Baranie

1

Beskid Niski
WSCHODNIA ŁEMKOWSZCZYZNA

dzień 2        rozdział 3

Z lasów na wzgórzach otaczających Rudawkę Rymanowską wolno unoszą się welony mgły. Ponad nami niebo zachmurzone. Wilgotny, ale ciepły poranek nastał nad doliną Wisłoka. Ostatnie dni lata to zapowiedź zbliżającej się jesieni. Dzień kurczy się co raz bardziej. Ma być dzisiaj pochmurno, może nawet deszczowo, ale to nic nie szkodzi... wkrótce ta jesień, która już nadchodzi zabarwi te lasy płomiennymi kolorami.

TRASA:

Šarbov – Lysý vrch (699 m n.p.m.) – granica PL-SK {} Baranie (słow. Nástavok; 754 m n.p.m.) Olchowiec-Kolonia

OPIS:

Przemieszczamy się do słowackiej wsi Šarbov, położonej pośród wzniesień liściastych lasów w dolince potoku Hrišov, na obszarze historycznej krainy Šariš (pol. Szarysz). Szarysz zaliczał się kiedyś do najbogatszych regionów całych Węgier. Leżał niedaleko znanego handlowego traktu. Dzisiaj jest jedną z uboższych miejscowości na Słowacji, zagubioną w górach. W wsi można „otrzeć się” o wilka, rysia, borsuka, kunę leśną, dzika, czy potężnego jelenia, których obecność przy tutejszych ludzkich domostwach nie jest czymś nadzwyczajnym, bo dolina leży w otoczeniu lasów będących ostoją dla tych i wielu innych zwierząt.

Wybraliśmy tą wioskę, bo stąd wiedzie najkrótsza droga na najwyższy szczyt Beskidu Dukielskiego - Baranie (słow. Nástavok; 754 m n.p.m.). Jednak przyjeżdżając do Šarbov wiedzieliśmy, że szlak ten (koloru zielonego) może być pozbawiony oznakowań. Dostaliśmy wcześniej informację o takiej ewentualności i byliśmy na nią przygotowani... faktycznie znaki szlaku zostały zamalowane.

Ruszamy w drogę spod przystanku autobusowego o godzinie 9.40. Stoi przy nim metalowy słupek, taki typowy na którym umieszcza się drogowskazy turystyczne. Tenże takich został pozbawiony. Przemieszczamy się kilka kroków w górę szosy i przed czerwonym budynkiem bufetu schodzimy na boczną dróżkę, którą dochodzimy na dolnej części jednej z dwóch równoległych nartostrad, tej północnej. Podchodzimy na grzbiet poruszając się wzdłuż talerzykowego wyciągu. Przez kilka chwil łapie nas chłodny, aczkolwiek bardzo krótkotrwały deszcz.

Šarbov. Tutaj istniejący niedawno zielony szlak odchodził w lewo na widoczną dróżkę.

Jedna z nartostrad w Šarbov.

Podejście wzdłuż wyciągu narciarskiego.
Po drugiej stronie doliny z prawej widoczna Lipovina (645 m n.p.m.).

Jesteśmy prawie w punkcie szczytowym grzbietu. Tutaj odnajdujemy ścieżkę odchodzącą w prawo na północ. Na jednym z drzew widzimy zamalowany znak. Ścieżką doprowadza nas na szerszą leśną drogę. Zatrzymujemy się by po intensywnym podejściu by odsapnąć pod parasolem drzew.

Deszcz ustaje, ale zostawiamy peleryny na ramionach. Odtąd poruszamy się na północny zachód. Droga wiodąca przez las jest wyraźna, choć mgły suną pośród drzew coraz gęściej. Krótko schodzimy lekko w dół, po czym dłuższy czas spokojnie w górę. Wzdłuż fragmentu naszej drogi stoją słupki orczyka narciarskiego, chyba nie używanego. Sprawdzamy na mapie rozwidlające się dróżki i pilnujemy północno-zachodniego kierunku marszu.

Wkrótce dróżka przechodzi w trawers zachodniego stoku grzbietu. Podążamy przez las wilgotny, srebrzący się od kropel wody. Tenże las jest jakby wyjęty z „Zapomnienia” Stefana Żeromskiego:

Jak woda przypływają i otaczają nas zimne fale leśnego chłodu, nasycone zapachem poziomek, jałowcu, młodej wikliny, smoły sosnowej, całym tym nie dającym się opisać, wilgotnym, gęstym, duszącym, a tak zdrowym zapachem lasu, ukrytego w mgłach porannych. Pachnie to jak dziki bukiet.

