W krainie skalnych miast: Grodczyn

Na Grodczyn wychodzimy od strony szosy E67. Jest to trasa europejska przebiegająca od Finlandii do Europy Środkowej. Podejście na górę rozpoczynamy o godzinie 10.30, a zaczynamy w miejscu, gdzie potok Trzemiele uchodzi do potoku Wyżnik. Najpierw krótko asfaltową drogą prowadzącą do jednego tu domostwa, potem drogą leśną, jedną z dwóch dróżek odchodzących w górę zalesionego zbocza, która w końcówce okazuje się być nieco zarośnięta. Wnet jednak docieramy na grzbietową dróżkę, która poprowadzony jest Główny Szlak Sudecki. Szlakowi temu niedawno zmieniono tutaj przebieg. Przedtem prowadził dróżką pod szczytem Grodczyna, a obecnie przechodzi przez szczyt. Przed wierzchołkiem przecinamy wykarczowany obszar lasu, a potem bitą drogą dojazdową do przekaźnika telewizyjnego osiągamy szczyt Grodczyn, nazywanego czasami Grodzcem, choć nazwa Grodziec odnosi się raczej do całego grzbietu. Grodczyn (803 m n.p.m.) jest najwyższym szczytem Wzgórz Lewińskich. Na szczycie stajemy o godzinie 11.30.

Szczyt oferuje częściowe widoki na północny wschód. Tam stoi mniej drzew. Odpoczywamy chwilkę, po czym schodzimy tą samą dróżką Głównego Szlaku Sudeckiego. Trzymamy się tego szlaku dłużej. Wyprowadza nas na malownicze łąki otaczające wzniesienie Grzywacza (732 m n.p.m.). Potem skręcamy pomiędzy Grzywacza i sąsiednie wzgórze Gomoła (733 m n.p.m.), przed którą rozlewa się zarastające oczko Bukowego Stawku. Stamtąd wspinamy się na Gomołę, aby zobaczyć pozostałości Zamku Homole. Od czasu naszego ostatniego pobytu tutaj widać wyrażne zmiany. Do ruin prowadzi obecnie szeroki drewniany podest. Ustawiono przy nim również tablice informacyjne. Od godziny 12.25 do godziny 13.00 spędzamy czas przy ruinach murów zamkowych. Schodzimy z powrotem do Głównego Szlaku Sudeckiego, który prowadzi dalej wspólnie ze szlakiem niebieskiem na Ludowe (675 m n.p.m.) a stamtąd zielonym szlakiem do szosy E67, przy której na parkingi TIR czeka na nas autokar. O godzinie 13.20 odjeżdżamy.

Udostępnij:

Czytaj całość...

W krainie skalnych miast

Zadziwiają i fascynują. Sprawiają wrażenie tajemniczych. Trudno znaleźć podobne w całej Europie. Różnią się znacznie od Tatr, Beskidów, czy Alp. Są przykładem gór o wyjątkowej budowie i krajobrazie. Wypiętrzone zostały przed 30 milionami lat, lecz nie mają spiczastych wierzchołków. Są spłaszczone, a nawet płaskie niczym płaszczyzna stołu. Przed 100 milionami lat temu w ich miejscu było płytkie morze, do którego z otaczających wzniesień spływały rzeki. Niosły do niego drobny materiał skalny w postaci piasków, które opadały na dno morza, osadzając się kolejnymi warstwami. Po jakimś czasie scementowały się w zbite piaskowce. Potem przyszedł czas ruchów górotwórczych. Pod wpływem tego procesu dno morza zostało równomiernie wyniesione do góry. Jednak wynoszone w górę warstwy nie zostały sfałdowane, jak to zwykle bywa przy takich ruchach geologicznych. Wierzchołki gór pozostały płaskimi stoliwami, ale jak się okazało nie wszędzie trwałymi. Spływające z wyniesionego stoliwa cieki oraz panujące warunki atmosferyczne zaczęły rzeźbić w płaskich górach korytarze. Zaczęło się to w trzeciorzędzie, czyli kilkanaście milionów lat temu i trwa do dzisiaj.

Gdzie znajdziemy te górskie cuda? Góry Stołowe położone są na styku Sudetów Środkowych z Sudetami Zachodnimi. Część z nich z najwyższym szczytem leży po stronie polskiej, a część z formacjami najbardziej zapierającymi dech znajduje się po stronie czeskiej. Tworzą tam najbardziej imponujące skalne miasta z unikatowymi walorami przyrodniczymi. Tworzą nieprawdopodobne, wręcz baśniowe pejzaże, cenione przez przyrodników, turystów, artystów i filmowców.

