Nocne jastrzębie na Diablaku

Wierzę, że świadomość pięknych doznań
pozostanie z nami na zawsze.
~~~Dorota

Wierzę, że wspaniałych chwil życia
nic nie wymaże z naszej pamięci.
~~~Marek

Tą historię rozpoczynamy w znanym i urokliwym miejscu. Napisaliśmy jej dokładny plan, który mamy zamiar zrealizować i teraz ruszamy, aby to zrobić. Jednak tak naprawdę nigdy nie jesteśmy pewni tego, co przyniosą nam najbliższe godziny.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Skąpana porannym deszczem – dzika Magura Spiska

Ostatnio wędrowaliśmy wschodnią częścią Magury Spiskiej od Zdziaru, gdzie znajduje się najbardziej znany odcinek tego pasma. Tamtą wędrówkę zakończyliśmy na Przełęczy Magurskiej), która dzieli 30 kilometrowy grzbiet Magury Spiskiej na dwie części: część zachodnią i część wschodnią. Gdy w maju dotarliśmy na Przełęcz Magurską pomyśleliśmy, że dobrze byłoby pójść jeszcze dalej, dalej aż na wschodnie krańce Magury Spiskiej. Tak zauroczyła nas wtedy przebyta część Magury Spiskiej, że zapragnęliśmy kontynuacji. Nie spodziewaliśmy się, że nastąpi to tak szybko. Od tamtej wycieczki minęły przecież ledwie 2 miesiące i znów jesteśmy na Przełęczy Magurskiej.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Przez Lodową Przełęcz

Rześkim chłodem oblewa nas poranek w Tatrzańskiej Jaworzynie. Jakiż to kontrast poranka do poranka sprzed kilku dni wcześniej, kiedy słońce czyniło nam wręcz hiszpańskie temperatury. Jest dopiero godzina siódma rano. Słońce jest jeszcze zbyt leniwe, aby rozgrzać powietrze. Dajmy mu jednak czas, nie spieszy się nam do tych upałów, bo przed nami długa droga i niemałe przewyższenie do pokonania.

W drogę ruszaliśmy stąd zeszłego roku na piękną wędrówkę wzdłuż Tatr Bielskich na południową stronę głównej grani Tatr. To samo zamierzamy zrobić również dzisiaj, lecz inną, dłuższą i bardziej forsowną drogą, wiodącą przez jedną z najdłuższych tatrzańskich dolin. Ponoć jest piękna i powabna, szczególnie teraz, gdy nad górskimi łąkami unosi się uwodzicielski zapach kwiatów i ziół.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Camino Português variante Espiritual - etap 6

6

Padrón - Santiago de Compostela

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Camino Português variante Espiritual - etap 5 Translatio

5

Vilanova de Arousa - Padrón

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Camino Português variante Espiritual - etap 4

Przed nami kolejny dzień na Camino. Będziemy odczuwać ogromną bliskość oceanu, do którego będziemy zbliżać się cały czas, aż w końcu będziemy mogli zanurzyć w nim nasze zdrożone stopy, a być może nawet zażyć przyjemnej kąpieli w jego słonych wodach. Na początku jednak otoczeni zostaniemy bujną galicyjską przyrodą. Galicja to region, który zawsze żył w zgodzie z naturą, tak jak nad tą rzeką, wzdłuż której podążymy

4

Armenteira - Vilanova de Arousa

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Camino Português variante Espiritual - etap 3

Dzisiaj rozpoczynamy wędrówkę ścieżkami wariantu Espiritual. Będzie dość górsko i osiągniemy najwyższy punkt naszego Camino na wzgórzu Castrove, znajdujący się na wysokości 428 m n.p.m. Na trasie mamy dwie wspaniałe świątynie i przepiękne Combarro. Czeka nas też wiele chwil spędzonych w zaciszach przyrody

3

Pontevedra - Armenteira

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Camino Português variante Espiritual - etap 2

To dzień pełen wspomnień ostatniego Camino z 2023 roku. Na tym odcinku Camino Português da Costa pokrywa się z Camino Português Central. Nie oznacza to jednak, że będzie nudno, bo będzie wręcz ciekawiej, gdyż obiekty napotkane na trasie opowiedzą nam swe historie i odłonią swoje tajemnicee

2

Redondela - Pontevedra

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Camino Português variante Espiritual - etap 1

Vigo obok A Coruña należy do największych miast Galicji, a pod względem liczby ludności jest największym miastem w Galicji. Posiada największy w Europie port rybny, zachwyca fauną i flora, a także kuchnią pełną owoców morza

1

Vigo - Redondela

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Porto - tutaj kiedyś zaczęło się to...

-

Porto

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Prolog do Camino Português - variante Espiritual (Translatio)

Historia ta zaczyna się blisko 2000 lat temu, w 44 roku naszej ery, kiedy Apostoł Jakub Starszy, syn Zebedeusza i Salome, brat Jana Apostoła, powrócił do Jerozolimy po kilku latach głoszenia słowa na końcu ówczesnego świata, w odleglej prowincji Imperium Rzymskiego znanym pod nazwą Hispania. Został tam stracony poprzez ścięcie mieczem na rozkaz króla Heroda Agryppy I, wnuka Heroda Wielkiego. Odbyło się to potajemnie, zapewne po to, aby nie nadawać rozgłosu jego śmierci, zwłaszcza, że Jakub był znanym i szanowanym biskupem Jerozolimy, a świeżym w pamięci ludu był jeszcze głośny proces Jezusa.

Jezus powołał Jakuba i jego brata Jana nad Jeziorem Galilejskim. Spotkał ich, gdy razem z ojcem naprawiali sieci. Jakub został jednym z bardziej uznanych i zaufanych apostołów Jezusa. Był świadkiem wielu cudów m.in. wskrzeszenia córki Jaira, a także Przemienienia Pańskiego na Górze Tabor i cierpienia Jezusa w Ogrójcu. Jakub dał się poznać z gwałtownego usposobienia i porywczego charakteru, dlatego Jezus nazwał go „Synem Gromu”. Zwany był też Większym albo Starszym, dla odróżnienia od innego apostoła o tym samym imieniu. Jakub był pierwszym z grona apostołów Chrystusa, który poniósł śmierć.

