Nostalgiczny powrót z końcowej kropki MSB

TRASA:

Luboń Wielki (1022 m n.p.m.) Luboń Mały (869 m n.p.m.) Naprawa, PKS (646 m n.p.m.)

OPIS:

Schronisko PTTK na Luboniu Wielkim.

Wracamy z Lubonia Wielkiego szlakiem w kolorze dzisiejszego nieba. Jakaś pustka jest w nas, bo to koniec. Radość i satysfakcja choć są ogromne, to jednak trochę wytłumione. Skończyło się coś pięknego, tak jak za niedługo skończy się ten cudowny dzień. Maszerujemy leśną dróżką w zamyśleniu. Trudno zebrać się do rozmowy na jakiś temat. Wkraczamy na polanę Surówki. Słońce wytopiło z niej już cały śnieg. Płonie na niej watra. Przy niej siedzą jacyś wędrowcy. Patrzą na południe, wpatrują się w grzebień Tatr widoczny w całej swej rozciągłości. Wyrastający za grzbietem Gorców i Beskidu Orawsko-Podhalańskiego.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Mały Szlak Beskidzki, etap 10: Mszana Dolna - Luboń Wielki

MAŁY SZLAK BESKIDZKI

przez cztery pory roku z polskimi zwyczajami ludowymi w tle

PRZED WIOŚNIE	WIOSNA		LATO		JESIEŃ		PRZED ZIMIE	ZIMA
Jare Gody	Zielone Świątki	Noc Kupały	Noc Świętojańska	Od zażynek do dożynek	Dziady	Katarzynki i Andrzejki	Szczodre Gody	Zapusty	Judaszki

---

Judaszki Zima jeszcze nie chce ustąpić wiośnie. Przyroda jeszcze odpoczywa, oczekując niezaprzeczalnych oznak wiosny. Jej zwiastunami są drobne białe kwiaty śnieżyczki przebiśnieg i śnieżycy wiosennej, w górach na halach zakwitają łany szafranu spiskiego. Zwierzęta przebudzone z zimowego snu stają się wyraźnie aktywniejsze. Do swych gniazd wracają ptaki z ciepłych krajów. Lasy, pola zaczynają się zielenić. Wkrótce zamknie się krągły rok - rytm przyrody, życia i ludzkiej egzystencji. W ludzkich obejściach również trwają przygotowania do wiosny - zwyczajowe sprzątanie. Wszystkie śmieci, liście i inne pozostałości po odchodzącej zimie układa się na jeden stos, a potem podpala. Gdzieniegdzie ognisko to nazywane było „paleniem Judasza”. Podobną wymowę, wyrażającą dezaprobatę największemu zdrajcy w historii chrześcijaństwa miał powszechny niegdyś zwyczaj wieszania, palenia i topienia kukły Judasza. Wyrósł on na bazie pogańskiego obyczaju powitania wiosny i topienia Marzanny. Korzeniami sięga więc do najstarszych praktyk stosowanych przez człowieka dla zjednania sobie natury i jej sił. Nadchodzący czas Wielkiej Nocy będzie najlepszym by zatrzymać się i pomyśleć o życiu, mając na względzie innych, bez względu na kolor skóry, czy wiarę, by współistnieć w zgodzie z naturą i Stwórcą tego unikalnego i cudownego kawałka Wszechświata jakim jest nasza Ziemia.

Udostępnij:

Czytaj całość...

MSP TG, etap 1: Kalwaria Zebrzydowska - Gorzeń Górny

Góry odsłaniają swoje sekrety tylko przed tym, kto ma odwagę rzucić im wyzwanie. Jan Paweł II

Udostępnij:

Czytaj całość...

Schroniska Tatrzańskie

Latem - pot i upał, zimą - trasa śliska, A miejscem wytchnienia, są właśnie schroniska! Waldemar Ciszewski O PROJEKCIE

