Na ścieżkach Liczyrzepy: Skopiec

Góra Skopiec (724 m n.p.m.) znajduje się w południowo-środkowej części Gór Kaczawskich, w środkowej części Grzbietu Południowego. Jeszcze do niedawna był uważany za najwyższy szczyt Gór Kaczawskich. Obecnie pod względem wysokości umiejscawiany jest na trzeciej pozycji po szczytach Baraniec i Folwarczna. Kopuła góry jest tak wypłaszczona, że zlokalizowanie na niej punktu szczytowego jest utrudnione. Punkt ten wyznacza małe rumowisko skalne oraz geodezyjny znak pomiarowy A.C.0270. Znaczną część góry porasta las mieszany z przewagą świerka, bądź las świerkowy regla dolnego. Jedynie zbocza wschodnie i zachodnie góry, poniżej szczytu są odkryte, pokryte łąkami i polami uprawnymi.

Na południowym zachodzie za Przełęczą Komarnicką wznosi się niejako bliźniacza góra Baraniec (720 m n.p.m.).

Udostępnij:

Czytaj całość...

Na ścieżkach Liczyrzepy: Szybowcowa Góra

Szybowcowa Góra (niem. Schieferberg; 561 m n.p.m.) znajduje się ok. 4-5 km na północ od miasta Jelenia Góra. Leży w Grzbiecie Małym Gór Kaczawskich. Znana jest od 1924 roku z działającej na niej niemieckiej szkoły szybowcowej Grunau, a obecnie z lotniska szybowcowego Jeżów Sudecki (kod ICAO: EPJS) należącego do Aeroklubu Jeleniogórskiego, założonego 27 stycznia 1946 roku. Góra posiada znakomite warunki naturalne do uprawiania szybownictwa, zaś występujące nad nią silne prądy wznoszące umożliwiają osiąganie wysokich pułapów. Nachylenie stoku góry umożliwia również bezpieczny tzw. „start grawitacyjny”, podczas którego staczający się na ścieżce szybowiec sam nabiera prędkości startowej. W koordynacji z operacjami szybowcowymi z góry mogą również korzystać lotniarze i paralotniarze.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Na ścieżkach Liczyrzepy: Okole

Okole (niem. Hogolie) jest jednym z najwyższych szczytów w Górach Kaczawskich i najwyższym szczytem Grzbietu Północnego tych gór. Krótko po II wojnie światowej nazywany był Ogule. Być może jego nazwa wywodzi się od skojarzeń widokowych takich jak „na około” czy „dookólnie”. Szczyt faktycznie posiada walory widokowe pomimo lesistości, a to dzięki wychodniom skalnym o kształtach małych turniczek, zwanych Orlimi Skałkami. Na jednej z nich znaleźć można dawny punkt widokowy (pozostałości barierek i schodków zbudowane jeszcze przed II wojną światową). Niedawno tj. w roku 2018 oddano do użytkowania nową drewnianą platformę widokową na szczycie Okola. Można z niej spojrzeć na Rudawy i Karkonosze oraz inne okoliczne szczyty. W sąsiedztwie nowego punktu widokowego postawiono również wiatę. W partiach szczytowych Okola znajdziemy również inne grupy skalne zbudowane z tzw. zieleńców, czyli skał powstałych w wyniku przetworzenia się pierwotnych skał z okresu tutejszej aktywności wulkanizmu podmorskiego. Były to skały o składzie bazaltu. Wulkanizm występował w tym regionie w początkach ery paleozoicznej, w okresie kambru i ordowika około 450–500 mln lat temu. W obecnych zieleńcach Okola zachowały się jeszcze niewielkie fragmenty pierwotnych struktur law podmorskich o długości do 1 m i grubości do 0,5 m. Pomiędzy Okolem i oddalonym od niego nieco na zachód Leśniakiem (677 m n.p.m.) znajduje się kilka grup skalnych o różnorakiej formie. Dwie największe to Sołtysie Skały i Mszaki. Wysokość najwyższych skał z tych formacji przekracza 10 m, zaś ich długość dochodzi do 20 m.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Na ścieżkach Liczyrzepy

Ci, co dawno temu mieszkali u stóp Karkonoszy, zapewne nie chcieli, aby ktoś zapuszczał się w ich strony. Mieli ku temu powód, bowiem odkryli w tych górach skarby nieprzebrane. Któż lepiej mógł strzec ścieżek prowadzących do nich, jak nie Duch Gór stworzony przez nich. Niewątpliwie jego wyimaginowana postać mogła odstraszać ciekawskich i innych śmiałków poszukujących karkonoskich skarbów. Duch Gór strzegł swego królestwa, przybierając postać potężnego mężczyzny, bądź czasem niedźwiedzia, a nawet przerażającego stwora. Po raz pierwszy jego wizualne wyobrażenie zostało przedstawione przez człowieka w 1561 roku na mapie Śląska wykonanej przez Martina Helwiga. Ukazany na niej został jako niezwykły stwór i podpisany imieniem Rübezahl. Przypominał jelenia stojącego na tylnych nogach, ale rosochate poroże, koźle kopyta i diabelski ogon uzmysławiały, że nie była to postać z naszego świata. Z czasem jego wizerunek zmieniano, poszukując chyba tego najbardziej adekwatnego do czasów, w których miał sprawować godność pana i władcy gór. I tak też pojawił się pod wizerunkiem powszechnie znanym we współczesnym świecie, a więc jako postać sędziwego mężczyzny, podpierającego się kosturem. Jego imię Rübenzahl, wydaje się być niezwykłe i tajemnicze. Pochodzi z języka niemieckiego, i gdyby rozłożyć go na dwa inne składowe słowa, to wyjdzie nam, że „Rübe” znaczy tyle samo co „rzepa”, a „zählen”– „liczyć”. Stąd też Duch Gór znany jest również pod spolszczonym imieniem Liczyrzepa. Dziwne imię związane jest z jedną z legend, w której...
	Rübezahl (Rübenczal) na mapie Martina Helwiga (1561) [Public domain], via Wikimedia Commons

Udostępnij:

Czytaj całość...

Cztery Pogórza Karpackie: Pogórze Dynowskie 2

Podczas przejazdu do miejsca, gdzie mamy rozpocząć kolejny etap wędrówki przez Karpackie Pogórza, przebijamy się przez niepokojący deszcz. To dość spora ulewa. Jakże odmienna aura od tej wczorajszej, jednak zdaje się przejaśniać, gdy dojeżdżamy na miejsce, czyli pod ruiny Zamku Kamieniec parasole przestają być potrzebne, deszcz zanika, tylko mokra ulica przypomina jeszcze o nim.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Cztery Pogórza Karpackie: Pogórze Dynowskie 1

Zespół Parkowo-Dworski i Folwarczny w Wiśniowej zlokalizowany jest na obszarze Pogórza Strzyżowskiego. Pierwszy zabudowa dworska powstała tu w XVII wieku, gdy ziemie Wiśniowej trafiły do rodziny Firlejów, a stało się to po ślubie Jana Firleja z Zofią, pochodzącą ze słynnego rodu Bonerów. Wieś należała do Bonerów od 1581 roku, kiedy trafiła do Seweryna Bonera, bankiera królewskiego oraz właściciela zamku w Ogrodzieńcu i zamku niższego w Odrzykoniu (Zofia była córką Seweryna). Po wygaśnięciu linii męskiej rodu Firlejów dobra wiśniowskie przeszły w połowie XVIII wieku w ręce rodziny Jabłonowskich herbu Grzymała. Nowy właściciel, Roch Jabłonowski, kasztelan wiślicki, zapoczątkował rozbudowę założenia dworskiego. Plany były bardzo ambitne i obejmowały budowę nowej rezydencji z obszernym dziedzińcem, ujętym po bokach oficynami. Na jedną z tych oficyn zaadaptowano dotychczasowy dwór. Za nowopowstałym pałacem rozplanowano z rozmachem tarasy ogrodu osiowego z kwaterami poprzedzielanymi szpalerami grabowymi. Jabłonowskim nigdy nie udało się zrealizować do końca założonych planów. Pałac, który udało się wznieść nakryty został dachem mansardowym z wieżą nakrytą hełmem kopulastym. Zrealizowano też założenie ogrodu, oparte o regularne kwatery otoczone szpalerami grabowymi, które przekształcono w aleje. W tej postaci ogród przetrwał do naszych czasów. Kolejni właściciele nie kontynuowali planów rozbudowy. Przed rokiem 1850 pałac zniszczył pożar i przez pewien czas pozostawał w ruinie, aż w roku 1864 wieś Wiśniową kupili Waleria z Tarnowskich i Franciszek Mycielscy herbu Dołęga. Początkowo służyła im jako letnia rezydencja, ale będąc pod wpływem uroku malowniczości okolicy szybko postanowili osiedlić sie tu na stałe. Wtedy też rozpoczęto remont pałacu. Powiększono również ogród zachowując jego pierwotne założenia. Na północy powstała wówczas długa aleja grabowa z podjazdem od południa, za którą na początku XX wieku wzniesiono neoromańską kaplicę grobową. Rola dworu w Wiśniowej za czasów Mycielskich stała się tak znamienita, jak nigdy wcześniej. Sława Dworu Mycielskich w Wiśniowej rozchodziła się za sprawą artystów, którzy w nim często gościli. Stał się znanym ośrodkiem polskiej kultury i sztuki. W okresie letnim stawał się swoistą kolonią malarstwa pejzażowego zwaną Barbizon Wiśniowski, od słynnej szkoły malarstwa pejzażowego w Barbizon, którą w latach 1830–1860 tworzyli czołowi francuscy malarze. Taka piękna była wówczas ta okolica i taka sama pozostaje do dzisiaj, choć po II wojnie światowej znacjonalizowany majątek ulegał dewastacji. Remontowany przez ostatnie lata dwór odzyskuje blask.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Korona Pienin - Okrąglica i Sokolica