Ciało Jakuba miało być wyrzucone za mury miasta. Zabrali je na łódź uczniowie Jakuba - Atanasio i Teodosio, którzy przybyli z nim do Jerozolimy. Następnie wypłynęli z portu Joppe (Haifa) i dryfując z prądem morza, prowadzeni przez anioła dopłynęli po siedmiu dniach do miejsca, gdzie Jakub nauczał wcześniej. Wpłynęli na morze Arousa, a potem dalej głąb lądu, gdzie rzeka Ulla doprowadziła ich w pobliże miasta Iria Flavia w Galicji. Tu zacumowali łódź. Stąd też morze Arousa, do którego uchodzi rzeka Ulla w tradycji kultu Jakuba Starszego zaczęły później odgrywać niezwykle istotną rolę. W wyobrażeniu ludzi była to droga, która zapoczątkowała wszystko to, co działo się później, dlatego wieki później stworzyli na niej kamienną Via Crucis.

Atanasio i Teodosio w poszukiwaniu miejsca godnego pochówku udali się do królowej Lupy, która na początku nie była im przychylna. Jednak królowa dostrzegając bożą ingerencję w kolejnych wydarzeniach zezwala na pochówek i sama przyjmuje nową religię. Ciało Jakuba Apostoła zostaje pochowane na wzgórzu Lbredón. Atanasio i Theodsio pozostali tam strzegąc grobu aż do swej śmierci, po której zostali pochowani przy Apostole. W kolejnych wiekach miejsce pochówku Jakuba było skrzętnie skrywane w obawie przed zbezczeszczeniem wynikającym z prześladowań chrześcijan, aż w końcu zostało zupełnie zapomniane.

Mijały kolejne wieki. Pewnej nocy pustelnik Pelayo (Pelagiusz) zauważył dziwne światła spadające z nieba, jak gdyby deszcz gwiazd spadających na wzgórze, niedaleko jego pustelni. Było to w roku 814. Udał się tam, a w miejscu, gdzie spadały gwiazdy odnalazł grób. Powiadomił o tym miejscowego biskupa Teodomira. Wybrali się razem na świecące blaskiem miejsce i zobaczyli cmentarz rzymski, kapliczkę i grób, w którym spoczywał mężczyzna trzymający pod swoim ramieniem swoją ściętą głowę. To co się wydarzyło uznano za cud, w następstwie czego szybko zaczęli pojawiać się tu pierwsi pielgrzymi. Nawet sam król Asturii Alfons II Cnotliwy dowiedziawszy się o tym wyruszył z asturyjskiego Oviedo do odnalezionego grobu Jakuba Apostoła. Dzisiaj ślad jego drogi uznawany jest za pierwszą, a zarazem najstarszą drogę do Santiago de Compostela, nazywany Camino Primitivo. Wokół grobu Jakuba Apostoła powstała wkrótce osada Campus Stellae (co znaczy Pole Gwiazd. Nazwa ta z czasem uległa zniekształceniu na Compostela. Gdy w IX wieku pielgrzymki stały się bardzo liczne, a nawet przybywały z dalekich zakątków Europy nad grobowymi relikwiami wzniesiono pierwszy kościół, a na przełomie XI i XII wieku wzniesiono kolejny.

W XII wieku aktem papieskim Campus Stellae uznano za jeden z trzech najważniejszych (obok Jerozolimy i Rzymu) miejsc wędrówek chrześcijan. Dante Alighieri podaje w XIII wieku, że wędrowców zmierzających do Jerozolimy nazywano palmiarzami, do Rzymu – romianami, zaś do Santiago peregrini, a więc pielgrzymami. Ci ostatni byli największymi pokutnikami, w związku z czym nazywano ich również prawdziwymi pielgrzymami. Wówczas rejestrowano w Santiago de Compostela do 500 tysięcy pątników rocznie. Pielgrzymowanie kwitło, aż do XVI-wiecznej Reformacji i początku wojen religijnych. Ponadto w obawie najazdu na Compostelę angielskiego korsarza Francisca Drake’a w 1589 roku relikwie Świętego Jakuba zostały ukryte i z czasem zapomniane. Nikt nie pamiętał, gdzie zostały ukryte, aż do odnalezienia ich w 1879 roku, potwierdzonego specjalną bullą papieża Leon XIII. Ożywiło to ponownie ruch pielgrzymkowy, ale prawdziwy ich rozkwit nastąpił za sprawą papieża Jana Pawła II, który w 1982 roku przybył do grobu Jakuba Apostoła. W 1989 roku Santiago de Compostela było miejscem IV Światowych Dni Młodzieży.

W 1987 roku Droga Świętego Jakuba staje się pierwszym szlakiem kulturowym zatwierdzonym przez Radę Europy. W 1993 roku Droga Świętego na terenie Hiszpanii zostaje wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Jest ona duchowym przeżyciem nie tylko dla chrześcijan. Jest drogą, która zbliża różnych ludzi i skłania do wzajemnego zrozumienia.

Mijają kolejne lata, po których sami postanawiamy udać się w tą drogę. Udaje się to zrobić. W roku 2025 zamierzamy pójść śladami tej, która zwana jest źródłem wszystkich dróg…

El origen de todos loc caminos

The origen all ways

…a wiedzie ona przez morze Arousa i rzekę Ulla, a potem dalej lądem do Santiago de Compostela. Była to droga, którą przemierzyły szczątki Jakuba Apostoła do miejsca ich pochówku, a więc była tą drogą, bez której nie byłoby innych do Santiago de Compostela.

