Rotyło

Chmury zawisły bardzo nisko. Ciągle mży. Wzniesienia wchłania biała bezkresna toń stojącej mgły. Tak nas ugościły Góry Pokuckie. Niegdyś zaliczane były do tzw. Beskidów Huculskich. Określenie takie znane było przed II wojną światową, a odnosiło się do górskich terenów na południowym wschodzie II Rzeczypospolitej, zamieszkiwanych przez Hucułów - górali pochodzenia rusińsko-wołoskiego. Ich kultura osiadła tutaj, w górnym dorzeczu Prutu i Czeremoszu, z dala od szlaków handlowych, dróg i miast. Zajmowali się pasterstwem, hodowlą bydła i myślistwem. Znani też byli z pięknych i bardzo wytrzymałych koni huculskich, które sami wyhodowali.

W taką aurę drogi w Karpatach ukraińskich robią się bardzo grząskie. To marne drogi, przeważnie gruntowe, czasem utwardzone, a asfaltem pokryte są tylko nieliczne drogi łączące większe miejscowości. Jest to jednak asfalt marnej jakości. Na Ukrainie chyba nie ma dróg bez dziur, a przynajmniej tutaj na Huculszczyźnie. Są wpisane w tutejszy krajobraz, o czym przekonamy się jeszcze nie raz.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Rohacze

Po raz trzeci tych wakacji stajemy u wylotu Doliny Wąskiej, przez którą wypływa z Tatr Raczkowy Potok. Stajemy w niewielkiej grupce zapaleńców tatrzańskich dwutysięczników, stworzonej po części przez impuls, po części przez znakomite prognozy pogody, a po części przez wspólną pasję górskich wędrówek. Tworzy ją sześciu wędrowców, których tego dnia połączyły podobne cele. Trzy pary, które ruszają na podbój tatrzańskich szczytów: Ela i Henryk, Gosia i Mietek oraz my - Dorota i Marek.

Udostępnij:

Czytaj całość...

A ja znów dotknęłam piękna

Janina Brzostowska
Wschód - z szczytu Babiej Góry

Wicher rozwarł w mgłach błękitne okno –
pęk promieni już przez nie się wdarł:
złote skrzydła przyprawił obłokom,
i snu szarość z skał krawędzi starł.
Zginął w blaskach ostatni ślad mroków,
ziemia leży nisko u mych stóp.
Całą przestrzeń żądnym dali wzrokiem
mogę zdobyć, morze sinych gór!
Wśród nich, w ciszy śpiących jeszcze dolin,
nad strugami, co w zieleni lśnią,
witam białe, tak wzgardzone domy
łzą, zbłąkaną niewiadomo skąd.

Poezje babiogórskie. Z wichrem halnym śpiewam… Zawoja-Kraków, 2000, s. 22.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Powitanie dnia na Diablaku

To była noc do innych niepodobna. Spektakl na żywo w autorskim wykonaniu Matki Natury, nieprzewidywalnej i pięknej. Bilety na niego wysprzedały się dość szybko. Jednak nie przeszkodziło to, aby sympatycy tego typu widowisk dołączyli do nas przybywając własnymi środkami transportu. Tak uformowała się grupa 54 śmiałków, która podążyła z orawskiej Przywarówki na najwyższy szczyt polskich Beskidów, najwyższy poza Tatrami szczyt Polski - Diablak wznoszący się na wysokość 1725 m n.p.m.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Otargańce

Dolinę wypełnia jeszcze poranny chłód. Słońce oświetla wierzchołki gór widoczne w głębi doliny i powoli wyszukuje dróg dotarcia do nas z ciepłymi promieniami. Da radę, tylko musimy jeszcze troszkę poczekać, aż przesunie się jeszcze wyżej na niebie. Dolinę tą przemierzyliśmy niedawno, idąc na Rohacze. Było to tydzień temu. W dniu dzisiejszym przez ciągnącą się przed nami Dolinę Jamnicką wyznaczyliśmy sobie drogę powrotu. Dzisiaj niemal od razu zaczynamy ostro i intensywnie, wspinając się na grzbiet Otargańców.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Mały Szlak Beskidzki, etap 5: Zembrzyce - Palcza

MAŁY SZLAK BESKIDZKI

przez cztery pory roku z polskimi zwyczajami ludowymi w tle

PRZED WIOŚNIE	WIOSNA		LATO		JESIEŃ		PRZED ZIMIE	ZIMA
Jare Gody	Zielone Świątki	Noc Kupały	Noc Świętojańska	Od zażynek do dożynek	Dziady	Katarzynki i Andrzejki	Szczodre Gody	Zapusty	Judaszki