Zamysł projektu „Schroniska Tatrzańskie” pojawił się już dawno. Środowisko sympatyków Tatr długo obiegały różne wieści o nim. Z końcem 2015 roku wszelkie plotki przestały mieć rację bytu - Klub Turystyki Górskiej „Wierch” Hutniczo-Miejskiego Oddziału PTTK w Krakowie zaprezentował projekt górskiemu światu. Jej twórcy poszerzają nim tatrzańską rodzinę odznak turystycznych, reprezentowanych do tej pory przez „Tatrzańskie Dwutysięczniki” i „Tatrzańskie Stawy”. Nowy projekt nawiązuje do nich wyeksponowanym wizerunkiem szarotki alpejskiej, podkreślając w ten sposób, tak jak tamte projekty, znaczenie ochrony przyrody dla zachowania przyrodniczej unikatowości Tatr. Wszyscy jesteśmy razem dla tejże idei, bo prowadzi ona do zachowania Tatr wraz z ich całym naturalnym środowiskiem. Tatry są przecież jednym wspólnym dobrem, niepowtarzalnym i podziwianym. Są to góry pełne niezwykłych historii i legend. Każda turnia, każda skała może nam coś opowiedzieć o sobie, jak też o ludziach którzy je zdobywali, czy o tych co wędrowali u ich stóp. Na ich stokach, szczytach i graniach leżą opowieści o radościach, fascynacjach, czasami też o smutkach, historie życia, umiłowania, przetrwania, ale też niekiedy śmierci. Nie rzadko kryją w sobie jakąś magiczną moc, czy może mistykę, która nie tylko oczarowuje, ale również przyciąga ku sobie, nie pozwala oderwać oczu, tak jak ta samotna turnia z nad Morskiego Oka, która widnieje w tle odznaki. Jest to oczywiście Mnich (słow. Mních), znany wszystkim miłośnikom Tatr. Przypomina sylwetką siedzącego mnicha w kapturze, którą można podziwiać z punktu widokowego przy Schronisku PTTK nad Morskim Okiem, albo znad brzegu Morskiego Oka.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Tatrzańskie Stawy

W górskich stawach się odbija, urok chwili, która mija… Waldemar Ciszewski O PROJEKCIE

Czy wyrazem piękna Tatr są tylko strzeliste turnie i granie? Czy tylko one mogą być pokusą zdobywania? Na dnie wielu tatrzańskich dolin leżą perły połyskujące w blasku słonecznym. Latem i jesienią przeglądają się w nich turnie i granie. Zimą skute lodem i obielone śnieżnym puchem trwają do wiosny by roztajać i zabłysnąć szafirem, szmaragdem, zielenią, nawet czernią, a niekiedy brunatną czerwienią.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Zostały dwa tygodnie...

Zbliża się koniec tej wędrówki. Za dwa tygodnie wejdziemy na ostatni szczyt, najwyższy na całym przebiegu Małego Szlaku Beskidzkiego. Wydaje się, że ledwie co zaczęliśmy tą wędrówkę, przez Beskid Mały, Beskid Makowski, a na końcu Beskid Wyspowy, w którym czeka nas finał. Od dnia, kiedy zaczynaliśmy minął cały rok, cały cykl życia natury wyznaczony rytmem pór roku, przez wiosnę, lato, jesień i zimę, która jeszcze trwa, ale już wyraźnie ustępuje. Oto co dostrzegamy: życie zaczyna zataczać kolejny krąg, a my znów tak jak co roku poddamy się kolejnemu, odwiecznemu cyklowi natury. Znów wspólnie z innymi spojrzymy na cudowną przyrodę pobudzoną tchnieniem wiosny. Znów połączą nas więzy tej samej pasji i zamiłowania. Czerpać będziemy z niej tą samą siłę i pogodę na zaś, aż do kolejnego razu kiedy znów wyruszymy w góry.

Zostały dwa tygodnie, gdy wyruszymy na ostatni etap wędrówki. Wejdziemy na ostatni szczyt, gdzie dotkniemy rodzimowierczych figur słowiańskich, a potem, gdy odpoczniemy - obejrzymy się za siebie, tam skąd przybyliśmy. Spróbujemy sobie przypomnieć początek i kolejne etapy tej wędrówki. Trudno dziś odgadnąć jakie uczucia będą się w nas miotać. I pozostanie nam już tylko powrót - zejście z góry, tym oto niebieskim szlakiem wiodącym przez grzbiet Lubonia Wielkiego do wsi Naprawa, tym samym, który dzisiaj prowadził nas Luboń Wielki.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Z Piątkowej na obiad „do Maciejowej”

Czyżby aura oszukała drzewa? Pąki pojawiły się na gałązkach, bazie i witki. Czy wytrzymają w razie nawrotu mrozów - aura teraz jest taka dziwna. Niepodobna do tej, do jakiej przyzwyczailiśmy się w dzieciństwie.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Na Piątkowej