Dzisiejszą wycieczką inaugurujemy cykl wycieczek poświęcony przyrodzie Pienin. To niewielkie pasmo górskie ma w sobie coś z magii, bowiem przyciąga o każdej porze roku. O każdej porze roku można w nim odszukać coś unikatowego. Spróbujemy to zrobić już od pierwszego spotkania. Z nadejściem wiosny ich wapienne skały zakwitają pienińską smagliczką, czyli smagliczką arduina albo smagliczką skalną (jak kto woli). To roślina, która w Polsce dziko rośnie tylko w Pieninach. Zakwita żółtymi kępami tworząc unikatowy krajobraz, taki jak krokusy na tatrzańskich halach. Ruszajmy zatem.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Moment wiosennego przebudzenia, czyli krokusy 2021

Przyroda tatrzańska tego roku nieco dłużej zimuje. Ostatnie lata przyzwyczaiły nas do tego, że pierwsze zwiastuny wiosny w Tatrach pojawiały się na przełomie marca i kwietnia. Inaczej jest w tym roku i ostatnie dnie uczą większej cierpliwości i wytrwałości w tym względzie. Przyroda jednakże potrafi odwdzięczyć się pięknem każdemu, kto potrafi dobrze ją obserwować, również wówczas gdy tkwi jeszcze w zimowym letargu. Tym cierpliwym i wytrwałym może ukazać moment rzeczywistego wiosennego przebudzenia, który znacznie trudniej przeoczyć od czasu, kiedy rozkwita już pełnią fioletowego szaleństwa na pasterskich polanach. To pierwsze mgnienie wiosny jest bowiem jak mrugnięcie oka, przed którym dolina jest jeszcze biała, a po którym śnieżną pierzynę nagle przebijają jak pociski pierwsze krokusy. Parę dni temu niektóre z nich odważnie próbowały już to zrobić, ale halne polany niespodziewanie znów nakrył śnieg. To jednak silne i odporne roślinki, i mają swoje sposoby, aby przetrwać w takich sytuacjach. Stuliły się ponownie pod białą otuliną, ale już nie przysypiały tak mocno jak wcześniej, wiedząc, że ciepłe promyki słońca szybko powrócą. Te niezwykłe rośliny są do tego przystosowane, aby przetrwać nawroty zimy. Wiosna zrobiła już pierwszy oddech i jest tuż, tuż.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Wielkanoc 2021

Udostępnij:

Czytaj całość...

Wyżej niż Zeus na Olimpie

Dotknęli nieba z dachu Europy

(CHAMONIX – REFUGE DE TÊTE ROUSSE – REFUGE DU GOÛTER - MONT BLANC)

Z Dorotą i Markiem Szala oraz Patrykiem Ciepielą rozmawia Lejdi Masakra

- Mont Blanc – czyj to pomysł?

Marek: Kolega od dwóch lat prosił, by dla niego zorganizować Mont Blanc. – Kiedy i kiedy? – pytał, a u mnie w głowie rosło pytanie: - Nooo, jak nie teraz, to kiedy? I 26 grudnia 2018 r. powiedziałem: TAK. Postawiłem dwa warunki: wynajęty bus ze względu na bezpieczeństwo i konkretna osoba, z którą pójdziemy trzy dni, ale nie na skróty. Tym partnerem był Patryk. Wzajemnie powierzyliśmy sobie życie, zdrowie i bezpieczeństwo.

Dorota: No gdzie? Ja? Mała, gruba, matka czwórki dzieci, no gdzie ja polezę na taką górę? Na Giewont wychodzę i sapię, tak? No dobra, wyszłam na Mitikas, ale tylko dlatego, że była mgła, przecież ja mam lęk wysokości. Jak szłam drugi raz na Mitikas – to Jeeezus Maria!

No ale… 30 lat po ślubie… to ja… za mężem.

- Mont Blanc… dogonić marzenie…

Marek: Średnio kilka tysięcy ludzi zmierza rocznie na wierzchołek. Ale tylko 70 procent z nich osiąga cel. Historia zdobywania Mont Blanc jest dłuższa niż historia zdobywania Tatr. 

- Jak wyglądały przygotowania do wyprawy?

Marek: Kompletowaliśmy wyposażenie. Kaski, uprzęże i kilka innych drobiazgów mieliśmy z via ferrat. Dokupiliśmy sprzęt wymagany do wspinaczki wysokogórskiej. Trzeba było nauczyć się go stosować. Zimą trenowaliśmy używanie czekana i chodzenie w asekuracji lotnej. Po Czarnym Stawie Gąsienicowym szliśmy związani długą liną. W górach – schodząc  i wychodząc - ćwiczyliśmy zakładanie stanowisk w terenie skalistym zimą.

Dorota: Byłam w komorze hipoksyjnej. To taka siłownia; wchodzisz, jeździsz na rowerku, ciągniesz wiosłem. Tam wypompowują tlen. Nam wypompowali do wartości odpowiadającej warunkom panującym na wysokości 4500 m n. p. m. Więc wiedzieliśmy, że na 4500 m damy radę. Ale nie wiedzieliśmy, jak nasz organizm zachowa się względem obniżonego ciśnienia. Staraliśmy się zaaklimatyzować jak mogliśmy, codziennie siedzieliśmy w Tatrach, raz nawet się nam zdarzyło… nocować pod Rysami. Schodziliśmy rano i mijaliśmy tych, co wchodzili na Rysy.

Marek: Na trzy dni przed wyjazdem. Nie zeszliśmy z Rysów. To jest nasza tajemnica. Na wycieczki, które organizowaliśmy, zabieraliśmy plecaki trochę cięższe niż normalnie. Ludzie na luzie wędrowali w dolinki, a my z linami i czekanami, 20 kg plecak…,  i w dolinki idziemy. 

Dorota: Taaa, idę w dolinkę i taszczę dwa razy po 30-50 m liny w plecaku. No bo mąż mi wsadził balast. Dorzucił heksy i ekspresy wspinaczkowe. I mówi: kochanie, biżuterię Ci wrzuciłem do plecaka! No to noszę to żelastwo. Albo na Staw Gąsienicowy idę na linie uwiązana za mężem. Na szlaku mijają mnie półuśmiechy. A ja idę, jak ta koza, no bo komu mam tłumaczyć, że ćwiczę odpowiednie napięcie liny. Albo na brzuchu z Kasprowego zjeżdżam, bo uczę się hamowania czekanem. A w głowie tylko myśl: żeby nie zawieść!

Patryk: Ja jeszcze w ramach treningu zrobiłem Główny Szlak Beskidzki 12 dni wcześniej, z niemałym plecakiem. Dzień po dniu 500 km. 

- Braterstwo liny…co to?