Zaczynając naszą wędrówkę w mieście Vigo, podążymy wzdłuż kolejnych mórz łączących się z estuarium rzek, które mijała też legendarna łódź, zanim wpłynęła przez Arousa do estuarium rzeki Ulla. Poprzedzimy to przedsięwzięcie zaglądając do dwóch miejsc, które kojarzą się z naszą dawną i tegoroczną drogą.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Słoneczna w cieniu Tatr – malownicza Magura Spiska

Ciągnie się nieco w cieniu Tatr, które wznoszą się w jej sąsiedztwie. Pewnie dlatego, gdy przejeżdżamy pomiędzy nimi oczy nasze kierujemy zwykle nie do niej, lecz w stronę Tatr wydających się być atrakcyjniejszym celem turystycznym. Naprawdę? Tatry piętrzą się wyzywająco wysoko ku niebu stromymi, nierzadko przepaścistymi zboczami. Wokół nich rozciągają się niższe, często puste, niemal samotne pasy wzniesień jak to, znajdujące się tutaj, Magura Spiska (słow. Spišská Magura) będąca częścią Pogórza Spiskiego - wymarzony obszar wędrówek dla tych, którzy szukają chwil wyciszenia, czy nawet samotności.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Smocza Dziura

To kolejne magiczne miejsce w Słowacji, jakie kiedyś już odwiedzaliśmy i z zachwytem wciąż do niego powracamy. Jest ono jakby odcięte od świata, wieńcem otaczających gór. Prowadzi do niego właściwie tylko jedna droga jezdna, przy której dla powitania gości natura ustawiła skalne organy. Droga ta prowadzi przed dolinę potoku Hradnianka, wprowadzając w środek górskiej kotliny, gdzie znajduje się osada Súľov-Hradná.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Krótki spacer po starej Żylinie

W tym roku wybraliśmy to miasto na bazę wypadową w góry Małej Fatry. Udało się znaleźć w nim wygodny hotel z obfitym i bardzo dobrym wyżywieniem. Posiada lokalizację najlepszą z najlepszych, niedaleko naszych celów, a jednocześnie kilka kroków od centrum handlowego, jak również bardzo blisko historycznej części. Kilka minut spaceru i jesteśmy na pięknym żylińskim rynku. Dzisiaj jest  świetny dzień, aby tutaj przyjść. Skończyliśmy wcześniej górską wycieczkę, a główny założony cel został już zrealizowany. Osiągnęliśmy to co chcieliśmy i przemierzyliśmy cały główny grzbiet Luczańskiej Małej Fatry we świetnych warunkach. Nadszedł zatem czas na odpoczynek i małą nagrodę jak sobie czasami sprawiamy.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Głównym grzbietem Małej Fatry - część 3

Został nam trzeci i ostatni odcinek grzbietu Małej Fatry Luczańskiej. Wielu twierdzi, że to najpiękniejszy fragment tego pasma. Ostatnim razem przemierzaliśmy go w mglistej aurze, a więc nie było nam dane doświadczyć jego walorów krajobrazowych, choć sama tamta wędrówka przynosi nam wiele pozytywnych wspomnień. Zastanawialiśmy nad inną możliwością rozpoczęcia tej części naszego przedsięwzięcia. Kusiła nas i kusi wciąż droga wiodąca via ferratą, wytyczoną od strony miasta Martin. Ostatecznie rozpoczynamy zupełnie inaczej, gdyż udaje się nam dojechać autokarem na Martinské hole, pod chatę, przy której wczoraj kończyliśmy wędrówkę. Przy dzisiejszej wspaniałej wiosennej aurze nie ma lepszego rozwiązania, aby spędzić kolejny dzień najpiękniej jak można w górach Małej Fatry. W świetnych nastojach podejmujemy wyzwanie, nie tylko dlatego, że na niebie nie ma ani jednej chmurki i słoneczko rozgrzewa nas do marszu, lecz również dlatego, że tak optymalnie udało się nam podzielić naszą wędrówkę na etapy. Dzisiaj ostatni z nich, obejmujący grzbiet Małej Fatry Luczańskiej, obniżający się już do przełomu Wagu. To zdaje się być jak wiatr w plecy, który czyni, że trasa staje się łatwiejsza do przebycia.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Głównym grzbietem Małej Fatry - część 2

Pogoda ma dzisiaj dopisywać. To ważne w takich pasmach jak to, do którego wracamy. Bez dobrej pogody góry te nie są w stanie zaprezentować swoich wyjątkowych walorów. To, że są one naprawdę wyjątkowe mogliśmy przekonać się wczoraj, gdy zaczynaliśmy wędrowanie, choć byliśmy tego świadomi już wcześniej, gdyż bywaliśmy w tym paśmie parę razy ciesząc się niebotycznymi krajobrazami. Wracamy w to samo miejsce, gdzie zakończyliśmy wczorajszą trasę, czyli do wsi Rajecká Lesná, która rozciąga się od centrum w kierunku południowo-wschodnim przez około 6 km aż do podnóża grzbietu Luczańskiej Fatry. Wciska się w ciasną Dolinę Rajecko-Leśniańską. Nasz szlak od Chaty Žiar doprowadzi nas pod szczyt Úplaz, a dokładnie na Sedlo pod Úplazom.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Głównym grzbietem Małej Fatry - część 1

Każdy pobyt tutaj i roztaczające się wokół urozmaicone pejzaże skłaniały do marzeń, a jedno było takie, żeby przemierzyć od początku do końca, w całości to pasmo, o którym mówi się, że jest najpiękniejsze ze wszystkich dostępnych u naszych sąsiadów. To wspaniałe pasmo zaokrąglonych, rozległych, trawiastych grzbietów, ale jednocześnie zaskakuje stromymi, a nawet urwistymi i ostrymi fragmentami skalistych, wapiennych szczytów. Zaś w jego główny grzbiet wcinają się urodziwe doliny, krótsze i dłuższe, którymi spływają mniej lub bardziej rwące potoki. Przed nami prawdziwa perła słowackich gór - Mała Fatra, ciągnąca się nieco meandrując od południowego zachodu na północny wschód. Główny grzbiet tego pasma rozdzielony jest niezwykłym przełomem rzeki Wag na dwie odrębne, różniące się podjednostki nazywane od najwyższych ich szczytów – Małą Fatrę Luczańską (słow. Lúčanská Fatra) i Małą Fatrę Krywańską (słow. Krivánska Fatra). Rzeka Wag przemyka między nimi tzw. Streczniańskim Przesmykiem (słow. Strečniansky priesmyk), za którym skręca na południe zmierzając na Nizinę Naddunajską, gdzie odnajduje Dunaj i zasila jego wody.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Tatrzańska wiosna