Rosła tu kiedyś gęsta, dzika puszcza, w której skrywali się liczni zbójcy. Okolica nie mała tylu mieszkańców, wzniesienia nie były pokryte polami uprawnymi tak jak dziś, nie było tej ruchliwej szosy, ale wiódł tędy uczęszczany trakt handlowy łączący Polskę i Węgry. Swego czasu traktem tym przejeżdżał bogaty kupiec, a w miejscu w którym stoimy napadli go zbójcy. Otoczony ze wszystkich stron nie miał szans na ucieczkę. Bezsilny wzniósł oczy i ręce ku niebu, i zawołał „Krzyżu Święty ratuj mnie!”. I wówczas na niebie pośród chmur pojawił się świetlisty krzyż. Powiew wiatru zakołysał lasem. Przerażeni tym zjawiskiem zbójnicy uciekli, zaś na miejscu tego zdarzenia wytrysnęło źródełko zwane dziś „Pocieszną Wodą”. Kupiec z wdzięczności za ocalenie ponoć miał ufundować w tym miejscu świątynię. To jedna z najbardziej znanych legend związana z pięknym, drewnianym kościółkiem na Piątkowej Górze.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Z Mareszki między chyże

2

Beskid Niski
ŚRODKOWA ŁEMKOWSZCZYZNA

dzień 9        rozdział 21

Długa przerwa w bacówce szybko mija. Wędrując po okolicy napotykaliśmy mnóstwo kamiennych krzyży i kapliczek. Były w każdej łemkowskiej wiosce. Stoją w nich nadal, zwykle samotnie jak strażnicy opustoszałych ziem. Większość z nich powstała w tutejszej okolicy, w wiosce Bartne (łemk. Бортне, Bortne) leżącej u stóp Mareszki, na stokach której znajduje się bacówka.

Słońce jest już blisko końca swojego krótkiego, zimowego bytu. Schodzi do grzbietu Magurycza. Za niedługo dotknie go, odda ostatnie przebłyski i dolna Bartnianki zanurzy się w zmierzchu.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Wieś pochłonięta przez przyrodę

2

Beskid Niski
ŚRODKOWA ŁEMKOWSZCZYZNA

dzień 9        rozdział 20

Powojenne wydarzenia opustoszyły Beskid Niski. W jednej chwili zniknęli ludzie, zostały puste domy. Była to ostatnia fala przesiedleń, najbardziej dramatyczna, bo przecież kto chciały opuścić swoją ojcowiznę. Tamtego dnia o poranku wstali jak zwykle, by oddać się codziennym obowiązkom. Nie spodziewali się, że ich świat legnie w gruzach. Jeszcze tego samego dnia, pod przymusem, bezwzględnie musieli opuścić swe domostwa. Ileż mogli zabrać ze sobą ze swego dobytku, skoro na spakowanie się dostali może godzinę, może dwie. Już wcześniej obiecywano im „złote góry”, lecz nie chcieli w nich pozostać gdy je zobaczyli. Próbowali wracać w rodzinne strony. Niektórym to się udało, nielicznym. Nie zawsze było do czego wracać, bo przez lata nieobecności wiele się zmieniło na ich rodzinnej ziemi.

Niektóre wioski jednak odrodziły się, ale właściwie tylko nieliczne. Niektóre zaś pochłaniać zaczęła przyroda. Dziś zobaczymy przykłady obu takich wsi łemkowskich. Jedna z nich jeszcze nie tak dawno była niedostępna, leżąca poza szlakami turystycznymi w obszarze Magurskiego Parku Narodowego. Do tej drugiej Łemkowie powrócili po 1956 roku. Dziś jest ona na powrót łemkowską wsią. Udajemy się najpierw do wioski, która nie odrodziła się już nigdy.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Świątkowa i Świątkówka

2

Beskid Niski
ŚRODKOWA ŁEMKOWSZCZYZNA

dzień 8        rozdział 19

Późnym popołudniem po posiłku zostajemy przerzuceni do Świątkowej Wielkiej, dawnej wsi łemkowskiej położonej w dolinie potoku Świerzówka, który poniżej wsi wpada do Wisłoki. W 1785 roku mieszkało w niej 528 grekokatolików i 14 Żydów. Kiedyś wieś nazywano krótko Świątkowa. Zresztą dzisiaj też tak się mówi. Podobnie pobliska Świątkowa Mała nosiła nazwę Świątkówka.

Udostępnij:

Czytaj całość...