Marek: Pół roku ćwiczyliśmy hamowanie czekanem i wzajemną asekurację liną. Lina musi być odpowiednio napięta, aby w razie potrzeby osoba z nami związana miała czas na reakcję, czego nie uda się osiągnąć, jeśli naprężenie liny będzie zbyt mocne. Lina nie może być też zbyt luźna, bo osoba, która ewentualnie odpadnie nabierze zbyt dużej prędkości bez możliwości jej wyhamowania, gdyż działające wówczas siły spowodują pociągnięcie w dół osoby asekurującej. Co do hamowania czekanem, w razie upadku masz tylko dwie sekundy na reakcję. Jak w tym czasie nie zareagujesz, to już potem nie wyhamujesz. Patrykowi ufam i on też nam ufa. Nie chodzi tu tylko o krytyczne sytuacje, że komuś się coś stanie, że się potknie i się ratujemy, ale chodzi o takie braterstwo liny, że jeden za wszystkich – wszyscy za jednego. Jeżeli komuś się coś dzieje, ma odmrożenia, choroba górska postępuje, to wszyscy zawracamy. Ale z drugiej strony, jeżeli czuję, że mi sztywnieją paluszki, czy coś, to nie wymiękam, nie tchórzę, żeby nie zepsuć roboty tym pozostałym. Jesteśmy połączeni liną zaufania, jednoczymy siły, by osiągnąć cel, ale nie wystawiamy się na skrajne ryzyko.

Dorota: Szłam ze strachem i miałam z tyłu głowy: Patryk wziął urlop i wydał pieniądze. Ode mnie zależy jego bycie TAM. Nie mogę go zawieść.

- Wasz sposób na aklimatyzację?

Marek: Większość osób zmaga się z brakiem tlenu. Na tych wysokościach jest blisko o połowę mniej tlenu niż normalnie i jest blisko o połowę niższe ciśnienie atmosferyczne. Widzieliśmy ludzi, jak walczyli w chorobą wysokościową, nie mogli wejść do schroniska, bo bez przerwy wymiotowali. Prawidłowa aklimatyzacja polega na stopniowym, powolnym zdobywaniu wysokości, schodzeniu w dół i wychodzeniu wyżej. Fachowcy mówią: wspinaj się wysoko, ale śpij nisko, co najwyżej 300 m wyżej, niż spałeś poprzednio. My mieliśmy aklimatyzację w postaci bardzo powolnej wspinaczki, powolnego nabierania wysokości i dzięki temu organizm miał czas na zaadaptowanie się do wysokogórskich warunków. Do obniżonego ciśnienia i obniżonej zawartości tlenu. Jak wychodziliśmy w nocy na atak szczytowy, to obudzili się Ukraińcy. I powiedzieli: - Nie, my nie idziemy, jesteśmy za bardzo zmęczeni. Pójdziemy jutro. To świadczyło o bardzo rozsądnym podejściu do przedsięwzięcia.

Musisz znać swój organizm – czy wydolisz czy nie? Większość ludzi zdobywa w dwa dni taką wysokość, ale jest to trudne. My zaplanowaliśmy trzy dni. Trzy noclegi w schronisku. 

Dorota: Od niedawna Francuzi wymagają przynajmniej jednego noclegu w schronisku podczas wspinaczki na Mont Blanc. Nie masz zarezerwowanego miejsca w schronisku – nie idziesz dalej. Jest kontrola dokumentów. Śmieszna sytuacja nam się przytrafiła, gdy Patryk wysunął się do przodu. Strażnik skontrolował go, a gdy napotkał nas uśmiechnął się i zapytał - A to wy pewnie jesteście przyjaciółmi Patryka?

I przytaknięcie wystarczyło, abyśmy mogli iść dalej. 

Marek: Do gór mamy szacunek i zdobywamy je stopniowo. 

Dorota: Helikopter w Tatrach to znaczy: ktoś potrzebuje pomocy , idziemy na ratunek. Tam ciągle coś w powietrzu turkocze. Ratownicy cały czas są w powietrzu, ale latają też bogaci klienci, jedzenie i woda dowożone są helikopterem do schroniska. 

- Jak organizm zachowuje się na wysokości powyżej 3000 m?

Dorota: Marek nas ostrzegał przed stalowymi linami. Te liny to pomoc, jakby noga się  poślizgnęła. Są one splecione z cieniutkich drucików, które w niektórych miejscach są pęknięte, czyhają, ostre jak igiełki. Trzeba uważać nawet w rękawiczkach. Patrzę: ściana pionowa do góry. Lina zbyt wysoko. No i weź się wepnij. Nie ma szans. Powyżej znowu stalowe liny. No i Marek zahaczył o stalowy drucik. Krew płynie bez opamiętania. To nie tętnica, ukłucie jak igłą, ale trudno opanować krwawienie. Niskie ciśnienie powietrza robi swoje. Musieliśmy zejść niżej, na dogodną pozycje by zrobić opatrunek. Naszą wędrówkę znaczyły krwiste, czerwone kleksy.

Marek: Każde 1000 m do góry to 10 procent mniej tlenu i 10 procent niższe ciśnienie. Na szczycie Mont Blanc jest prawie o połowę mniej tlenu (około 55% niż normalnie). Mamy w głowie rozpiskę objawów choroby wysokogórskiej w dziesięciostopniowej skali. Jeżeli masz sześć punktów to trzeba schodzić albo… zgon. Jak wiatr się wzmaga o 15 km/h to odczuwalna temperatura spada o 10 stopni. Idziemy. Brakuje oddechu. Jak mniej tlenu na zewnątrz, to organizm stara się napompować tlen, stąd przyspieszony oddech.

Patryk: Tam się nie chce jeść. Jesz ze świadomością, że jeść trzeba. To kolejny objaw znajdowania się na tej wysokości.

Dorota: Chodzę cztery dni w jedynej koszulce, z krótkim rękawem, jaką mam, bo przecież idę na lodowiec, ma być zimno, więc mam ciepłe koszulki. Na szczęście na tej wysokości smrodu nie czuć. W żadnym ze schronisk nie ma wody. 

Marek: Wysoko w górach w rozrzedzonym powietrzu zapachy nie rozchodzą się tak swobodnie.

- Druga doba to dojście po lodowcu do  Goûter – schroniska na wysokości 3835 m n.p.m. Co na tym odcinku było najbardziej niebezpieczne? 

Dorota: Spadające kamienie. Idę ścieżką przecinającą Grand Couloir. Powolutku. Jedno oko na ścieżkę, drugie - na kamyki. Ściana 700 m w górę. Idę w ciszy i nadsłuchuję: leci? – nie leci? Czasami kamyk ma wielkość lodówki. 

Marek: Nachylenie zbocza w tym miejscu ma 48 stopni. Szerokość ścieżki równa się szerokości buta. Idziemy w ciszy, w dużych odstępach. Ścieżka jest zerwana i bardzo wąska, pod nogami miałkie kawałki skalne. Skupiamy wzrok na dwóch punktach: na ścieżce i na  górze żlebu, bo stamtąd może spaść kamyk. Nawet niepozorny, jak nabierze szybkości na ponad półkilometrowym pionowym odcinku, to może roztrzaskać kask albo śmiertelnie uderzyć. Spadające kamienie spowodowały tu wiele wypadków, w których zginęli doświadczeni wspinacze. Jest to jedno z najniebezpieczniejszych miejsc na drodze na Mont Blanc zwane Kuluarem Śmierci.

- Trzecia doba. Atak szczytowy. Dzwoni budzik i…

Dorota: Godz. 2.00 w nocy i dzwoni budzik. O 2.15 śniadanie. 12 euro i chleb o konsystencji i kolorze płyty chodnikowej, salami, dżem, masło i herbata w salaterce. Normalnie herbata w misce! Jem na siłę, Marek też, tylko Patryk porządnie zjada śniadanie. Dokupujemy 1,5 litrową butelkę wody mineralnej za 6 euro. Zbieramy się. Plecaki zaczęliśmy odchudzać już w poprzednim schronisku. Buty podejściowe, ubranie - zostawiliśmy w schronisku Tete Rousse w niezamykanej plastikowej skrzynce, inne zbędne do wspinaczki lodowcowej zostają w tym schronisku. To konieczne, bo wyjście na szczyt z plecakiem, który waży 24 kg nie jest realne. Z odchudzonymi plecakami o godz. 3.30 ruszamy. Część ludzi wyszła wcześniej, w nocy, z francuskimi przewodnikami. My bez przewodnika. Idę powoli. Moje tempo? Liczę w myślach: trzy kroki – trzy oddechy. Trzy kroki – trzy oddechy. Dobrze, że Patryk się za bardzo objadł, bo idzie wolniej. Patrzę na nich – moi bohaterowie – myślę. 

Marek: Oddech jest coraz cięższy. Idziemy coraz wolniej. Inaczej się nie da.