---

Od zażynek do dożynek Ziemia plon już wydała. Pierwsze kłosy zbóż zostały już dawno ścięte, zaraz po tym gdy w polach dało się słyszeć pierwsze rytmiczne „pit pilit” przepiórek - sygnał do zbiorów. Wówczas to gospodarz sprawdzał, czy ziarno jest już odpowiednio twarde, a słoma ma odpowiednio jasny kolor. Gdy był to ten moment zdjął kapelusz i prosząc o łaskawość słowami „Daj Panie Boże” rozpoczynał żniwa. Pierwszy snop zboża zwany diduchem lub dziadem miał swoje miejsce w domu, by ustawiony w kącie izby z nadejściem Święta Godowego (Szczodrych Godów) wróżyć urodzaj w następnym roku, jako swego rodzaju talizman przeciw złym mocom. Z pierwszym dniem żniw wiązał się słowiański obyczaj zwany zażynkami, rozpoczynający czas ciężkiej pracy, od której zależał byt przez cały rok do następnych żniw. W ów dzień żniwiarze po zakończonej pracy odpoczywali biesiadując nieopodal pierwszych ściętych kłosów, gromadząc się wokół jadła rozłożonego przez gospodynię na białym obrusie. Lato trwa. Dzień jest jeszcze długi, ale z każdą kolejną dobą ubywa go, a nocy przybywa - słońce wschodzi coraz później i zachodzi coraz wcześniej. Po zakończonych żniwach na zbiory czekają jeszcze inne plony ziemi. Cały okres zbiorów zakończą dożynki, podczas których dziewczęta uwiją wieniec ze wszystkich plonów dorocznych, w podzięce za zbiory. Zwyczajowo Święto Plonów obchodzone jest w okresie równonocy jesiennej (23 września), a więc w dzień pożegnania lata.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Na zachętę głębszego spotkania z Żywcem

Szczęśliwym zrządzeniem losu w ciągu niecałej godziny przemieszczamy się z Rycerki Dolnej do Żywca. Od wczoraj dobry los nie opuszcza nas, a może raczej zawdzięczamy to dobrym ludziom, którzy zrządzeniem losu znaleźli się na trasie naszej wędrówki. Nie pierwszy raz zaznawaliśmy życzliwości mieszkańców Żywiecczyzny. To dzięki nim zdążamy zobaczyć żywiecką perełkę - stary zamek wybudowany w XV wieku, o renesansowej urodzie, z pięknym arkadowym dziedzińcem... ale tylko zobaczyć, bo zbyt późno pojawiliśmy się na zamku. Muzeum Miejskie w Żywcu za niedługo zamyka zamkowe komnaty z nader pociągającą ekspozycją, wśród której znajdziemy m.in. taki cenny skarb jak „Dziejopis Żywiecki” Andrzeja Komonieckiego z 1704 roku. Nie zdążymy zwiedzić starych zamkowych komnat, obejrzeć muzealnej ekspozycji, czy tematycznych wystaw. Nawet nie idziemy do przylegającego parku Habsburgów, jednego z najpiękniejszych leżących w południowej Polsce. Byliśmy tu też wczoraj, ale z kolei było zbyt wcześnie. Zrobiliśmy kilka fotografii starego zamku na zachętę... do Żywca powrócimy, bo wart jest tego by poświęcić mu więcej czasu.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Z Rycerzowej do Rycerki

Za nami magiczna noc Perseidów. Spadające kosmiczne okruchy rysowały srebrne kreski na nocnym sklepieniu pobudzając ludzką wyobraźnię. Ile naszych marzeń spełni się? Jakie szanse mamy u spadających gwiazd? Słońce wstaje nad Halą Rycerzową. Zapowiada się śliczny dzionek. Co nam przyniesie?

Udostępnij:

Czytaj całość...

Pod gwiazdami na Rycerzowej

Przed nami ciepła, magiczna noc spadających gwiazd - noc Perseidów. To właśnie one były dla wielu osób magnesem, który przyciągnął ich dzisiaj na Halę Rycerzową, położoną z dala od świateł miast. Tutaj niebo jest ciemne, sprzyjające obserwacjom.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Kisucka wioska