Góry te długo pozostawały niezasiedlone, a to ze względu na trudne warunki klimatyczne i słabe gleby pod uprawę. Jednak w średniowieczu wytyczono przez nie popularny trakt handlowy, jedną z odnóg bursztynowego szlaku, która łączyła Śląsk i Czechy. Przechodziła ona przez przełęcz Polskie Wrota, nieopodal Zamku Homole chroniącego ten szlak. Tam właśnie zaczniemy naszą kolejną sudecką przygodę. Na cztery dni zamienimy się w sudeckich włóczykijów. Odwiedzimy wszystkie najwspanialsze miejsca Gór Stołowych, zwiedzimy najpiękniejsze miejsca w tej krainie skalnych miast. Osiądziemy na ten czas u stóp Szczelińca Wielkiego, najwyższego wzniesienia tych gór, w miejscowości zwanej śląską Jerozolimą. Wambierzyce, znane są jako ośrodek religijny, ale też jedno z tych miejsce, które odegrało istotną rolę w popularyzacji o odkrywaniu tajemnic Gór Stołowych. Wyruszamy do tego baśniowego królestwa, do świata fantazji niczym z Narnii, do niezwykłej krainy skalnych miast.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Busov, Góra Jawor

Jest tak piekielnie gorąco, a przy tym jakby tlenu mniej w powietrzu. Jak dobrze, że dzisiaj mamy plan na Busov, który prawie w całości porośnięty jest lasem. Jego cień będzie dzisiaj ratunkiem. Już kiedyś tak też zaczynaliśmy wejście na tą najwyższą górę Beskidu Niskiego, ale tamta wędrówka nie została dokończona zgodnie z planem, gdyż zaraz po zejściu z góry zachmurzyło się ciemnogranatowymi chmurami, z których wkrótce lunęło jak z cebra, a do tego silnie zagrzmiało. Na ciąg dalszy nie było już szansy. Zrobiło się bardzo niebezpiecznie. Busov został wówczas zdobyty, ale kolejne wzniesienie już nie. Mapy meteo na dzisiaj nie wskazują ani trochę, żeby miała nastąpić powtórka z tamtego dnia. A więc z radością ruszamy w drogę, choć skwar niebywały odbiera siły nawet, gdy stoimy w miejscu.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Łemkowska Watra 2023, dzień 2

Nieco późno dzisiaj przychodzimy na tereny festiwalu 41. Łemkowskiej Watry. Grają tu już i śpiewają od godzin przedpołudniowych. Wycieczka na Jaworzynę Konieczniańską i Rotundę przedłużyła się nam przy tak pięknej pogodzie, ale już jesteśmy na drugim festiwalowym dniu: „Ej zahrajte hudaky”...

Udostępnij:

Czytaj całość...

Jaworzyna Konieczniańska, Rotunda

Kiedyś, gdy wyruszaliśmy z tego miejsca na wędrówkę opatulała nas mgła. Nie było tak gorąco jak dzisiaj, powietrze krzepiło nas rześkim chłodem. Aura była wówczas magiczna i w magiczny sposób odsłaniała nam to napotkane na szlaku osobliwe obiekty, przypominające o tym, że nie zawsze było tu tak cicho i spokojnie. Dzisiejszego dnia ten szlak odsłania się nam w zupełnie innym nastroju, typowo letnim, słonecznym i skwarnym.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Łemkowska Watra 2023, dzień 1

Nie ma ich już tylu jak kiedyś. Ocenia się, że w przededniu wybuchu II wojny światowej tereny Łemkowszczyzny, w zależności od przyjętych granic, zamieszkiwało od 100 do 150 tysięcy ludności łemkowskiej. Współczesne rozproszenie ludności łemkowskiej oraz jej liczność wynika z przeprowadzonych akcji przesiedleńczych, najpierw w latach 1944–1946, a potem w ramach Akcji „Wisła” w latach 1946–1947. W pierwszym z wymienionych okresów ludność łemkowską przesiedlono na obszar obecnej Ukrainy. Przypuszcza się, że może tam mieszkać obecnie do 90 tysięcy potomków Łemków. W ramach akcji „Wisła” ludność łemkowską wysiedlono na obszar Polski północnej i zachodniej, a było to 30–35 tysięcy osób. Dzisiaj Łemkowie zjechali do Zdyni, jak co rok na spotkanie. Rozpoczęła się tu 41. Łemkowska Watra, która potrwa do niedzieli. Jeszcze nie ma wszystkich, ale wciąż przybywa i przed sceną, i na polach namiotowych. Tam już grają i śpiewają. Najpierw słychać typowy, tradycyjny folklor, potem nadchodzi mocniejsze, folkowe uderzenie.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Lackowa