Patryk: Było ciepło, ale jak słońce wschodziło, to marzliśmy.

Marek: Najniższa temperatura na przełęczy w momencie wschodu słońca, nie mierzyliśmy, ale podawali w schronisku, to minus 15 stopni. Wiał silny wiatr, który potęgował uczucie zimna. Do tej pory szliśmy w koszulkach z krótkim rękawkiem i w lekkich kurtkach, ale tutaj musiałem założyć rękawiczki polarowe. Okazało się, że to za mało. Mieliśmy kupione takie na minus 17 stopni, to na te polarowe założyłem i się okazało, że to jeszcze za mało. Mieliśmy ogrzewacze takie co się do rękawiczki wkłada, ale paluchy miałem takie zdrętwiałe, że nie potrafiłem wyciągnąć tych ogrzewaczy. 

Patryk: Blask śniegu połączony z blaskiem słońca grozi ślepotą śnieżną. Trzeba było mieć cały czas założone okulary chroniące przed promieniowaniem UV.

Dorota: Kiedy Piotrek i Łukasz z naszej grupy weszli na szczyt o wschodzie słońca, to mieli minus 17, kiedy my przyszliśmy o 9.30 to mieliśmy plażing-smażing. Tam naprawdę było ciepło. Nie wiem ile stopni, byłam lekko ubrana, miałam podwinięte spodnie. 

Marek: Myśmy się tam rozebrali do podkoszulków.

- Godzina 9.30. Stoicie na szczycie Mont Blanc. Jak to jest?

Marek: Satysfakcja. Radość ogromna. Marzenia spełnione. Na pewno i radość, i wzruszenie. Ile czego? Tego nie da się zmierzyć. Mieliśmy jednak w głowie świadomość tego, że sukces będzie wtedy, kiedy szczęśliwie wrócimy.

Dorota: Jaka myśl mi przyszła do głowy? Nie myślałam. Po prostu popłakałam się z radości. Ale po chwili jednak myśl: - Gdzie by tu zrobić siku?

Marek: Przyszła jakaś pani na szczyt, patrzę, a ona portki w dół  i załatwia swoje potrzeby fizjologiczne.

Dorota: No wiecie, tam idzie się w uprzęży, chłopaki to mieli komfort. Chodziłyście w uprzężach to wiecie, żeby zdjąć spodnie to trzeba zdjąć uprząż. Nie ma innej opcji. Jak pomyślałam, że ja muszę się rozwiązać, zdjąć uprząż, wszystkie te klamerki, jeszcze zdjąć spodnie i tak dalej, to pomyślałam sobie, że dam radę, jak dobry gospodarz zniosę do schroniska. Natomiast panowie wymyślili sobie, jak wszyscy zeszli, jak byli za tą granią, to panowie sobie stanęli - a ja pełna konsternacja, nic nie widzę - a jeden sika do Francji, a drugi sika do Włoch.

Marek: Spoglądamy na południe. Czapa śniegowa opada w kierunku skalnych wychodni Mont Blanc de Courmayeur. Ktoś tam dreptał, bo ścieżkę widać. To sporna granica między Francją i Włochami. To idziemy z Patrykiem, ale zachowujemy większy odstęp. Jest duży nawis i pęknięcie. Wracamy łapiąc oddech przy każdym kroku.

Dorota: Część ekipy daje na wsteczny, a my zostajemy. Na szczycie jest dużo miejsca. Pięknie – widać wszystkie najwyższe szczyty alpejskie. Robimy zdjęcia, zrzucamy plecaki, rozwiązujemy liny, dzwonimy do rodziny, do najbliższych, wysyłamy filmiki, opalamy się, leżymy na śniegu. Spędzamy tam trzy godziny. Dzwonię, a mój rodzony ojciec: 

- Kto Cię tam wniósł? 

- Tatusiu, ja sama.

- Schodzi się trudniej…

Dorota: Dużo trudniej. Bo przestrzeń jest po lewej i po prawej. Bo pionowo w dół. Bo stawiam nogę w śniegu i lecę na pysk. No to schodzę przodem do ściany. Technika: czekan – raczek – raczek. Czekan – raczek – raczek.

Marek: O 12.15 zaczynamy schodzić. Poniżej schronu Valot robimy przerwę. Tam próbujemy tlenu medycznego. Wzięliśmy na wszelki wypadek – to 120 ratunkowych oddechów. Schodzimy dalej. Obok szlaku dostrzegamy ciemne zagłębienia i mokre plamy. To pułapka. Szczeliny. Śmiertelnie niebezpieczne.

Marek: O godzinie 16.45 weszliśmy do schroniska Goûter. Wyprawę uczciliśmy piwem o nazwie Mont Blanc, które produkowane jest na wodzie z lodowca, pokrywającego Białą Górę.

Dorota:  I mimo, że szłam i było mi ciepło, wróciłam do domu z odmrożeniami. W miejscach, gdzie miałam założoną uprząż, tutaj, gdzie ta uprząż dolegała do nóg, to miałam odmrożenia. Niewielkie… czerwone, swędzące, nieprzyjemne bardzo. Po jakimś czasie to minęło. Ten mróz jednak swoje pokazał.

- A jak z jedzeniem?

Patryk: Jeżeli kogoś budżet nie trzyma i pozwala sobie kupować jedzenie w schroniskach to można sobie odjąć parę kilo z plecaka. Bo my jeszcze wzięliśmy butlę z gazem, palnik, zupki w torebce do gotowania. Topiliśmy śnieg przed schroniskiem.

Marek: Na tej wysokości jest łatwiej zagotować wodę. Temperatura wrzenia się obniża. Przykładowo na szczycie Mont Blanc to 83 stopnie. Na tej wysokości przy obniżonym ciśnieniu woda wrze w temperaturze 83 stopni.

Patryk: Tak, ale czas zagotowania robi się dłuższy, do pół godziny. 

Dorota: Jak się ma dużo kasy, to można kupić obiad za 47 euro, pod warunkiem, że będzie się do godz. 16.00 w schronisku. Jak przyjdziesz po 16, to już obiadu za 47 euro nie kupisz. Jedzenie helikopterami przylatuje, jak odleci o 17.00, to już koniec. Mieliśmy 1,5 litrowe butelki wody, a jak siedzieliśmy pod szczytem to butelka Patryka z żółtym płynem była prawie pełna.

Marek: Można to tak rozwiązać, żeby pozyskiwać wodę ze śniegu. Ale nie wystarczy śnieg wrzucić, bo można garnek spalić, śnieg trzeba najpierw powolutku ogrzewać, mieszać. Z takiej wody można zrobić kawę czy herbatę, ale żeby ją pić tak, jak tą kupioną w butelce, to trzeba ją zmineralizować. Trzeba mieć takie tabletki i dorzucić do rozpuszczonej wody, ponieważ tego brakuje w tej wodzie z lodowca. Jest czyściutka.

- Koszty?

Marek: Koszty? Dorota liczyła. Część sprzętu mieliśmy już - uprząż, kaski, bo robimy wycieczki na ferraty, to tego nie liczymy, trochę sprzętu trzeba było dokupić, ale jeżeli zaczniemy sumować od momentu kiedy wyszliśmy z domu, zapłaciliśmy pobyt, wyżywienie, opłaciliśmy busa, pobyt kierowcy, tam w Chamonix przez 4 dni – zwykle tych kosztów ludzie nie ponoszą, bo nie wynajmują kierowcy, tak jak my…

Dorota: To było około 2000 zł na osobę. 1000 zł to był sam bus plus kierowca. 

- Gdyby ktoś chciał iść na Mont Blanc?

Marek: Jeżeli chcesz sprawdzić się, czy masz szansę wyjścia na Mont Blanc, to zobacz najpierw czy dasz rady wyjść w Tatrach na Kościelec, na przełącz Karb, ale z plecakiem ważącym powyżej 20 paru kg. Jeżeli przejdziesz to swobodnie i będziesz zmęczony normalnie, to możesz liczyć na to, że poradzisz sobie z Mont Blanc. 

Dorota: Nikt z nas nie chciał zawieść, każdy chciał, żeby ten drugi i trzeci jego przyjaciel wrócił z tych gór szczęśliwy. Ważne z kim idziesz. No bo jak już coś robić, to robić dobrze. My to zrobiliśmy dobrze. 