W poszukiwaniu oznak wiosny udajemy się w Tatry. Z wszystkich regionów Polski to tu wiosna przychodzi najpóźniej. Tutaj również pojawia się jeden z najbardziej wyczekiwanych i podziwianych symboli wiosny - Crocus scepusiensis, czyli popularny krokus spiski, który potrafi pokryć zachwycającymi dywanami obszary hal pasterskich, nie tylko w Tatrach oczywiście, ale wszędzie tam, gdzie pasterstwo stanowi, bądź stanowiło gałąź gospodarki ludności. Dwa tygodnie temu dotarły do nas wieści, że pojawiły się już pierwsze grupki tych fascynujących roślin. Było wyjątkowo ciepło jak na ten czas. Ostatnio jednak pogoda balansuje pomiędzy skrajnościami i nie tylko w Tatrach dało się to we znaki. Wróciły temperatury bliskie zeru. W rejonach podtatrzańskich pojawiły się nowe warstwy śniegu. Te pierwsze krokusy zapewne zniknęły pod nimi. Wiemy, że potrafią przetrwać i właściwie każdego roku muszą zmierzyć się z takimi skrajnościami, wszak są jednymi z pierwszych, które pokazują się, gdy pojawią się pierwsze wiosenne promienie słońca, nawet jeśli śnieg jeszcze nie ustąpił.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

A w Beskidach prószył śnieg

Oto trasa, którą już dawno temu zaprojektowaliśmy sobie do przejścia. Długo leżała w szufladzie czekając na swoją realizację. Różne pomysły, zarówno te łatwe i proste, czy bardziej złożone, które chcielibyśmy zrealizować odkładamy tam, gdzie czekają na swoją chwilę. W przypadku tej trasy – wierzcie bądź nie – jej zamysł pojawił się we wrześnie 2011 roku. Czekał aż tak długo, bo chyba zbyt wiele mamy innych różnych pomysłów, które przekładamy z uwagi na ciągły brak dogodnego, a przede wszystkim wolnego terminu. W końcu okazało się, że idealnie wkomponowuje się ona w projekt „Żywiecka Korona Beskidów”, który nie tak dawno podjęliśmy do realizacji. Projekt ten obejmuje 105 różnych miejsc w pasmach Beskidu Żywieckiego, a także Beskidy Śląskiego i Beskidu Małego. Dla zbieraczy odznak turystycznych jest nawet piękne trofeum, a zarazem souvenir do uzyskania, otrzymywany za odwiedzenie tylko 40 spośród z tych 105 wyspecyfikowanych w regulaminie miejsc, opracowanym przez Babiogórski Oddział PTTK w Żywcu. I choć te 40 miejsc mamy już od ponad pół roku za sobą (odznaki również zweryfikowane) wędrujemy dalej szlakami Żywieckiej Korony Beskidów. Zaczynając to przedsięwzięcie od razu zakładaliśmy, że odwiedzimy wszystkie punkty wymienione w regulaminie. To góry, z którymi mamy wiele wspaniałych wspomnień, szczególnie w początkach naszych spotkań z kulturą tamtejszych górali. Podstawową zaletą w propozycjach zdobywania różnych odznak turystycznych jest swego rodzaju systematyzacja i ukształtowanie tematyczne naszych wędrówek, które pozwala poznać pełnię walorów tego, co zostało objęte pomysłem określonej odznaki. Dlatego ruszamy dalej, aby odwiedzić kolejne miejsca z Żywieckiej Korony Beskidów.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

W Tatrach pojawił się zapach wiosny

Dzień wcześnie już wstaje. Rozświetla dróżki, lasy, szerokie górskie pejzaże. Przed nami widok iście radosny. Pachnie wiosną w Tatrach. Z dróżki od Starego Smokowca zniknął już śnieg, gdzieniegdzie jest mokra, przesiąknięta wodami stopniałych skrawków śniegu jakie jezcze nie tak dawno na niej leżały. Promień słońca kieruje nas w przestrzeń radości, w której czeka nas nowa opowieść i kolejne przeżycia, które uwalniają od zegara codziennych zajęć.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Cascata delle Marmore, czyli tam, gdzie żyją Gnefro

Wzbudza ogromny zachwyt. Wygląda jak ponadprzeciętny, spektakularny cud natury, choć tak naprawdę nie jest cudem stworzonym przez naturę. Na pierwszy rzut oka może wydawać się to niemożliwe, że może być wytworem człowieka. Mieliśmy okazję podziwiania go w trakcie naszej podróży przez Włochy. Wodospad Marmore (wł. Cascata delle Marmore), czyli Wodospad Marmurowy jest najwyższym sztucznym wodospadem w Europie i jednym z najwyższych na świecie. Gdyby połączyć jego kaskady okaże się, że nie ma na świecie wyższego sztucznego wodospadu, bowiem Wodospad Marmore liczy łącznie 165 m (541 stóp) wysokości. Wodospad znajduje się na biegu rzeki Velino.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Zakątek bliski sercu, choć nigdy wcześniej w nim nie byliśmy

Góra Penna (1289 m n.p.m.) wznosząca się ponad toskańską doliną Casentino we Włoszech jest dla nas wyjątkowa z pewnych względów i łączą nas z nią nawet osobiste emocje, choć nigdy wcześniej nie byliśmy na tej górze. W pewnym sensie była nam bardzo bliska, choć kojarzyliśmy ją zwykle z inną nazwą. Z pewnością marzyliśmy już w czasach nastoletnich, aby kiedyś zobaczyć to miejsce na własne oczy, ale wówczas chyba nie wierzyliśmy, że może to urzeczywistnić się. Dzisiaj stało się to faktem.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Dla jego zobaczenia...