Znajdujemy się na dawnym trakcie handlowym do Orawy, we wsi założonej przez pasterzy wołoskich, niegdyś noszącej nazwę Cicha od przepływającego doliną potoku, a obecnie znanej jako Soblówka. To jedno z tych malowniczych miejsc na Żywiecczyźnie, w którym czas upływa wolniej. Ludzie doznają w tym zakątku wyciszenia, spokoju pozwalającego usłyszeć bicie własnego serca i głos płynący z głębi duszy ludzkiej. Człowiek młodszy wyhamowuje tutaj pęd życia, a człek starszy z ubolewaniem westchnie dlaczego ten żywot ludzki jest taki krótki. Dzielimy się tymi przemyśleniami, ale sami nie potrafimy określić się czy czujemy się jeszcze młodo, czy raczej staro, bo jeśli o nas chodzi to zarówno zwalniamy tutaj czas, jak też doznajemy żalu z powodu jego upływu.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Sławkowski Szczyt

Ponoć niegdyś był on wyższy od Gerlacha, będąc bliżej nieba o jakieś 300 metrów niż dziś. Przekazy mówią o potężnym obrywie, a nawet o trzęsieniu ziemi, w wyniku którego szczyt miał rozpaść się 6 sierpnia 1662 roku. Pozostałością tego ma być rumowisko pokrywające stoki tej rozłożystej i wciąż potężnej góry, trzeciej pod względem wysokości w Tatrach na którą prowadzi znakowany szlak.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Najwyższe punkty na Orlej Perci

Wspomnienia uzmysławiają bezkompromisowy upływ czasu. Sięgamy myślami wstecz, ale nawet te chwile najmilsze potrafią wywołać żal i tęsknotę za czasem minionym, który już nie powróci. Kiedyś na tą trasę zabrał nas wujek. Chcieliśmy najpierw Granaty, ale ten zaprosił nas na łańcuszki i wpierw poprowadził nas na Kozią Przełęcz. Zapewne Granaty też miał w zamyśle i pewnie byśmy szli przez kominek w Czarnych Ścianach ale czasu brakło. Grań opuściliśmy wcześniej schodząc Żlebem Kulczyńskiego. Po latach ta wędrówka przywołuje tamte chwile, pełne wspaniałych wrażeń i emocji.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Kyseľ i Veľký Kyseľ

Celem naszej wędrówki jest dzisiaj wąwóz Kyseľ rozdzielający się w górnej części na dwie odnogi Veľký Kyseľ i Malý Kyseľ. To teren dziki, ciekawy, nietypowy. W historii eksploracji Słowackiego Raju wąwozy te długo pozostawały niepokonane.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Zamek Spiski

Dominuje nad okolicą, nad Kotliną Spiską, choć wielokroć trawiły go pożary, jeden z najcenniejszych zabytków Spiszu - jeden z największych kompleksów zamkowych w Europie i największy zamek na Słowacji - Zamek Spiski. Zajmuje powierzchnię ponad 41 tys. m², lecz nie tylko ze względu na wielkość został wpisany w 1993 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Przełom Hornádu

Najsłynniejsza trasa przez Słowacki Raj - to już kiedyś było, ale po kawałku, fragmentami, nie w całości jednym przejściem. Poranna mgła pląsa jeszcze nad Hornadem, ale wkrótce odpłynie, to wiemy na pewno - będzie słonecznie, pięknie... jak w raju.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Słowacki Raj, Veľký Sokol

Powrót do Słowackiego Raju

Minął już rok (ależ ten czas leci). Wydaje się, że to było tak niedawno. Wspomnienie tamtych trzech dni w raju... Słowackim Raju, jest wciąż takie świeże, jakby to rok jeszcze nie minął. Gdy żegnaliśmy wówczas to niezwykłe miejsce, myślami próbowaliśmy sięgnąć dni powrotu do niego, wydawały się tak odległe, cały rok czekania... no i przeleciały te niemal całe 365 dni. To niesamowite, jak ten czas umyka, tym szybciej, im człowiek bardziej pragnie chłonąć i odkrywać naturę tego świata. Trudno go prześcignąć, bo przyspiesza tym bardziej, im bardziej go potrzebujemy.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Z Kasprowego na Zawrat

Restauracja pod stacją kolejki zmieniła nieco wystrój wnętrza. Będziemy musieli się do niego przyzwyczaić. Śniadanie smakuje jakoś inaczej, choć nie można mu nic zarzucić. Słońce wpada przez przeszklenie - Już czas - szepce, głaszcząc ciepłem po plecach - przecież chcieliście wyruszyć jak najwcześniej - dodaje. Tak faktycznie chcieliśmy być jak najwcześniej by uniknąć tłoku na szlaku. Dlatego też skorzystaliśmy z kolejki linowej na Kasprowy Wierch, która jest „sprawcą” masowych odwiedzin góry i tłoku na pobliskich szlakach. Dzięki niej zaoszczędziliśmy też nawet do 3 godzin marszu.

Udostępnij:

Czytaj całość...