Spotkanie z Dorotą i Markiem Szala oraz Patrykiem Ciepielą - czyli podróżnicza opowieść o Mont Blanc - odbyło się 17 marca 2021 r. w Nowohuckim Centrum Kultury. Był to cudowny wieczór. Zmysły chłonęły Wasze opowieści, Wasze zdjęcia i Wasze filmy, a nasze serca szły obok Was na ten szczyt marzeń.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Sałasz, Jaworz, Chełm, Białowodzka Góra

Znajdujemy się u podnóża Pasma Łososińskiego, urokliwego pasma rozciągniętego równoleżnikowo. Ma ono kształt grzbietu, a więc jest jednym z tych nietypowych kształtem pasm dla Beskidu Wyspowego. Jednakże to właśnie dzięki temu mieni się różnorodnością pejzażową. Wędrującym serwuje trochę lesistości, ale też wiele plenerów wiejskich oraz przepięknych panoram górskich. Będzie to zatem dość urozmaicona wędrówka.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Człowiek, za którym warto pójść, czyli za Schwarzenegger`em na Jaworz

21 km. Jasna cholera. Dam radę? Marek pisze: „Dasz radę. Trasa bardzo ładna i widokowa. Na przejście dajemy sobie więcej czasu.”

- Więcej czasu. Taaak – ta myśl to koło ratunkowe, którego kurczowo trzyma się mój lęk.

Trzeba odciążyć plecak – planuję. 

- Mogę Ci ponieść termos – proponuje Dorota. Baba o serduchu większym niż ona sama -trudno wykorzystywać Pierwszą Damę, więc termos wsadzam Szczypiorkowi do plecaka, oczywiście po uzyskaniu jego zgody.

Ratuuuuunku! gdzie ja jadę?

W czasie, gdy ja ujarzmiam lęk przed długością trasy, Irenka, która dopiero drugi raz jedzie z Szalami, przeżywa horror.

Opowiada:

- Stoję na przystanku. Obok mnie kobietka z plecakiem i kijkami. Czekamy. Nadjeżdża autobus. No to wchodzimy. Rzut okiem w tył autobusu – ludzie w polarach, plecaki, jest ok.  Ooo, ale wcześnie przyjechali – myślę. Siadam. Wciskam plecak na kolana. Patrzę w okno jak oddalamy się od zaspanego Krakowa. Ktoś gada przez mikrofon. Słucham leniwie. To nie Marek? To nie Marek! TO NIE MAREK! Jeeezu, gdzie ja jestem? gdzie mnie wiozą? Gdzie jest Marek? Co robić? Wystukuję numer Doroty drżącą ręką. Przepycham się do przodu autokaru, do gościa, który gada przez mikrofon. Podaję mu telefon. Patrzę na kierowcę. Patrzę w okno. Patrzę na drogę. Na szybie leży brązowy skórzany kapelusz z przeczepionymi odznakami górskimi. Wbijam oczy w gościa, który trzyma mój telefon i gada z Dorotą. I cały czas jedziemy. A oni gadają. Oddalamy się w nieznane, a oni gadają. Serce mi wali, w gardle ściska, a oni gadają! Raaaaatunku! Gdzie Szale? Chcę z Wami! 

Z telefonu słyszę głos Doroty:

- Wszystko rozumiem, ale żeby kobiety z przystanku porywać?

Zatrzymujemy się. Odbita! Uratowana! Co za ulga. Cóż… pomyliłam autobusy. Wsiadłam do Wędrowców - jechali na Halę Kondratową. 

Jak wstać o piątej rano?

No to jedziemy. Słońce w całej okazałości pręży się wysoko już nad horyzontem. Fajny dzień się zapowiada – myślę i uśmiecham się przypominając sobie smsa od córki:

- Jak ty wstaniesz o piątej rano? To koszmar jakiś.

Jak wstanę o piątej rano? Według zaleceń Ewci:

- Do góry uszy, to i dupa się ruszy!

Czas przejazdu krótki: 1,5 godziny. Nie śpimy, słuchamy Marka. Już wiemy dlaczego do Pisarzowej przylgnęła nazwa: Tataro-Szwedy, wiemy skąd się wzięły kupy kamieni na szczytach gór i dlaczego nazwa Sałasz.

Łagodny głos Marka uspokaja:

- Na szpicy idzie Łukasz – pułkownik Kwiatkowski. Marek i Dorota z tyłu, zamykają i niosą apteczkę. W punktach krytycznych proszę pilnować strzałek robionych na trasie farbą ekologiczną. Dzisiaj kolor żółty jak moja koszulka. Każdy ma swoje tempo wędrówki, kto się słabiej czuje zapraszam do mnie.

Królowa Gór nadchodzi

Pisarzowa, godz. 8.25 wyruszamy na szlak. Najpierw po torach kolejowych, potem odbijamy w lewo zgodnie ze strzałką pułkownika Kwiatkowskiego w oczonielubnym żółtym kolorze. Na początku wędrówki pokonujemy błoto na drodze. Nagle mój but natrafia na przeszkodę. Wydłubuję kijkiem z błota coś dziwnego. Odlepiam błoto. To podkowa.

- Huuura! Patrzcie! To na szczęście – stwierdzam i chowam ją do plecaka. Jest trofeum!

Potem małe podejście pod górkę. Zaczyna się śnieg. Po lewej między drzewami widać paśnik dla saren. Siano wystaje spomiędzy szczebli. Wysunięte tak, jakby spłoszona sarna musiała przerwać jedzenie.

- Sarenka by się przydała. Fajne zdjęcie by tu było – mówię na głos.

- Jestem – słyszę za sobą.

Nieruchomieję. Odwracam się powoli totalnie zdziwiona i widzę piękne sarnie oczy patrzące na mnie łagodnie spod okularów. Brązowa grzywka rozwiana wiatrem. I filuterny uśmiech. To Ania. Śmiejemy się obie.

Im wyżej pod górę, tym piękniejsza panorama za plecami. Robimy zdjęcia polując na słońce.

- O, Królowa Gór nadchodzi, proszę o uśmiech – wołam do zbliżającej się Doroty.

A chmury zakrywają słońce. W jednej chwili świat zmienia barwy. 

- Sie nie martw, zara wyjdzie – odpowiada Dorota powoli, niedbałym ruchem poprawia włosy, wypina pierś do przodu i patrzy w niebo.

Słońce wychodzi. Jak na żądanie. Śnieg skrzy, brąz na drzewach nabiera blasku, trawa się uśmiecha początkami zieleni, nawet błoto jest inne. Tylko Szczypiorek smutny, bo z czterech jego żon pojechały tylko dwie i mu tęskno.

Tak różni i tak równi

Podchodzimy pod Sałasz. Na kamieniu siedzą najmłodsze uczestniczki wycieczki – dziesięcioletnia Kasia i czternastoletnia Kamila. Roześmiane, szczęśliwe. Marta pełni rolę ich górskiej opiekunki, bo pojechały bez rodziców. Zatrzymuję się przy nich, bo powietrze iskrzy radością. Kasia śmieje się, staje na baczność i mówi: melduję, że przeszliśmy pięć kilometrów. Idziemy więc dalej. Jest tabliczka z napisem Sałasz. To pierwszy szczyt dzisiaj. 

I kolejka do zdjęcia: Andrzej, Henio, Marta z Kasią i Kamilką, Grażynka – która pierwszy raz pojechała z Szalami, Szczypiorek, Janusz, Dorota i Marek. Za nimi inni. Wymyślamy pozy i miny. 

- Jak mam stać? – pytam.

- Z uśmiechem! – ktoś podpowiada. 

No to szczerzymy zęby. Wszyscy. Wybuchamy śmiechem przy każdym ujęciu. Wygłupiamy się jak dzieci. Dorota wymyśla pozy. Jest fajnie. Ale widzę, że Janusz dziwnie patrzy na Dorotę.

- Facet nie narzekaj, są gorsze. Nie wierzysz? To popatrz na mnie! – mówię.

No i posłusznie ustawia się do zdjęcia.

Ruszamy dalej, bo wzmaga się wiatr. Teraz trzeba wyleźć na Jaworz.

- Wiesz, z nami jeżdżą tak różni ludzie – z różnym wykształceniem, różnych zawodów, różnych poglądów, a… tak równi – mówi Dorota.

I to jest piękne. Przypomniałam sobie wyczytane gdzieś zdanie: góry skracają dystans. Dystans w relacjach między ludźmi.