Droga ta wiedzie aż od Zakopanego. Do Palenicy Białczańskiej można dojechać nią samochodem, dalej już pieszo można nią dotrzeć aż nad Morskie Oko w Dolinie Rybiego Potoku. Ta popularna droga została zbudowana w 1902 roku. Pierwotnie jej nawierzchnia wykonana została z tłucznia wapiennego. Po ulewnym deszczu, czy burzy zwykle ulegała zniszczeniu. Stąd też postawiono przy niej szereg budynków dla tzw. dróżników, którzy mieli obowiązek naprawy tej drogi. Na przełomie lat 50-tych i 60-tych dokonano jej modernizacji. Zmieniono nawierzchnię a asfaltową. Odtąd dojazd nad Morskie Oko stał się możliwy nawet autobusem. Dojeżdżał on prawie do końca, na pobliską polanę zwaną Włosienicą. Asfaltowa droga była odporniejsza na zniszczenia, choć takie zdarzały się nadal w wyniku osuwisk i lawin. Po jednym z większych osuwisk w 1988 roku ruch autobusowy na tej drodze między Palenicą Białczańską i Włosienicą został zamknięty. Asfalt na drodze pozostał, dlatego nie jest to szlak lubiany przez piechurów. Jednak jest to również jeden z niewielu szlaków w Tatrach, który może być pokonywany przez osoby na wózkach inwalidzkich, czy z dziećmi na wózkach. Istnieje na nim również transport konny, o który toczą się mniej lub bardziej uzasadnione dysputy. Od jakiegoś czasu planuje się zastąpić go pojazdami z napędem elektrycznym. Dzisiejszą wędrówką nie zmierzamy w drążenie tych tematów. Jest bowiem w tej drodze coś ciekawszego i ważniejszego dla każdego Polaka. Tak jak Morskie Oko ulokowane w ślicznym tatrzańskim krajobrazie, tak i ta droga była niegdyś uzewnętrznieniem narodowego patriotyzmu.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Tatrzańska Świątynia Lodowa i Tatra Ice Masters

Dzisiaj to ewenement, choć może za paręnaście lat nikt tak nie będzie już myślał, mówiąc, że to typowa zimowa aura. Podążając wielokroć ścieżką na Hrebienok odkrywamy ją w niecodziennych pejzażach tegorocznej zimy. Raczej przypominają one przedwiośnie, a może słoneczną końcówkę listopada. Owszem aura jest cudownie piękna – słońce, błękitne niebo, brak wiatru i czyste powietrze, które otwiera dalekosiężne horyzonty. Pogoda cudownie rozpieszcza.

A tak w ogóle to może ktoś zastanawia się po co iść po raz drugi w ciągu niespełna miesiąca na słowacki Hrebienok, wszak widzieliśmy już tegoroczną Tatrzańską Świątynię Lodową. Jest imponująca jak co roku, a na dodatek w tym roku szczególna dla Polaków. Oglądaliśmy ją 6 stycznia w Dzień Trzech Króli, kiedy mogliśmy zobaczyć również inną atrakcję, jakim był pokłon Trzech Króli przy śnieżnej szopce betlejemskiej obok Rainerovej chatki. Dzisiaj żadnej inscenizacji tam już nie zobaczymy, ale jest coś, czego wówczas nie mogliśmy zobaczyć. Kilka dni temu odbył się na Hrebienoku konkurs rzeźb lodowych.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Łopusze Wschodnie

Przełęcz Widoma zaskakuje malowniczymi widokami, szczególnie dzisiaj, kiedy aura jest taka wspaniała. Jest łatwo dostępna, również dla zmotoryzowanych, gdyż przechodzi przez nią droga wojewódzka nr 965. Z myślą o zmotoryzowanych zaaranżowany został tu parking, specjalnie po to, aby można było bezpiecznie zatrzymać się i rozejrzeć wokół, zachwycić i nadziwić ładną przestrzenią.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Tatrzańska Świątynia Lodowa - Katedra Wawelska

Gerlach widoczny ponad Granatami Wielickimi.
Z prawej zbocze Sławkowskiego Szczytu.

To wspaniały dzień na wycieczkę na słowacki Hrebienok. Choć zima niezimowa, pogoda ładna się pojawiła 6 stycznia, w Dzień Trzech Króli. Wybraliśmy ten dzień z niejednej przyczyny, bo kto wie, to wie, a ten bodziec, o którym wiedzą wszyscy, czeka na słowackim Hrebienoku. Ruszamy jak zwykle z uroczego Starego Smokowca utartym szlakiem. Można skorzystać z kolejki linowo-terenowej, ale poranek jest zbyt piękny. Choć gęste wały chmur jawią się na południu, piętrzące się przed nimi Niżne Tatry wygadają dzisiaj tak, jakby były magicznym szkłem przybliżone. Przed nami potężny masyw Sławkowskiego Szczytu, za nim pokazuje się wierzchołek poszarpanego Gerlacha.
Spacerkiem przejście zajmuje nam 55 minut.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Czy spotkamy go tam jeszcze?

Od czasów dzieciństwa dzień 6 grudnia był wyjątkowym, o jego wyjątkowości nie decydowały wyłącznie mikołajowe prezenty, ale dobro, które co rok zaczynało tego dnia znów otaczać ludzi silniej. Był to dzień, w którym pojawiała się i nie opuszczała nas aura nadchodzących świąt, które były już tak blisko. Oczywiście, że było wówczas pięknie biało, ale bardziej chodzi tu o tą szczególną atmosferę miłości i radości, która kumuluje się najbardziej w momencie spotkania przy wigilijnym stole. Każdy z nas ma to niezwykle ciepłe doświadczenie w sercu. I w tym roku magia ta zadziała, jeśli tylko trochę się postarasz i jeśli wciąż wierzysz w Niego.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Tam gdzie umilkły cerkwie i zdziczały sady