Lysý vrch.

Kulminację grzbietu góry Lysý vrch (699 m n.p.m.) mamy już niedaleko przed sobą, ale nie jest łysa (może kiedyś była). Przechodzimy blisko szczytu zachodnim zboczem. Odtąd ścieżka nieznacznie zaczyna obniżać się, aż przecina dróżkę przechodzącą w poprzek grzbietu i wpada na niewielką polankę. Przechodzimy środkiem polanki na jej przeciwległy skraj, gdzie znów zagłębiamy się w lesie wypełnionym mgłą. Pozostało nam jakieś 200-300 metrów do granicy państwowej. Po przecięciu polanki pniemy się w górę grzbietu. Nasza dróżka niknie nieco pod przykryciem starych liści i gałęzi, ale widać jak odchodzi w prawo. Parę minut później docieramy do granicy państwowej.

Śródleśna polana na przełęczy oddzielającej Lysý vrch od grzbietu granicznego.

Pas granicy polsko-słowackiej.

Przez polsko-słowacką granice przebiega czerwony szlak słowacki i niebieski szlak polski. Skręcamy w lewo i granicą państwową podchodzimy ku wierzchołkowi góry Baranie. Po krótkim podejściu ścieżka szlaku wypłaszcza się, jednocześnie skręca tak jak granica w prawo. W tymże miejscu od słowackiej strony dochodzi tutaj z bocznego grzbietu Skalné (715 m n.p.m.) nie ujęty jeszcze na mapach nowy zielony szlak. Stąd zostało nam już tylko 300 metrów drogi do szczytu.

Granica. Tutaj dochodzi zielony szlak słowacki z bocznego grzbietu Skalné.

Przed szczytem Baranie.

Baranie (754 m n.p.m.), najwyższy szczyt Beskidu Dukielskiego zdobywamy o godzinie 11.00. Stoi na nim drewniana wieża widokowa o wysokości około 17-metrów. To wystarczy, do rozejrzenia się ponad koroną drzew, lecz niestety jest ona dzisiaj bezużyteczna ze względu na chmurzastą pogodę. Szkoda, bo przy sprzyjającej przejrzystości powietrza widać z niej nawet Tatry odległe o około 100 km.

Wieżę wznieśli w 2006 roku słowaccy turyści ze Svidnika i okolic. Wcześniej stała tutaj stalowa wieża obserwacyjna wybudowana przez Niemców w okresie II wojny światowej, która zimą 1999/2000 runęła ze starości. Obok wieży przy słupku wysokościowym w skrzyneczce znajdujemy zeszyt na pamiątkowy wpis i pieczątkę. Obok stoi również tablica z mapą szlaków oraz drewniany schron z ławkami w środku wybudowany przez Magurski Park Narodowy.

Baranie (słow. Nástavok; 754 m n.p.m.).

Słowacki drogowskaz szlaków i tabliczka szczytowa na Baranie (słow. Nástavok).

Przy polskim drogowskazie szlaków i tabliczce szczytowej.

Szczyt Baranie.

Co tam leży pod drzewem?

Skorodowany pocisk, niewybuch.

O godzinie 11.25. rozpoczynamy zejście ze szczytu kierując się żółtym szlakiem na polską stronę. Ten odcinek szlaku jest płatny, gdyż przechodzi przez obszar Magurskiego Parku Narodowego. Opłatę za wstęp do parku można uiścić poprzez wysłanie SMS-a (procedura jego wysyłania opisana jest na tablicy informacyjnej stojącej na szczycie góry).

Początkowo szlak dość ostro opuszcza wierzchołek. Nie trwa to jednak długo i po kilku minutach schodzenia zbocze przechodzi w znacznie wygodniejsze nachylenie. Szlak wprowadza nas do leśnego jaru, którego dnem wypływa ze swych źródeł Olchowczyk. Obniżyliśmy swoją wysokość na tyle by wyjść z chmur, leżących na wierzchołkach Beskidu Niskiego. Las choć dziki, robi się bardziej przejrzysty. Wydaje się nawet, że odpłynęło z niego wcześniejsze mgły, ale nic podobnego - one wciąż zalegają w wyżej położonych partiach.

Zejście ze szczytu.

Podążamy już dość płasko przekraczając raz i drugi potok Olchowczyk, przelewający się przez kamienne koryto. Omijamy powalony na ścieżkę konar starego buka, gdzie leży zostawiony na żer przyrodzie. Z lewej nad jarem potoku wznosi się Ruban (621 m n.p.m.), zaś z prawej Kury Wierch (601 m n.p.m.), na którym ponoć znaleźć można kamienie z różnymi napisami, znakami, datami, czy krzyżami.