Zaginiony w akcji

Jaworz. Wchodzimy w napis: WITAJ NA SZCZYCIE. Na drzewie wysoko samotna kapliczka, nieopodal mapa ścieżki przyrodniczej Limanowa – Jaworz; obok - oznaczenie trasy rowerowej, zardzewiałe, pozaginane opiera się o drzewo. Nieco poniżej drogowskaz: Jaskinia Hubertówka. Przypominamy sobie opowieść Marka: 

- Na Jaworzu jest jaskinia osuwiskowa. Trzeba 200 m zejść ze szlaku, pochylnia ma 13 m i 5 m wysokości przy wyjściu.

No i Szczypiorek gapi się w ten drogowskaz jak zahipnotyzowany. Ogniki w oczach robią mu się coraz większe, wprost proporcjonalnie do czasu jak się gapi. Po chwili stwierdza: 

- Idę tam. 

No i poszedł. O tym, że jaskinie kocha to wiem – ostatnio z dwiema żonami zdobył między innymi Jaskinię Mylną. Ale tam były raki, kaski, łańcuchy. 

A my schodzimy na miejsce ogniskowe. Na pytanie Doroty, gdzie Jędruś zwany Szczypiorkiem, odpowiadam:

- Zaginiony w akcji.

Schwarzenegger. Ale mój 

Wszędzie śnieg. Wychodzimy na wzniesienie, a tu z lasu wyłania się Marek, ciągnie za sobą ogromniastą gałąź. Zatrzymujemy się zdziwione. Wyprzedza nas, wlekąc toto, za nim robi się na śniegu ślad – coś w rodzaju chodnika z frędzlami. 

- Dorotaaa… co on robi? – pytam.

- Ratrakuje, żeby my mogły przejść.

Rzeczywiście, wygodniej się idzie. Jesteśmy na wzniesieniu, rozglądamy się wokoło, bo widoki cudne. Znowu Marek. Tym razem z konarem  - o długości dwóch konkretnych chłopów -  na ramieniu. Dziewczyny usuwają się zalęknione na bok, by mógł przejść. 

- Co ty? Atlas jesteś? Niebo będziesz podpierał? – pytam.

Rzeczywiście wygląda jak mitologiczny heros. Stoi na środku drogi z konarem gigantem. Pod słońce. Promienie przechodzą przez niego. On - uśmiechnięty, na luzie, jakby bawił się tym ciężarem. Patrzymy zachwycone. Wszystkie. I Dorota mówi: 

- Schwarzenegger. Mój Schwarzenegger. Najlepszy facet pod słońcem.

Myśli wracają do rzeczywistości – aha, przecież to na ognisko… Poniżej Jaworza ognisko pochłonęło i konar gigant, i ogromniastą gałąź. Zbyszek zwany Kapitanem był strażnikiem ognia. A potem ze swoją prywatną boginią - Anetką ustawiali się do zdjęcia na tle Jeziora Rożnowskiego. My pochłanialiśmy kiełbasę. Tego dnia miała obłędny smak – przyjemnie słona, pachnąca dymem, gorąca. 

- Andrzej, czarną masz kiełbasę. Tydzień będziesz miał zaparcie – mówi  Dorota przy ognisku.

Rzeczywiście, zapatrzył się razem z Heniem na panoramę Beskidu Wyspowego i spalił kiełbachę. 

- Pierwszy raz w życiu jem kiełbasę z ogniska – zwierza się Irenka.

- Ooo, jaskiniowiec się odnalazł – pokazuje Dorota na Szczypiorka – wchodziłeś do środka?

- Nie zmieściłem się… - odpowiedział.

- To i dobrze – pomyślałam.

Jak poderwać dziewczynę na szlaku?

Sposób pierwszy – na telefon. Dochodzimy do wiaty. Tam Adrianna roześmiana trzyma telefon w ręce. 

- Patrzcie! Telefon znalazłam! O tu, na śniegu – mówi, a oczy się jej śmieją, czerwony pompon na czapce podskakuje od śmiechu. Adrianna wygląda cudnie. 

Rozglądamy się dookoła, zastanawiamy się co z tym zrobić, aż tu w oddali widać kropkę wychodzącą z lasu. Z sekundy na sekundę powiększa się. Facet. Idzie do nas. Nieco smutny. To Sławek. 

- Uwaga dziewczyny, nie oddawajcie za free, musi być wykupne, niech się gość uczy kreatywności – podpowiadam.

- Coś zgubiłeś? – pyta z iskrami w oczach Adrianna.

- Telefon – przyznaje Sławek.

I Adrianna podaje mu zgubę. Śmiech, radość, tłumaczenie co i jak. 

- Facet, a znaleźne? Po covidzie to chociaż buziak się jej należy – mówię.

Ech facet… dziewczyna jak marzenie… 

Sposób drugi – na termos. Szczypiorek przyznaje się, że niesie trzy termosy.

- A po pierona Ci trzy? Jeden dla siebie, drugi - mój, a trzeci? Na cholerę Ci trzeci? – pytam.

- Trzeci termos to… jakby kolejna żona się trafiła…

Patrzę jak na końcu trasy, za Białowodzką Górą, przepakowuje termosy w plecaku i myślę:

- Hmmm, taszczyć termos 21 km i nic?! Na dodatek same straty ma dzisiaj: złamany kijek, spodnie brudne, bo wyglebił, zamek w polarze popsuty i nit odpadł z ochraniaczy. Och losie okrutny…

Sposób trzeci – na zdjęcie. Idziemy, gadamy, nagle Szczypiorek robi pad w przód na obie dłonie. Przez przydrożny strumyk, oczywiście. 

- Co jest – myślę – deskę ćwiczy, czy kręgosłup rozciąga?

Patrzę dokładniej… on półleżąc na trzech punktach podparcia – jedną ręką usiłuje coś sfotografować. Zatrzymuję się przy nim z dwiema dziewczynami i obserwujemy jak sobie radzi. Wytężam wzrok. W szaro-buro-ponurych trawach jest coś żółtego. Pokazuje nam fotkę. Kwiatek. Piękny. Nie wiemy co to jest, może podbiał, bo na mlecz w połowie marca, to przecież szans nie ma. Wysyłam fotkę do Kaśki. Przychodzi natychmiast odpowiedź: żółtolicek wysepkowy. 

– Żartownisia - myślę. 

Dziewczyny też chcą fotkę, ale nie ma jak tam dojść. 

- Dajcie mu telefon, robi dobre zdjęcia – mówię.

No to dają. On znowu – pad w przód, trzy punkty podparcia i robi fotę. Dziewczyny zachwycone dziękują, nawiązuje się rozmowa…

- Szczypiorek wszystkie terminy randek w tym roku ma zajęte. Najbliższy wolny termin w kalendarzu to styczeń 2022. Zapisać Was? 

Hmmmm… Czy to prawda? Sprawdźcie same. 

Tango z wiatrem

Depczemy z Chełmu na Białowodzką Górę na przemian: po asfalcie i po błocie. Wiatr się wzmaga. Zimny. Gwałtowny. Walczy z nami. Popycha. Porywa włosy spod czapki. Tańczy z nami na drodze. I zdecydowanie prowadzi w tym tańcu.

- Jakże to tak? – 75 kg żywej wagi plus plecak to daje konkretny ciężar – myślę o sobie. A wiatrzysko popycha mnie na boki. Bawi się ze mną. Pokazuje swoją siłę. Miota mną po asfalcie.

- Ile w skali Beauforta? – pytam?

- W Beauforta to nie wiem, ale jest 70 km na godzinę, bo przy 100 to mnie przewraca – słyszę odpowiedź Szczypiorka.

- Jejku, jakby Asia była, to musiałbyś ją przywiązać do plecaka – odpowiadam.

- Jest co najmniej 50 km na godzinę – Marek przekrzykuje wiatr.

- Uważajcie przy zdjęciach, wyrywa telefon – wołają dziewczyny.

Byle do lasu, byle do lasu… tam będzie lżej.

Na Białowodzkiej Górze zdjęcia robimy tuż przed zachodem słońca. Strome zejście w błocie i już będzie autobus. Dziewczyny przede mną smutne, bo zgubiły bazie, cały pęk miały przyczepiony do plecaka. No, szkoda.

A faceci obok mnie mają jakiś taki dziwnie rozbiegany wzrok. 

- Co jest? – myślę…

Wiem! Przede mną idą dwie dziewczyny. Zgrabniachy. Jedna ma prawy pośladek ubabrany w błocie, druga – lewy. I to błoto pośladkowe tak kołysze się w rytm kroków. No i rozbiegały się chłopakom oczy…

Jedna wyglebiła na prawy bok, druga na lewy. Sprawiedliwie – śmieję się. 