No i doczekaliśmy w końcu takiej aury, jaka powinna być o tej porze roku. Po raz pierwszy mamy listopadowo w listopadowych Bieszczadach 2024. Wita nas chłodny poranek, może nawet z przygruntowym przymrozkiem. Jednak daje się wyczuć, że temperatura powietrza rośnie i to bynajmniej nie z powodu niezwykle ciekawej tematyki dzisiejszej wędrówki, choć kto wie. Mgły unoszą się szybko. Chmury jednak pozostają nad nami skrzętnie zakrywając niebo. Droga sucha – nie padało w nocy. Wokół sino od szadzi delikatnie otulającej gałązki drzew, które zdaje się, że pogubiły liście ostatniej nocy, bo jeszcze wczoraj wiele z nich zabawiało nas barwami jesieni. Tak czy siak zagościła dzisiaj odmienna aura, aczkolwiek przyjemna i nastrojowa, taka o jakiej w sumie marzyliśmy jeszcze przed wyjazdem na listopadową eskapadę w Bieszczady, a że okazało się, że przez ostatnie trzy dni była o wiele lepsza, niż zakładaliśmy, to nie szkodzi oczywiście.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Gdzie zbój zwany Doboszem ukrywał swe skarby...Opołonek, czyli być tam, gdzie normalnie nie powinniśmy być

W listopadzie 1918 roku, Polska pojawiła się z powrotem na mapach politycznych Europy po 123 latach nieobecności. Po wybuchu pierwszej wojny światowej stanęły naprzeciw siebie mocarstwa, dotąd solidarnie przeciwstawiające się dążeniom niepodległościowym Polski. Polacy stanęli przed dylematem, po której stronie konfliktu opowiedzieć się. Dostrzegali to, że wojna pomiędzy zaborcami może otworzyć im drogę do niepodległości, aczkolwiek działania wojenne były bratobójcze dla Polaków zmobilizowanych do różnych armii. Przełom nastąpił dopiero w listopadzie 1916 roku, kiedy cesarze Niemiec i Austrii proklamowali odrodzenie państwa polskiego na ziemiach odebranych Rosji. Kilka miesięcy później, gdy w Rosji obalono carat, nowe rosyjskie władze również uznały prawo Polaków do samostanowienia. Wkrótce znalazło to również poparcie Francji i Wielkiej Brytanii, które były sprzymierzone z Rosją porozumieniem Ententy. Wkrótce też sprawa polska zyskała poparcie Stanów Zjednoczonych Ameryki. Polacy musieli jednak dalej czekać na urzeczywistnienie się niepodległość, aż do rozpadu Austro-Węgier i zakończenia wojny na zachodzie Europy, ale nie tylko - musiał nastąpić niecodzienny zbieg okoliczności. Wojnę musiały przegrać wszystkie strony konfliktu i tak też się stało. Austro-Węgry rozpadły się, choć wcześniej pokonały Rosję, przegrywając wraz z Niemcami wojnę na zachodzie Europy. W tym niezwykłym zbiegu okoliczności wojnę przegrali wszyscy zaborcy Polski. Wówczas Polacy przystąpili do rozbrajania okupantów i tworzenia swoich niezależnych instytucji państwowych. Wtedy też do Warszawy przyjechał Józef Piłsudski więziony dotąd przez Niemców. Tam 11 listopada 1918 roku, Rada Regencyjna powierzyła mu pełnię władzy cywilnej i wojskowej nadając tytuł Naczelnika Państwa.

Tamte dzieje Polski wprowadzają nas do wędrówki po nieznanych bieszczadzkich zakątkach. Dzisiaj również mamy 11 listopada. Polacy wracają tego dnia pamięcią do 1918 roku, kiedy rozpoczął się nowy etap w historii Polski. Polska osiągnęła go nie tylko za sprawą Piłsudskiego, czy innych znanych powszechnie postaci takich jak Dmowski, Paderewski, Daszyński, ale przede za sprawą pokoleń Polaków żyjących pod zaborami, którzy przekazywali kolejnym pokoleniom Polaków przywiązanie do języka i kultury narodowej. Gdyby tego nie było polskość zaniknęłaby zupełnie. Celebrujemy tamten dzień w różny sposób, okazując ducha patriotyzmu, jedności narodowej i narodowej dumy. Organizowane są defilady i marsze, na cmentarzach zapalane są znicze dla uczczenia pamięci poległych w walce o niepodległość, odbywają się różne koncerty i widowiska artystyczne o tematyce patriotycznej i związane z historią Polski.

My w ten dzień udajemy się na wędrówkę, ale zupełnie niecodzienną, bo jej celem jest najbardziej wysunięty na południe punkt współczesnej Polski, ale nie tylko. Udajcie się wraz z nami do zakątka, w którym rzadko staje ludzka stopa.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Zawsze kiedy tam wracam - królestwo przestrzeni

Na obszarze Polski znajduje się tylko część Bieszczadów. Rozciągają się one przez trzy kraje. Największą magią doświadczają te pokryte połoninami, które olśniewają rozległymi, bezkresnymi panoramami. Na terytorium Polski mamy wiele takich miejsc, choć spośród wszystkich połonin to tylko szczypta, do tych, które ciągną się po stronie ukraińskiej. Granice międzypaństwowe w Bieszczadach zmieniały się, czego niemym świadkiem pozostają spotykane stare słupki graniczne. Często napotykaliśmy na takie wędrując przez Bieszczady Ukraińskie, również na obecnym terytoriom polskich Bieszczadów możemy natknąć się na takie ślady. Ostatnie największe zmiany w przebiegu granicy nastąpiły po II wojnie światowej, kiedy po polskiej stronie Bieszczady były zupełnie opustoszałe, bezludne.