Kiedyś było takie samo słońce na błękitnym firmamencie, gdy ruszaliśmy na Lackową. Szkoda byłoby w taką pogodę siedzieć w domu. Przyjechaliśmy w nasze najulubieńsze pasmo polskich gór, niezmierzony, cichy i spokojny Beskid Niski. To kraina totalnego wyciszenia, gdzie można wsłuchać się w niczym niezmącone odgłosy przyrody. W rozpamiętywaniu jej dziejów doznasz olśnienia, co tak naprawdę jest najważniejsze w życiu człowieka. Ta wspaniała kraina zawsze opowiada nam historie ujmujące serce. To kraina dla ludzi naprawdę wrażliwych – czeka nas tu zawsze piękno natury, ale też trud wędrówki, aby je zobaczyć. Nad tym wszystkim zaś ponad ziemią unoszą się szepty z przeszłości opowiadające o losach ludzi, których miała ta ziemia.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Lato w Tatrach - Polski Grzebień, Mała Wysoka

Wracamy do dwóch starych wędrówek, kiedy przecinaliśmy główną grań Tatr z południa na północ, schodząc z Polskiego Grzebienia do Doliny Białej Wody. Dwa razy w swoim życiu przechodziliśmy tą jedną z najdłuższych tatrzańskich dolin i za jednym i za drugim razem łapały nas w tej dolinie deszcz i burza, mimo dobrych prognoz i znakomitej pogody wcześniej. Jednak tamte przejścia niosą ze sobą bardzo miłe wspomnienia, tknięte szczyptą intymności, które towarzyszyło podczas drogi przez Dolinę Suchej Wody, bo tamtędy nikt nie chodzi, albo bardzo rzadko.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Droga do Santiago - dzień ostatni

12

Santiago de Compostela

POGODA

noc	rano	południe	popołudnie	wieczór

Jakub Większy Apostoł w roku 44 zginął śmiercią męczeńską w Jerozolimie. Jego ciało zostało przeniesione i pochowane w Galicji. W czasach prześladowań chrześcijan zamieszkujących ten teren, w III wieku miejsce pochówku Jakuba Apostoła zostało zapomniane. Pewnej nocy w 813 roku eremita o imieniu Pelayo miał zauważyć deszcz spadających gwiazd na wzgórze, które miał przed sobą. Tym co widział podzielił się z miejscowym biskupem Theodemirem z Iria. Ten zlecił zbadanie miejsca, na które miała spaść gwiazdy. Odkryto tam wówczas kamienny grobowiec zawierający szczątki męczennika. Biskup Theodemir uznał to wydarzenie za cud i powiadomił o nim króla Asturii Alfonsa II. Król zlecił wznieść kaplicę na miejscu odnalezionego grobowca.

W miejscu tamtej kaplicy stoi obecnie wyniosła Katedra Santiago de Compostela, wokół której powstało miasto o tej samej nazwie. Nazwa ta oznacza pole gwiazd z łacińskiego campus stellae, która nawiązuje do cudownego wydarzenia z przeszłości.

Dzisiaj Katedra Santiago de Compostela jest jedną z najważniejszych budowli sakralnych na świecie, szczególnym miejscem, gdyż schodzą się do niego wszystkie szlaki Camino prowadzące do grobu Jakuba Apostoła. Wyznacza koniec 790-kilometrowego szlaku pielgrzymkowego „Camino de Santiago”. To jeden z największych zabytków w Hiszpani. Budowa tej katedry rozpoczęła się w 1075 roku, za panowania Alfonsa VI. Była wznoszona na miejscu starego kościoła poświęconego św. Jakubowi. W początkach budowy prace budowniczych po pewnym czasie zatrzymały się aż do roku 1100, kiedy to architekt - mistrz Esteban stworzył trzy nawy w kształcie łacińskiego krzyża. Potem budowę kontynuowano przez cały XII wiek. W roku 1188 roku za budowę katedry odpowiedzialny był mistrz Mateo, dodał wtedy jedną z jej najbardziej spektakularnych cech - wejście Gloria Portico. Urzeka ona mnóstwem figur (łącznie 200 różnych figur) w większości nawiązujących do Apokalipsy św. Jana Apostoła. Wśród nich jest oczywiście figura św. Jakuba, witającą pielgrzymów na końcu ich podróży. Obecnie ten portal znajduje się wewnątrz świątyni, gdyż przez kolejne lata świątynia rozrastała się o otrzymywała kolejne zdobienia w różnych stylach architektonicznych, w tym romańskim, gotyckim, barokowym, plateresco i neoklasycznym. Główna nawa ma obecnie długość prawie 100 metrów.