W górę Wisłoki

2

Beskid Niski
ŚRODKOWA ŁEMKOWSZCZYZNA

dzień 8        rozdział 18

Przemieszczamy się w miejsce, gdzie czas płynie inaczej... po swojemu. Nic go tu nie powstrzymuje, nic go tutaj nie goni. Płynie sobie jak ta rzeka wijąca się pomiędzy wzniesieniami Beskidu Niskiego, Wisłoka, czy Zawoja. Nad nami wiszą śniegowe chmury. Aura jak sen, w którym widać tylko obrazy najbliższe. Wokół silnie przymglone powietrze. Na twarzy czuć chłodne powiewy wiatru. Otacza nas bezkresne bezludzie.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Tu skupia się życie środkowej części Beskidu Niskiego

2

Beskid Niski
ŚRODKOWA ŁEMKOWSZCZYZNA

dzień 7        rozdział 17

Wieś była lokowana na prawie magdeburskim w I połowie XV wieku jako niemiecka kolonia Krummbach. Nazwa kolonii oznacza krzywy, czy też zakrzywiony potok (niem. krumm - krzywy, zakrzywiony, niem. bach - potok). Pewnie nazwa taka wzięła się od Wisłoki, której koryto wygina się w kierunku doliny potoku Żydołczyk, gdzie sadowiła się wieś Żydowskie.

Jednak pierwsi osadnicy Krempnej podobno najpierw próbowali osiedlić się w górnej części potoku Krempna, w miejscu nieistniejącej już wsi Żydowskie. Grasujące bandy zbójeckie i surowe warunki skłoniły ich do wycofania się do miejsca dzisiejszej osady Krempna. Nie mamy pewności, czy tak faktycznie było. Wiadomo, że wieś istniała pod koniec XV wieku. Leżała na trakcie handlowym łączącym Żmigród i Bardejów. Przejeżdżający przez wieś kupcy często zatrzymywali się w niej i rozkładali kramy, by handlować z mieszkańcami Krempnej i okolic. Być może związana jest z tym nazwa wsi - od kramów rozkładanych przez kupców.

W XIX wieku wioskę często nawiedzały nieszczęścia: epidemia cholery w 1849, klęska głodu w latach 1853-55, nieznana zaraza w 1863, która uśmierciła kilkanaścioro dzieci, a w 1873 roku mieszkańców znów dotknęła epidemia cholery. W tamtym czasie Krempna była jednym z najważniejszych ośrodków kamieniarstwa na Łemkowszczyźnie. Powstawały tu krzyże, kapliczki, nagrobki i inne kamienne akcesoria.

Do 1914 wieś liczyła 1200 mieszkańców. Bardzo ucierpiała podczas I wojny światowej. Żołnierze węgierscy podpalili znajdujące się w niej gospodarstwa podejrzewając mieszkańców o sprzyjanie wojskom carskim. Ponownego spustoszenia dokonała operacja gorlicka.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Żydowskie i Wysokie

2

Beskid Niski
ŚRODKOWA ŁEMKOWSZCZYZNA

dzień 7        rozdział 16

Dawno temu przez dolinę Żydołczyka przebiegał szlak handlowy łączący Biecz, Nowy Żmigród i Bardejów. Jeździli nim kupcy z bursztynem i węgierskim winem. Dzisiaj świeci pustką, jest bezludna, pozostawiona na łaskę przyrody. W jej głębi znaleźć można jedynie popadający w ruinę budynek popegeerowski i dwa domy zaadaptowane na uniwersytecką stację badawczą Magurskiego Parku Narodowego. Kiedyś było tam zupełnie inaczej, jak żyła tam wioska Żydowskie, licząca przed wojnami światowymi około 500 mieszkańców.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Gdzie splatają się Karpaty Wschodnie i Zachodnie

2

Beskid Niski
ŚRODKOWA ŁEMKOWSZCZYZNA

dzień 7        rozdział 15

Środkowa część Beskidu Niskiego i Łemkowszczyzny. Przed nami ostatnie trzy dni stycznia. Dochodzi godzina 10.00. Jest zimowo, ale nie mroźnie, ledwie dwie... może trzy kreski poniżej zera. Rozpoczynamy kolejny etap całorocznej wędrówki przez Łemkowszczyznę. Wszystko zaczęło się kilka miesięcy temu, w ostatnie dni lata ubiegłego roku, niedaleko stąd na wschodzie. Gdy jesień zabarwiła lasy przenieśliśmy się na zachodnie krańce Łemkowszczyzny. Teraz w środku zimy postanowiliśmy zaglądnąć na środkową część Łemkowszczyzny i jesteśmy.

Udostępnij:

Czytaj całość...

Zimowa przechadzka przez Magurkę i Czupel

Połowa stycznia, a w Krakowie zimy ani widu, ani słychu. Gdzie się udać by ją spotkać? Wcale nie trzeba iść w wysokie góry, ot wystarczy tylko w Beskid Mały, niewielkie pasemko, gdzie najwyższy szczyt Czupel liczy sobie tylko 933 m n.p.m. Choć Beskid Mały to góry niewielkie, to jakże piękne o każdej porze roku.

Udostępnij:

Czytaj całość...