Na obszarze Polski międzywojennej stykały się kultury wschodu i zachodu, wywodzące się z różnych religii, zwyczajów i tradycji. Po za tym po zakończeniu I wojny światowej poczucie tożsamości narodowej dotyczyła nie tylko Polaków, ale pojawiło się ono u wielu innych grup kulturowych. Jednym udało się  i stworzyli, albo powrócili do swoich państwowości, innym nie udało się to wcale. Gdyby nie splot szczęśliwych zbiegów okoliczności, to nie wiadomo, czy nam Polakom by się to udało. Po drugiej wojnie światowej powrócił problem stworzenia nowych granic. Wiodący głos w tej sprawie miały oczywiście trzy wielkie zwycięskie mocarstwa: ZSRR, USA i Wielka Brytania. Te podjęły decyzje na Konferencji Teherańskiej (28.XI.–1.XII.1943 r.), potwierdzono je na Konferencji Jałtańskiej (4.II.–11.II.1945 r.), że wschodnia granica Polski po zakończeniu wojny będzie przebiegała według tzw. linii Curzona, która w założeniu miała uwzględniać odmienność kulturową mieszkańców po obu stronach takiej granicy. Dokładny jej przebieg był już uściślany między zainteresowanymi dwiema stronami, czyli Polską i ZSRR. Decyzja trzech mocarstw zastrzegała jednak, że w razie dokonywania zmian „wschodnia granica Polski powinna biec wzdłuż linii Curzona, z odchyleniem od niej w pewnych okolicach o pięć do ośmiu kilometrów na korzyść Polski”. Dawało to Polsce możliwość przeprowadzenia korekt na swoją korzyść, ale w praktyce stało się to niemal niemożliwe, biorąc pod uwagę ówczesne uwarunkowania polityczne i siłę militarną ZSRR. Sowieci mieli świadomość swojej przewagi, co wykorzystywali i wszelkie nadzieje strony polskiej na wprowadzenie większych korekt w przebiegu granicy zostały szybko rozwiane. Polska delegacja rządowa biorąca udział w wypracowaniu ostatecznego porozumienia granicznego była pod presją czasu i okoliczności. Alternatywne rozwiązanie nie istniało. Jedyne co udało się wówczas uzyskać, to nieznaczne przesunięcie granicy na wschód w pobliżu Przemyśla, Kroczowej i Horyńca, dzięki czemu miejscowość Medyka miała się znaleźć po stronie polskiej. W wyniku stanowczości Stanisława Leszczyckiego rejon Bieszczad, obejmujący około 300 kilometrów kwadratowych z Haliczem i Tarnicą został włączony w terytorium powojennej Polski, ale ustalona w tym rejonie granica, opisana w szczegółowym protokole przebiegu linii granicy podpisanych przez obie strony 30 kwietnia 1947 roku,  nie miała przebiegu takiego, jaki obecnie znamy. W Bieszczadach wyznaczała ją rzeka San. Jak to się stało, że obecnie bieszczadzki odcinek rzeki San tworzy malowniczy przełom pomiędzy Otrytem a Tołstą, znajdującymi się na terytorium Polski, a jedynie pierwsze 54 km biegu tej rzeki wyznacza granicę (obecnie między Polską i Ukrainą)? O tym za chwilę.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

A czy znasz ty, bracie młody…i opowiadał, gdzie leżą, i jak wyglądają wszystkie ziemie Rzeczypospolitej

Niegdyś Łopiennik słynął z ładnej panoramy, bo jego zbocza nie były tak silnie zalesione jak obecnie, a nawet stanowiły tereny pasterskie, o czym nie każdy wie. Dla tych widoków był odwiedzany. Pojawili się na nim m.in. Seweryn Goszczyński, Wincenty Pol, czy Aleksander Fredro, który przybył tu po raz pierwszy na początku XIX, wspominając o tym później w swoich pamiętnikach…

W Baligrodzie wypoczęliśmy koniom. Tam granica świata. Za Baligrodem wjeżdża się jak w czarne gardło. Droga i rzeka jest to jedno i toż samo, a od rzeki z jednej i z drugiej strony wznoszą się czarne ściany jodeł i smereków. Cisna leży w obszerniejszej nieco kotlinie. Folwark, cerkiew, karczma, dalej młynek i tartak ożywiają tę górską wioskę więcej niż wiele innych. Przyjazd nasz wszakże nie w dobrą chwilę miał miejsce. Zanosiło się na słotę. Z gór czarnych kurzyło się wkoło — na co tam zwykli mawiać, że niedźwiedzie piwo warzą. Szczyty gór były całkiem zakryte, nie mogliśmy więc podziwiać pierwszą osobliwość — Łupiennik. Ta góra podług miejscowego podania ma mieć dwadzieścia cztery kondygnacje, a z wierzchołka widać Lwów!

Aleksander Fredro trzykrotnie odwiedzał te tereny, jeszcze jako młody człowiek. Mieszkał tu jego ojciec, hrabia Jacek Fredro, który pod koniec XVIII wieku odziedziczył osadę Cisna, a następnie wykorzystując tutejszą rudę żelaza i tanią siłę roboczą założył w 1810 roku, w pobliskim Majdanie, niewielką hutę i hamernię żelaza tzw. fryszerkę, produkującą narzędzia rolnicze, garnki i piece. Było to coś nowego, na tle typowej dla bieszczadzkich wsi galicyjskich gospodarki rolniczej i hodowlanej. Przez wieś przechodził ponadto szlak kupiecki na Węgry. Stały w niej kościół, folwark, młyn, karczma i domy kmieci.

Udajemy się dzisiaj po raz kolejny w naszym życiu na Łopiennik i do głowy znów przychodzą myśli o Cisnej i Fredrach. To pierwsze co nam się nasuwa, gdy pomyślimy o tej górze i tablicy z wyrytym urywkiem dzienników wspomnień…

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Najpiękniejszy czas na Wielki Chocz

W cieniu tej wyniosłej góry leży wieś Valaská Dubová. Położona jest niemal 1000 metrów poniżej jej szczytu. Myśli o niej przewijały się w naszych głowach, kiedy kilka lat temu wędrowaliśmy Śladami Juraja Jánošíka. W dolnej części wsi, przy dawnym trakcie zwanym „furmańcem”, obok kościoła św. Michała Archanioła, stoi budynek gospody „Jánošíkova krčma” zbudowany na początku XIX wieku na miejscu dawnej, drewnianej karczmy furmańskiej. Legendy głoszą, że to właśnie w niej schwytano w 1713 roku legendarnego słowackiego zbójnika Juraja Jánošíka, który w Górach Choczańskich znajdował schronienie. W tamte dnie wędrówek janosikowymi śladami mieliśmy równie fenomenalnie barwną, jesienną aurę, a więc ten dzisiejszy dzień komponuje się idealnie jako suplement tamtej wyprawy.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Na Potrójnej grzybów wciąż wcale nie mało, a widoki również pyszne