GSS na raty, etap 17: Betlejem - Lubawka

Pospaliśmy sobie bardzo długo. To nasza ostatnia nocka podczas tej wyprawy. Przygotowano nam wyborne śniadanie (oczywiście z jajecznicą). Po śniadaniu gospodyni tak jak obiecała prowadzi nas do drewnianego pawilonu na wodzie.

Udostępnij:

Czytaj całość...

GSS na raty, etap 16: Przełęcz Trzech Dolin - Betlejem

Deszcz nie przestaje padać. Padało całą noc i jeszcze się nie wypadało. Wczoraj wieczorem znużyła nas ta pogoda, rano nie chciało się wstawać. Czekaliśmy, że może przejdzie. Śniadanko, poranna kawa, przy której być może przemknęła myśl, że może by tu zostać jeszcze na jedną noc. Jednak przeszło. Deszcz przestał stukać w szyby okien, pozostał tylko siąp. A jednak pójdziemy, choć ominiemy strome stoki Bukówki, bo błotniste, nasiąknięte wodą ścieżki mogły by stać się przyczyną kontuzji. Zejdziemy sobie zielonym szlakiem do Sokołowska.

Udostępnij:

Czytaj całość...

GSS na raty, etap 15: Schronisko Orzeł - Przełęcz Trzech Dolin

W niedużej odległości widzimy Góry Kamienne, ich kontur jest ekspresyjnie pofałdowany. Zwracają uwagę niecodziennym kształtem, ale też stromością stoków, głębokością dolin. Chyba w tym właśnie tkwi ich odmienność. Dzisiaj właśnie podążymy na to pasmo, lecz zanim osiągniemy jego wzniesienia musimy pokonać jeszcze wzniesienia Gór Sowich.

Udostępnij:

Czytaj całość...

GSS na raty, etap 14: Villa Hubertus - Schronisko Orzeł

Przed nami nieco odosobniona wędrówka przez bory Gór Sowich. Nie spodziewamy się zbyt wielu turystów na tym odcinku Głównego Szlaku Sudeckiego. Góry Sowie przyciągają przyrodą i nieodległą historią z czasów II wojny światowej, ale jak dotąd na odcinku między Twierdzą Srebrnogórską i Zygmuntówką nigdy nie spotykaliśmy zbyt wielu turystów. To dziwne, bo przecież wszędzie piszą, że Góry Sowie należą do najchętniej odwiedzanych pasm sudeckich. Może nie jest tu wcale tak pusto, a wynika to tylko z pewnego zbiegu okoliczności w przypadku naszych wędrówek? Zobaczymy jak będzie dzisiaj. Z pewnością dzisiejsza wędrówka będzie typowo leśną - las chronił będzie nas od silnych promieni słonecznych. Na brak słońca nie możemy narzekać podczas naszych sudeckich wędrówek. Lepsze słońce od ulewy, choć dla ochłody przydałoby się parę kropel deszczu. Taki deszczyk oczyściłby też powietrze, które już teraz o poranku jest bardzo ciężkie.

Udostępnij:

Czytaj całość...

GSS na raty, etap 13: Wambierzyce - Villa Hubertus

Żegnamy się z Wambierzycami czując niedosyt. Należałoby może zostać tutaj jeszcze jeden dzień, by zgłębić niepowtarzalną aurę tej wioski, wcale przecież nie kojarzącej się ze wsią. Zobaczyliśmy wiele pięknych rzeczy, ale nie zdążyliśmy wejść w harmonię rytmu życia tutejszych mieszkańców, czy przybywających pielgrzymów. Dobrze jest przysiąść dłużej na ławce i popatrzeć na ludzi, porozmawiać, poznać nieco ich osobowości. Tutaj też trzeba by stać się prawdziwym pielgrzymem i przejść wszystkie dróżki kalwaryjskie, pochłonąć całą okolicę. Koncepcja wędrówki długodystansowym szlakiem i ograniczony czas niesie ze sobą pewne wymogi, którym musimy się podporządkować. Planujemy kolejne odcinki wędrówki i staramy się niczego nie omijać, ale są takie miejsca, gdzie nie wystarczy zatrzymać się na kilka godzin, by poczuć się w pełni usatysfakcjonowanym.

Udostępnij:

Czytaj całość...

GSS na raty, etap 12: Karłów - Wambierzyce

Dzisiaj przed nami stosunkowo krótki odcinek GSS, wypoczynkowy. Wybieramy się do lasu wypełnionego niecodziennymi formacjami skalnymi. Gdyby ktoś nieświadomie wszedł w ich obszar zdumiałby się zapewne, tym co widzi, jakie dziwy mieszają się z drzewami, a może z oniemienia zatrzymałby się zastanawiając czy to plener baśni, może kraina Narnii, może jeden z elfickich lasów Śródziemia. Drzewa i fantazyjnie ukształtowane głazy tworzą tutaj swoistą mieszankę przyrody ożywionej z przyrodą nieożywioną. Obszar tych dziwów objęty jest rezerwatem „Skalne Grzyby”.