Krypta z grobowcem św. Jakuba znajduje się pod głównym ołtarzem świątyni, nakrytym baldachimem podtrzymywanym przez anioły. W centralnej części znajduje się wielka polichromowana figura przedstawiająca św. Jakuba Apostoła.

Na skrzyżowaniu naw podwieszona jest słynna olbrzymia kadzielnica, nazywana po galicyjsku botafumeiro. Do jej rozkołysania wciąż używany jest mechanizm pochodzący z 1604 roku. Wykonana jest z mosiądzu i brązu, posrebrzana. Ma 150 cm wysokości. Pusta waży około 53 kg, napełniona jest o 10 kg cięższa. Lina, na której kadzielnica jest podwieszona waży 90 kg, ma 60 metrów długości i 5 cm grubości. Obecnie wykonana jest z syntetycznych materiałów, dawniej zrobiona była z włókien konopi. Uruchamiana jest obecne tylko w czasie niektórych nabożeństw przez 8 mężczyzn. Szybuje wtedy pomiędzy nawami bocznymi osiągając prędkość do 68 km/godz. Zgodnie z tradycją zapach wydzielający się z kadzielnicy miał mieć właściwości lecznicze, dlatego pielgrzymi łapali głębokimi oddechami dym z nadzieją przeciwdziałania różnym chorobom. Główną funkcją kadzielnicy jest oczywiście akt liturgiczny, jednak pierwotnie botafumeiro Katedry Santiago de Compostela służyło neutralizacji zapachu pielgrzymów, biorących udział we mszy. Stąd to kadzidło jest takie duże, dzięki czemu ilość wytwarzanego w nim dymu pozwala na okadzenie całego wnętrza katedry.

Kwintesencją naszej Drogi do Santiago jest uroczysta msza święta w Katedrze Santiago de Compostela. Świątynia ta jest zwieńczeniem drogi dla tysięcy pielgrzymów. Dzisiaj botufameiro nie jest już uruchamiane codziennie, a tylko w niektóre święta i na specjalne życzenie (tj. zamówienie takie jak nasze). Nasza msza kończy się zatem charakterystycznym dla tego miejsca obrzędem okadzania z użyciem botafumeiro (dawniej okadzano pielgrzymów przed mszą).

Wychodzimy na plac Obradoiro, nad którym słońce stoi już bardzo wysoko. Trzeba wracać do domu, choć zdaje się, że nie za bardzo się nam chce. Jeszcze tylko ostatni obchód wokół Katedry, gdzie skupiły się sklepiki pełne pamiątek związanych z pielgrzymkowymi szlakami, wyrobami ze srebra i gagatu. Najważniejsze pamiątki mamy już w sercu, także te muszle i laski pielgrzyma, które towarzyszyły nam przez całą Drogę do Santiago. Żal gardło ściska, bo to już pożegnanie. Kiedyś tu jednak powrócimy.

Był to piękny czas, dzisiaj, wczoraj i wszystkie te dni spędzone na Camino. O godzinie 11.00 wyjeżdżamy z Santiago de Compostela. Kończy się nasza wielka przygoda, zupełnie inna niż jakiekolwiek znajdujące się za nami. Wrócimy tu na pewno.

FOTORELACJA

Padrón, Hotel Scala - wykwaterowanie. 

Wchodzimy do Katedry Santiago de Compostela.

W świątyni św. Jakuba pnuje jeszcze cisza, jesteśmy sami.

Słynne botufameiro.

Tu gruby sznur, na którym zawieszona jest kadzielnica.

Wspaniały główny ołtarz, pod którym znajduje się
krypta grobowa Jakuba Apostoła.

Baldachim nad ołtarzem.

Anioły podtrzymujące baldachim.

Anioły podtrzymujące baldachim.

Ołtarz z figurą św. Jakuba.

Figura św. Jakuba ozdobiona srebrem z brylantami. 

Sklepienie na łączeniu naw z mechanizmem botufameiro pochodzacym z 1604 roku.

Początek mszy.

Botufameiro unosi sie górę.

Jedno pchnięcie wprawia kadzielnicę w ruch.

Botufamero szybuje nad naszymi glowami od prawej...

...do lewej.

Botufameiro zostało zatrzymane.

Sznur zamocowany do filara.

Ostatnie fotografie wnętrza Katedry Santiago de Compostela.

Udostępnij:

Czytaj całość...