Już widać parking. I autobus. Jedni myją buty w kałuży, inni w śniegu, a najodważniejsi – w rzece. Przy drodze widzę nasze rozradowane dziewczyny i tubylca, który wręcza im bazie, całe naręcze bazi. One dziękują, on się cieszy. Ale faaaajnie!

Pakujemy się do autobusów, kierowca udaje, że nie widzi ubłoconych butów i spodni. To nie ma znaczenia. 21 km za nami. Cudowny dzień. Przypominam sobie jak przy ognisku Dorota coś wspomniała o Sudetach, to ludziska natychmiast zapisywali siebie i kumpli. 

A ona do Marka – przecież praktycznie już się skończyły miejsca to jak ogłosimy wycieczkę: jedziemy, ale już miejsc nie ma?

Hmmm…. Marek chodzi dopiero po górach od 2010 roku, a ludziska idą za nim wszędzie. Mówi o sobie, że najważniejsze jest to, co ma w sercu i to, co widział.

Ja, jak z nim idę, to tak: cosik nowego się dowiem, czuję się bezpiecznie, wiem, że mnie nie zostawi, wiem, że poznam nowych fajnych ludzi i wiem, że nie będzie mówił: ja, mnie, mój, moje. U niego dominuje drugi człowiek: Ty. I dlatego za nim warto pójść.

Lejdi Masakra

Udostępnij:

Czytaj całość...

GSBW, etap-18: Modyń, Zbludzkie Wierchy

Ryś gdzieś zabłądził, ale rysiowe tropy wciąż są przed nami. Nie jeden ryś żyje w tych lasach, szczególnie tych najbardziej zacisznych w Beskidzie Wyspowym. Szlaki, które dzisiaj przemierzymy zaliczane są do najbardziej ustronnych i dzikich w Beskidzie Wyspowym. O wiele rzadziej napotkać można tutaj innego turystę, niż na innych beskidzkich wyspach. Dokąd nas dzisiaj zaprowadzą tropy Rysia?

Udostępnij:

Czytaj całość...

Serce na debecie czyli: muszę w góry!

Gdzie? Zębolowa. Z kim? Z Szalami

Piątek: Opalam się na balkonie. Słońce pieści zmysły. A tu nagle… sms:

- Weźcie peleryny jutro!

To Kaśka.

- Cholera. Deszcz będzie – myślę.

Drugi sms: - W prognozie do 11.00 śnieg, a potem deszcz na 70 procent.

- No, jakże to tak? – patrzę w czyste, błękitne niebo…

Sobota: Szaro, wilgotno, ponuro. Deszcz wisi w powietrzu. Ludzi tłum na miejscu zbiórki. I mimo szarości poranka uśmiech goni uśmiech. Nadjeżdżają autobusy. Ulka tradycyjnie zajmuje przód autokaru, my z Asią – tył. Tam siedzi fanklub Szczypiorka, zwanego Piniążkiem.

Pierwszy zwiadowca – pułkownik Kwiatkowski

Ruszamy. I jak zawsze: karteczki z opisem szlaku, przypomnienie o maseczkach, o telefonie kontaktowym, o godzinie odjazdu autokaru. I objaśnienie trasy. Koduję w głowie: czarnym z Tokarni, potem żółtym. Marek mówi:

- Na szpicy idzie Łukasz. Ma farbę pomarańczową, ekologiczną, która się utylizuje. Będzie znaczył strzałki, bo część trasy wiedzie poza szlakami i właściwą ścieżkę można przegapić.

Który to Łukasz? – myślę. Olśnienie – młody, fajny, zazwyczaj w czarnej kurtce, miłośnik i znawca kwiatów, dlatego nazywany pułkownikiem Kwiatkowskim. No to pułkowniku Kwiatkowski – prowadź!

Wszystko przez niepełnosprawnego anioła

Marek swoimi opowieściami zaprasza do wędrówki w przeszłość. Słucham grzecznie. Tłumaczy, że celem naszej wyprawy jest przejście Gościńcem  Cesarskim, czyli protoplastą obecnej Zakopianki. Na mapach trakt jest nieoznakowany, ma ponad 200 lat. Ciekawostką jest to, że do jego budowy, do noszenia kamienia, sprowadzano osiołki z Włoch, z Sardynii.

Kto wyrzeźbił Kalwarię? Józef Wrona. Kim był? Kościelnym w Tokarni. Co wspólnego ma Tokarnia z Kalwarią? Marek wyjaśnia: w kościele w Tokarni był drewniany anioł bez jednego skrzydła. Józef Wrona zlitował się nad niepełnosprawnym aniołkiem i dorobił mu skrzydło. Zaskoczony proboszcz w zamian za to sprezentował mu dłutka. I Józef zaczął dłubać w drewnie lipowym. I tak ujarzmił zbocza Urbaniej Góry, pokrył je rzeźbami drewnianymi, a z czasem zastąpił je – kamiennymi. Miejsce to przyciąga pielgrzymów i turystów.

Hmm… a gdyby aniołek z Tokarni miał oba skrzydła? Kto wtedy zainspirowałby Józefa do rzeźbienia?

Droga refleksji

O 8.45 z Tokarni wyruszamy na szlak. Wspinamy się na Urbanią Górę, co rusz przystajemy przy stacjach drogi krzyżowej, zachwycamy się rzeźbami umieszczonymi w naturalnych grotach, kamienną kaplicą. Droga pod górę to droga refleksji. Najpierw kładka z brakującą deską i Anioł Stróż prowadzący dziecko za rękę. Na kładce napis: „Pamiętaj o Bogu zawsze i wszędzie”.

fot. Kasia Nowaczyńska.

Potem na kamiennej kaplicy: „Błogosławieni, którzy cierpią dla sprawiedliwości”. W środku: „Wolność krzyżami się mierzy”. Dalej staw, na nim łódź, w niej rzeźba Pana Jezusa, który przekazuje Piotrowi klucze. Na łodzi: „Piotrze paś owieczki moje”.

To prawda, że Józef Wrona ujarzmił górę, a ludzi skłonił do refleksji.

Bogini wiatru

Szczyt już widać. Wzmaga się wiatr. Idę z Jadzią. Opowiada o Andrzeju i Heniu z Warszawy – że ich podziwia. Fakt: ich droga w góry jest nieco dłuższa niż nasza.

- Jak ktoś coś kocha, to ustawia to jako jeden z priorytetów. Koło Warszawy nie ma gór, płasko okrutnie, żyją jak na stolnicy – myślę.

Dogania nas Ula z Jaśką. Ula co rusz zatrzymuje się urzeczona niespotykanymi kształtami drzew. Umie dostrzec piękno w codzienności i utrwalić to na zdjęciach.

Na szczycie Urbaniej Góry ustawiamy się do fotki. Ula, Jaśka, Jadwiga, Asia, Kaśka.

Za nimi kolejka.

- Szybko, bo okrutnie wieje – ktoś ponagla.

- Pieronem – krzyczę – bo majtki spod spodni wyrywa.

Trudno rozkoszować się panoramą Tokarni, bo wiatr szarpie kurtką, dotyka zimnem, wygania ze szczytu. Trudno walczyć z wiatrem o łyk herbaty, więc nie robimy tu przerwy. Trzeba schodzić. Rzucam okiem na Asię, która na moment przysiadła na ławeczce – wiatr bawi się jej włosami, rozrzucając je przekornie na wszystkie strony świata.

- Bogini wiatru! – mówię parząc na nią, drobniutką, uśmiechniętą, delikatną, ale niepoddającą się szarpiącym podmuchom.

- Anemoi – potwierdza Kaśka.

No to wywiało nas ze szczytu. Idziemy.

O tym, jak Szczypiorek uratował wędrowne dusze

W lesie przyjemniej. Tu nie wieje. Tu cieplej. Marzy się nam herbatka. Marzy się przerwa. Ale wszyscy idą, to i my. Za innymi. Na wzniesieniu w oddali widać kolorowe nieruchome postacie. To nasi. Super. Będzie przerwa. Przyspieszamy.

- Przerwa na sikanie czy na jedzenie? – pytam.

- Ani na sikanie, ani na jedzenie. Nie wiemy gdzie iść – ktoś odpowiada.

I rzeczywiście kilkanaście osób patrzy na siebie. Doszliśmy do ścieżki, która rozwidla się w prawo i w lewo.

- A strzałka? – pytam pamiętając o pomarańczowej farbie.

- Strzałki na podłodze nie ma – słyszę odpowiedź.