Udostępnij:

Czytaj całość...

GSS na raty, etap 11: Duszniki-Zdrój - Karłów

Park Zdrojowy w Dusznikach-Zdroju oczarował nas po raz wtóry. Nocleg w obiekcie „Zielone Sudety” okazał się być trafiony w dziesiątkę. To niedrogi, czysty i zadbany ośrodek leżący w bezpośrednim otoczeniu części zdrojowej miasta. Może zaspokoić nie tylko turystów indywidualnych, ale również większe grupy. Na dzisiejszej trasie zaplanowaliśmy kilka wyjątkowych atrakcji, ale niechętnie opuszczamy zacisze dusznickich zdrojów.

Udostępnij:

Czytaj całość...

GSS na raty, etap 10: Schronisko „Jagodna” - Duszniki-Zdrój

O poranku na werandzie schroniska „Jagodna” zamawiamy tradycyjnie jajecznicę i herbatę. Rzadko kiedy na śniadanie zamawiamy coś innego. Taki posiłek nie „ocięża” i zaraz z rana bez ociągania się możemy startować na kolejny etap wędrówki. Trochę jednak zniesmacza nas fakt, że przez większą część dnia szlak powiedzie nas szosą.

Udostępnij:

Czytaj całość...

GSS na raty, etap 9: Długopole-Zdrój - Schronisko „Jagodna”

Im bliżej był ten dzień, tym bardziej nie mogliśmy się go doczekać, dnia wyjazdu na Główny Szlak Sudecki, powrotu na niego po rocznej przerwie. W ubiegłym roku pokonaliśmy odcinek wiodący przez Sudety Wschodnie. Na ten rok zaplanowaliśmy odcinek przechodzący przez Sudety Środkowe. Zatem bez zwłoki zaczynamy.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Barańce

Mamy bardzo duże opóźnienie. Przejazd na drugą stronę Tatr zabrał nam cały chłodny poranek, który tak ułatwiłby pokonanie najbardziej mozolnego odcinka wędrówki - zasadniczego podejścia na dwutysięczne wysokości. To niedobrze, bo na ten weekend od kilku dni zapowiadane były spore upały. Przestrzegano przed nadmiernym przebywaniem na słońcu na „ludzkich wysokościach”, dlatego z pewnym niepokojem myślimy dzisiaj o odsłoniętych tatrzańskich graniach. Wzięliśmy dużo picia, zaś podczas forsownego podejścia liczymy na cień lasu.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Mały Szlak Beskidzki, etap 4: Krzeszów - Zembrzyce

MAŁY SZLAK BESKIDZKI

przez cztery pory roku z polskimi zwyczajami ludowymi w tle

PRZED WIOŚNIE	WIOSNA		LATO		JESIEŃ		PRZED ZIMIE	ZIMA
Jare Gody	Zielone Świątki	Noc Kupały	Noc Świętojańska	Od zażynek do dożynek	Dziady	Katarzynki i Andrzejki	Szczodre Gody	Zapusty	Judaszki

---

Noc Świętojańska Czarny zakwitł już bez, masowo kwitną maliny, kwitną również zboża – tak zaczyna się lato. Przyroda rozbujała się na całego. Na świat przychodzi potomstwo saren, jeleni, kozic i świstaków, Ptaki pochłonięte są dokarmianiem piskląt. Nocą pośród krzewów na skraju lasu unoszą się świecące samce świetlików świętojańskich poszukujące samic do pary. Magia Nocy Świętojańskiej trwa, a to dzięki chrześcijanom, którzy około XIV wieku chcąc wykorzenić zwyczaje pogańskiej kupalnocki próbowali zasymilować ją z Wigilią Świętego Jana Chrzciciela przypadającą na noc z 23 na 24 czerwca. W efekcie połączyły się kulty dwóch oczyszczających żywiołów - ognia i wody. Tejże nocy znów zapłonęły sobótki, wywodzące się ze starosłowiańskich obrzędów, a palone w nich kukły miały pomóc w uwolnieniu się od złych mocy. Od św. Jana zaczynają się sianokosy, a na znak tego, że wszystko już zostało zasiane i zapłodnione ostatniego dnia czerwca palono kukłę Jaryły - bóstwa wiosny i budzącego się życia.

Udostępnij:

Czytaj całość...