Wyruszamy tak jak tydzień temu z osady Kocierz-Basie, ale trochę wcześniej, bo udaje się tu dojechać jeszcze przed godziną 8.00. Zaraz wyruszymy stąd z leśnego parkingu wprost w kierunku szczytu Potrójnej. Parking jest zapełniony prywatnymi pojazdami, ale udaje się nam wcisnąć jeszcze jedno auto. Ludzie wyruszyli na grzybobranie licznie, podobnie jak tydzień temu; ale wtedy był ogromny wysyp grzybów, jak już wszyscy wiedzą. Ilość grzybów jaka pojawiła się wówczas w tutejszych i innych lasach przerosła wszelkie oczekiwania. Zostaliśmy zaskoczeni zupełnie; nie byliśmy do tego przygotowani, bo cele mieliśmy inne. Dzisiaj przyjechaliśmy tu lepiej przygotowani z nadzieją, że zbiory znowu będą obfite.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Mgieł nie brakowało i grzybów także…

Zapach powietrza po deszczu odświeża umysł i rozbudza zmysły. Krople deszczu, które spadły tej nocy pochłonęły kurz i mikroby – powietrze zostało oczyszczone. W deszczu, czy po deszczu spotkać można na szlaku o wiele mniej ludzi, niż w słoneczny dzień. Dlaczego w mokrą podeszczową aurę siedzieć w domu, kiedy właśnie wtedy spacer pozwala doświadczyć poczucia innej przestrzeni wokół siebie, a myśli i emocje mogą swobodniej wędrować i przejawiać się na całkiem nowe sposoby. Wypełniające przestrzeń mgły są nasycone swoistym romantyzmem, jak na słynnym obrazie Caspara Davida Friedricha.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Na spotkanie z Żywczakami – epizod 4: Stoki królowej Beskidów

Corocznie w ostatnią niedzielę września na Markowych Szczawinach organizowany jest Zlot Żywczaków. W tym roku to 57 edycja tej turystycznej imprezy. Na Markowych Szczawinach zaroiło się dzisiaj od turystów. Frekwencja jest może ciut mniejsza ze względu na ostrzejszą aurę na Babiej Górze, ale i tak duża.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Na spotkanie z Żywczakami – epizod 3: Pomiędzy Pilskiem i Babią Górą

To niewielka wieś, taka jakich wiele tutaj skrywających się w żywieckich dolinkach, stojących w cieniu bardziej znanych i popularnych miejscowości Żywieczyzny. Z Jeleśną rozstaliśmy się niedawno podczas powrotu z wiosennej wędrówki. Wówczas przejazdem zatrzymaliśmy się w Starej Karczmie, bo jakże mogło być inaczej, skoro już w sieni karczmy głoszą „Kto karcme minie, noge wywinie…”. To była wspaniała dwudniówka, która wypisała piękne epizody naszego turystycznego życia. Dobrze jest znów powrócić na tutejsze ścieżki.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Madriu-Perafita-Claror - synonim harmonii człowieka z górskim krajobrazem

Są takie miejsca na Ziemi, gdzie przyroda zaskakuje nienaruszalnością pomimo prowadzonej gospodarki przez człowieka. Stanowią wzorzec życia człowieka w symbiozie z naturą. I wcale nie myślimy tutaj o miejscach głęboko ukrytych gdzieś w niedostępnej dżungli, daleko od zurbanizowanych osad ludzkich, gdzie przyroda dzika może żyć spokojnie według własnych praw. Ot blisko w Europie jest takie miejsce, które może uczyć i zawstydzać tych, którzy nie wiedzą, że właśnie tak można korzystać z przyrody, pozostawiając ją piękną dla kolejnych pokoleń. Ta przechadzka uświadamia, że możliwe jest współistnienie człowieka w harmonii z przyrodą, bo przecież tak naprawdę to my zależymy od niej, bo ona stwarza nam dogodne warunki do życia, a nie odwrotnie. Przyroda bez nas poradzi sobie, a my bez niej raczej nie.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Andorra la Vella

Stolica tego kraju nazywa się Andorra la Vella, czyli „Stara Andora” położona w pobliżu rzeki Valila del Norte, na wysokości ponad 1000 m n.p.m., a więc jest najwyżej położoną stolicą w Europie. Niegdyś, jeszcze w latach 30-tych XX wieku, Andora była odcięta od świata. Prowadziły do niej ścieżki i dróżki przecinające pirenejskie górskie olbrzymy, pnące się ostro ku niebu. Pokonanie tych gór było zbyt dużym wyzwaniem, aby obcy odważyli się podróżować do najwyżej położonego państwa w Europie. Izolację od świata zakończyła droga wybudowana w latach 40-tych XX wieku, która połączyła Andorę z Francją i Hiszpanią.

Udostępnij:

Wyświetl całość...

Canillo

Andora jest niewielkim państewkiem, położonym na granicy pomiędzy Francją i Hiszpanią. Leży w zasięgu historycznego regionu. Powierzchnia tego kraju wynosi zaledwie 468 km², czyli mniej niż powierzchnia Warszawy. Cała Andora ulokowana jest w  Pirenejach, na wysokości od 900 do 2 946 m n.p.m. co oczywiście sprawia pewne trudności, np. z budową lotniska. Jednak pomimo tak niewielkiej powierzchni Andora zaskakuje atrakcjami. Nawet tygodniowy pobyt jest zbyt krótki, aby zobaczyć największe atrakcje Andory. Czujemy to z perspektywy naszego trzydniowego pobytu. Trudno było ułożyć optymalny program, a nawet nie było możliwe, aby zawierał ona odwiedzenie tylko najważniejszych, czy też najbardziej znanych atrakcji. Jest ogromna chęć, aby tu wrócić na dłużej, bo 3 dni w Andorze to wiele za krótko, aby poznać ten niewielki kraj.

Udostępnij:

Wyświetl całość...