Patrzę pod nogi: noo, nie ma.

- A Marek? Janek? Ula? – pytam, bo Ula ma walkie-talkie i może nawiązać kontakt z

Markiem.

- Nie ma ich tu.

Przypominam sobie słowa piosenki, którą śpiewał w Sudetach Leszek Gilewski: „poszli dobrym szlakiem, ale w złym kierunku…”

- Trzeba znaleźć faceta, żeby sprawdził mapę i powiedział gdzie iść. Zawsze będzie na kogo zwalić, jakby co… – mówię.

Patrzę po ludziach, mój wzrok pada na Szczypiorka, który już śledzi trasę w komórce.

- Szczypiorek prowadź. Ktoś musi – proponuję.

- Co mówi mapa? – słychać pytanie.

- W prawo. Do czarnego musimy dość – mówi Szczypiorek i skręca w prawo.

To my za nim. Wszyscy. Bez zbędnych dyskusji. Wędrujemy ścieżyną przez las. Po chwili wraca zasięg. Telefony działają. Słychać z komórki czyjś głos:

- Tak, tak. Dobrze idziecie.

Za chwilę widzimy na drzewie czarny szlak. Czyli ok.

Łabędzie, ale brodzące

Droga przez las jest szeroka. Czy widać wiosnę? Nie. Raczej jesień. Zwiędłe mokre trawska, zwieszające się na drogę, do nich przyklejone kupy mokrych liści. Po obu stronach drogi las – szary, bury, smutny. Goły. A pod nogami błoto.

- Chlap - blap, chlap - blap – słychać przy każdym kroku.

Błoto osacza buty, przykleja się do podeszw, przelewa się przez sznurówki i bryzga na ochraniacze.

Słychać jak mlaszcze: - Chlap - blap.

- Kto najbardziej ubabrany? – patrzymy po sobie. Która zostanie miss błota?

Kaśka pokazuje ludzi przed nami w białych kurtkach:

- Patrz na nich – mówi – łabędzie…

- Ale brodzące – dodaje po chwili.

- Ja się nie czuję jak łabędź – mówię wyciągając buta z błota.

- Raczej jak moczarka kanadyjska – śmieje się Kaśka.

Co to jest wegański kij?

Im bardziej w las, tym mniejsze błoto. To i dobrze. Robimy przerwę. Z szarości drzew ukonkretnia się wysoki facet - niebieska kurtka, niebieska czapeczka. Podpiera się ogromniastym kijem. Patrzymy dokładniej – to Zbyszek, zwany Kapitanem. Artystyczna dusza indywidualnie postrzegająca rzeczywistość.

- Popatrzcie, to jest kij ekologiczny, dwuzadaniowy, potem go zastrugam i usmażę kiełbasę – mówi prostując kij sięgający mu ponad ramię.

- Taaak. To wegański, naturalny. Żadne plastikowe śmieci – przytakuje Kaśka.

Pomaszerowaliśmy dalej.

Fatamorgana

Zaczyna padać śnieg. Mokry. Przykleja się do kurtki. Błoto się skończyło, pod butami zaczyna się robić biało.

- Czujecie? Dym z ogniska. To na pewno dym z ogniska – ktoś woła z przodu.

Czuję. Tak, to jakby palące się drwa. Widzę w myślach języki ognia liżące mokre drewno, słyszę trzask, czuję dym. Potwierdzam:

- Czuję ognisko, ale… za wcześnie na szczyt. Niemożliwe żeby była to już Zębolowa.

- Jak pachnie! To już blisko – mówi ktoś za mną.

- Nooo, pachnie – dodaje następny.

Idziemy i idziemy. Coraz więcej śniegu. Coraz bielej wokoło. Coraz ciężej się idzie. A szczytu jak nie było, tak nie ma.

- Kaaaśka… gdzie to ognisko? Przecież było czuć. Czy to fatamorgana? – pytam nieśmiało.

- Taaak. Fatamorgana – odpowiada patrząc z politowaniem.

Brniemy przez śnieg pilnując czarnego szlaku.

Widać już ogniska blask

W oczy uderza pomarańcz. Napis na śniegu krzyczy: Szczyt! I strzałka w prawo. Pułkownik Kwiatkowski jest rewelacyjny.

To deptamy w prawo, czyli prawie pionowo do góry. Tak nas prowadzi strzałka. Krok za krokiem, stopa za stopą, po śladach w śniegu, by nie wpaść do dziury. Na szczycie już nasi. I zdjęcia. I śmiech. Potem w dół. Po śniegu. I znowu pomarańcz rozrywa biel. Wielki napis na śniegu: Trasa. Obok strzałka w lewo. To idziemy posłusznie. Jak gąski. Kolejno. Coraz mniej śniegu, coraz więcej liści. Z czasem szarość dominuje, powoli zastępując biel. Wychodzimy z lasu. Widać już ogniska blask. A jednak. I czuć dym. Nasi. Jedni smażą kiełbasy, inni siedzą na pieńkach i jedzą, pozostali patrzą na panoramę. Przed nami Krzeczów. W tle Zakopianka – następczyni dawnego Gościńca Cesarskiego.

Odpoczywamy, wszak przyszliśmy przed czasem. Dorota gratuluje 10-letniej Kasi, tuli ją do serca. Ktoś mówi:

- Jakie to dziecko jest inne, nie siedzi z nosem w komórce, ma radość życia w sobie i tą radością zaraża innych.

I uwaga ewenement: Dorota pierwszy raz ubrała czapkę. Dopiero teraz.

- I czegóż to było bać się czapki, przecie jej ładnie – dziwię się.

Cesarskim traktem dochodzimy do autobusu. Przyroda bawi się z nami: na przemian jest trawa, błoto, śnieg. Jedni mówią o zmęczeniu, drudzy, że za krótko i nie chcą wracać. Inni, że za tydzień znowu muszą w góry.

Jak masz dość codzienności, jak potrzebujesz wolności, jak całe serce rozdałeś ludziom, czyli jedziesz przez życie z sercem na debecie – to musisz w góry!

Góry dla każdego są czym innym - ucieczką, próbą, wyzwaniem, drogą, resetem mózgu, wytchnieniem. Czym są góry dla mnie? Uzupełnieniem debetu w sercu. A dla Ciebie?

Lejdi Masakra

Udostępnij:

Czytaj całość...

Urbania Góra, Zębolowa

Stoi jakby w cieniu Beskidu Wyspowego, cicha, bezludna, pomimo, że dotyka ruchliwej Zakopianki. Mało kto zwraca na nią uwagę, mało kto ją odwiedza. Skryta lasem i szczyptą tajemnicy. Niegdyś pociągała tajemniczymi znakami wyrytymi na kamieniach, które mieli pozostawić poszukiwacze skarbów w XVII, bądź XVIII wieku. Dzisiaj o nich trochę zapomniano. Zresztą trudno już je odnaleźć. Co prawda w całkiem nowych przewodnikach można znaleźć wzmianki o nich, sugerujące, że istnieją jeszcze, ale bez potwierdzenia dokumentującego ten fakt. Góra już nie wodzi jak kiedyś tajemniczymi znakami wykutymi na kamieniach krzyżami, literami i cyframi, gwiazdami, czy innymi tajemniczymi figurami. Ich znaczenie przestało nurtować przybyszów, gdy zbadał je geograf Stanisław Leszczycki, rozwiązując ich zagadkę. Jego badania dały odpowiedź, że to nie są wskazówki do skarbów, lecz zwyczajne znaki graniczne wsi, czy też granic lasów chłopskich i pańskich, zaś wyryte na nich krzyżyki miały za zadanie odpędzanie złych mocy, tak jak krzyże powszechnie stawiane przy drogach do wsi.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Jasień, Kutrzyca, Krzystonów, Mogielica

Korona Beskidu Wyspowego przyciąga turystów. Pasmo to jednak nie potrzebuje żadnych wabików i rekomendacji. O każdej porze roku stanowi atrakcyjny cel dla górskich wędrówek. To kraina malowniczych wysp wyniosłych ponad doliny rzek, doliny nierzadko wypełnione morzem chmur w wyniku zjawiska inwersji temperatur. Dzisiaj nad tą krainą wiszą ciężkie, śnieżne chmury, jakich dawno nie widzieliśmy zimową porą. Miał być dzisiaj duży mróz niesiony północno-zachodnim wiatrem, lecz zapowiadane wiatry coś powstrzymuje w tutejszej śnieżnej okolicy.

Udostępnij:

Czytaj całość...