Dolina źródlisk Olchowczyka.

Jar Olchowczyka.

Magurski Park Narodowy.

Opuszczamy leśne ostępy Magurskiego Parku Narodowego.

Około godziny dwunastej opuszczamy Magurski Park Narodowy, a chwilę później las – wchodzimy do przysiółka Kolonia należącym do leżącej po przeciwnej stronie wzgórza Horb (516 m n.p.m.) wsi Olchowiec. Nazwa wsi pochodzi od drzewa olchy. Olchowiec założony został przez osadników wołoskich w I połowie XVI wieku. Przed wojną mieszkało w nim około 80 rodzin łemkowskich oraz kilka cygańskich. W czasie II wojny światowej Niemcy wywieźli ludność cygańską do obozów koncentracyjnych. Po wojnie w ramach akcji „Wisła” większość mieszkańców przymusowo przesiedlono na tereny ówczesnego ZSRR. Część rodzin uniknęło przesiedlenia, dzięki fikcyjnym metrykom chrztu rzymskokatolickiego, wystawionym przez proboszcza ze Żmigrodu (wyznanie było ważnym kryterium przy przesiedleniach). Dzisiaj Olchowiec zasiedla kilkanaście rodzin, potomków rdzennych Łemków zasiedlających wieś przed wojną. Z kolei w przysiółku Kolonia mieszka też człowiek niezwyczajny i nie jest to Łemko. Spotkanie z nim mieliśmy umówione już od dawna i nie mogliśmy się go już doczekać. Z zasięgiem jest tutaj kiepsko, ale udało się nam skontaktować z nim telefonicznie... czeka na nas, więc maszerujemy co tchu, bo czas nam się nieco obsunął.

Olchowiec-Kolonia.

Zgodnie z otrzymanymi instrukcjami przed niewielkim wzniesieniem Horb (516 m n.p.m.) opuszczamy żółty szlak, który biegnie dalej asfaltówką do centrum Olchowca. Odbijamy w lewo i maszerujemy na południowy zachód utwardzoną drogą. Droga delikatnie pnie się do góry dając nam ładny pejzaż okolicy, zielonych pastwisk ograniczonych łagodnymi wzniesieniami porośniętymi gęstym lasem. Podchodzimy niemal pod sam las pokrywający boczny grzbiet odchodzący od Baranie, gdzie droga łamie się ostro na północny zachód. Ten las który był przed momentem przed nami, a teraz jest po naszej lewicy rośnie w obszarze Magurskiego Parku Narodowego, Cały przysiółek Kolonia leży na pograniczu parku.

Z prawej dość okazale widać Horb, który jest jak wysepka otoczona pastwiskami. Jego wierzchołek też porośnięty jest lasem. Jest zbyt niski, aby pokryły je chmury, tak jak wierzchołek Baranie, które wciąż w nich tonie. Mijamy ciąg kilku obejść. Droga stopniowo obniża się ku widocznym zagajnikom mijając kilka obejść, po czym skręca na chwilkę w prawo, a potem zataczając łuk na północ dochodzi do bocznej drogi odchodzącej na lewo. Skręcamy w nią przechodząc mostkiem nad strumieniem.

Stoki wzniesienia Horb pokryte pastwiskami.

Droga przez przysiółek Kolonia.

Przydrożna kapliczka.

Kolejna kapliczka.

Pastwiska po zachodniej stronie drogi.

Stara chyża w Olchowcu.

Podążamy w górę zbocza, mijając z prawej domostwo, po 150 metrach mamy skręt w lewo, a zaraz potem w prawo i mijamy kolejne domostwo tym razem z lewej. Z prawej pasą się cztery młode byczki, na szczęście odgrodzone od nas elektrycznym pastuchem. Powyżej pastwiska stoi stara łemkowska chyża.

Dzień dobry, panie Tadeuszu! Nie mogliśmy doczekać się spotkania!

Zbliża się godzina trzynasta, gdy wchodzimy na teren obejścia, podchodzimy do drzwi i stukamy w nie pięścią: - Jest tam kto? Otwierają się drzwi, w progu staje szczupły, starszy mężczyzna w białych spodniach nohałkach, białej koszuli zwanej soroczką, z przywdzianym z wierzchu lajbikiem... - Dzień dobry, panie Tadeuszu! Nie mogliśmy doczekać się spotkania!

Udostępnij: