Droga do Santiago – dzień 4

4

Ponte de Lima - Fontoura

25,6 km 611 m 553 m 8h10

POGODA NA TRASIE

noc	rano	południe	popołudnie	wieczór

Przed nami kolejny przepiękny etap Camino, choć wydaje się, że wczorajsze widoki na dolinę Limy są nie do pobicia, przed nami kolejne olśniewające pejzaże. Podczas tego etapu czeka nas podejście wymagające większego wysiłku, gdyż przed nami oczekiwany najwyższy punkt na naszym Camino.

OPIS TRASY

Opuszczamy starą część Ponte de Lima i przechodzimy mostem nad Río Lima. Ten kamienny most jest imponująco długi. Liczy 277 m długości i 4 m szerokości. Istnieje tu od wieków, stanowiąc cześć ważnej arterii, umożliwiającą przeprawę przez rzekę. Wyniesiony jest na 30 łukach (16 dużych łuków i 14 mniejszych). Najstarsze 7 łuków pochodzi z czasów rzymskich, czyli z I wieku, zaś nowsze łuki pochodzą ze średniowiecza i zostały ukończone w 1370 roku. Nie sposób jednak dzisiaj odróżnić łuki starsze od nowszych, ponieważ w średniowieczu dokonano nadbudowy nowego mostu na starym z czasów rzymskich. Za mostem mijamy kaplicę Santo António da Torre Velha, muzeum zabawek i albergue. Camino skręca dalej w prawo w boczną uliczkę, która obchodzi Park „Arnado”. Jego alejki z urozmaiconą roślinnością kuszą do zaglądnięcia na jego teren.

Park „Arnado” (Parque Temático do Arnado) z kilkoma fontannami to idealne miejsce dla miłośników fotografii, z pięknymi roślinami i drzewami. Pozwala odbyć podróż po historii sztuki ogrodowej zintegrowanej z terenami wiejskimi. Pełni również funkcję kulturalną i rekreacyjną. Odkryć w nim można komponenty i układ z różnych form ogrodniczych.

• Ogród rzymski, odgrywający bardzo ważną rolę w rzymskim domu. Ta część parku inspirowana jest domem Repuxos odkrytym pośród słynnych ruin starożytnego rzymskiego miasta Conímbriga znajdującego się na terenie Portugalii. Ręcznie wykonana ceglana kolumnada pokazuje ideę perystylu otaczającego ogród wodny i triclinium otwierającego się na jezioro. Forma takiego ogrodu pozwala wprowadzić naturę do wnętrza samego domu.
• Ogród labirynt nawiązujący do pałacu w Knossos na wyspie Kreta, wykonany został z powszechnego z bukszpanu (Buxus sempervirens). Jego żywopłoty utworzono w geometrycznej harmonii. Centralna część labiryntu z jaśminem (Trachelospermum jasminoides), pełni funkcję punktu widokowego. Ten „labirynt symbolizuje ścieżkę mądrości, przez którą przechodzi przesłanie wspólne dla wszystkich zagadek, tajemnica życia” (Jakub Attali).
• Ogród renesansowy, który narodził się we Włoszech. W okresie XV-XVI wieku wyznaczył ważną fazę w ewolucji humanizowanego krajobrazu. W sztuce tych ogrodów wyłania się prawdziwa architektura krajobrazu. Ogrody tego typu mają ścisłą geometryczną strukturę. Woda dająca poczucie spokoju jest w tych ogrodach obecna na każdym kroku, a to również dzięki rozwojowi rozwiązań w hydraulice, które pozwoliły w tamtym czasie rozwinąć sztukę podnoszenia i odprowadzania wody, czy tworzenia wodospadów. Z gatunków roślin w tej części parku dominują rododendrony i azalie.
• Ogród barokowy stanowi ewolucję ogrodu renesansowego, która dokonała się w okresie XVII-XVIII wieku. W ogrodach tych rozkwita sztuka topiary, czyli formowanie kształtów roślin, często do skomplikowanych kształtów. Bardzo popularny w tych ogrodach jest bukszpan, z innych roślin dominują róże. Efekt roślin odbijających sie w wymyślnych oczkach wodnych poszerza wrażenia i rozciągłość perspektywy ogrodu.
• Ogród botaniczny pojawił się w Europie od XVI wieku, jako efekt odkryć roślin pochodzących z nowych kontynentów i potrzeby ich aklimatyzacji, a także zapewnienia odpowiednich warunków klimatycznych dla ich rozwoju. W parku tematycznym „Arnado” rośliny podzielone zostały na trzy części: rośliny zielne (w tym trawy, podzielone na klomby oddzielone trawą), rośliny wodne w jeziorze otaczającym szklarnię, rośliny wymagające specjalnych warunków, które zapewnia szklarnia.

Tuż przy parku „Arnado” płynie rzeka Labruja, którą dzisiaj będziemy jeszcze nie raz spotykać. Kończy on swój bieg tutaj w rzece Lima. Idziemy dalej na północ. Dochodzimy do rozwidlenia, gdzie wybieramy lewą odnogę kamiennej drogi. Przed sobą widzimy intrygujące stożki dwóch wzniesień: Antelas (431 m n.p.m.), a za nim Formigoso (516 m n.p.m.). Kamienista droga Camino przechodzi w małą wiejską dróżkę. Niebawem przecinamy szosę EN 202, potem przechodzimy pod autostradą i dalej wędrujemy przez pola pełne pięknych kwiatów, następnie skrajem lasu dochodzimy do wioski Arcozelo.

Będąc w Ponte de Lima napotkaliśmy starą drogę rzymską Via Romana XIX. Jej ślady mamy również w Arcozelo i pojawią się jeszcze wielokrotnie podczas naszej wędrówki. Pochodzi ona z czasów Augusta. Łączyła miasta Bracara Augusta (Braga), Ponte da Lima, Tui (Tuy), Turoqua (Pontevedra), Aquis Celenis (Caldas de Reyes), Iria, Martiae, Lucus Augusti (Lugo) i Asturica Augusta (Astorga). Na jej przebiegu zachowało się 14 kamieni milowych. Ustawiano je co jedną milę (czyli co około 1480 m). Miały cylindryczny kształt, a niektóre zostawały opatrzone inskrypcją.

W Arcozelo mijamy kościół - Igreja de Santa Marinha. Najstarsza wzmianka o nim pochodzi z 1125 roku, kiedy to Teresa Fez podarowała go katedrze w Tui. Z pierwotnej bryły romańskiej tej świątyni zachowała się ciekawa kolekcja wsporników zdobionych rolkami, motywami geometrycznymi, antropomorficznymi i zoomorficznymi. Portal główny tego kościoła pochodzi z XVI wieku, a kaplica główna, fasada i wieża przedstawiają późniejszą XVII-wieczną reformę.

W Arcozelo przechodzimy przez rzymski most Ponte do Arco da Geia na rzeką Labruja, idziemy potem ścieżką wzdłuż tej rzeki. Po jakimś czasie przechodzimy pod autostradą i jednocześnie znów przez rzekę. Potem leśną drogą zataczamy krąg ponad wioską Cepões. Wtem wychodzimy z lasu. Przechodzimy przez zagęszczoną zabudowę osady, a po chwili z prawej mijamy kolejny rzymski most nad Labrują o nazwie Ponte Romana do Arco. Kolejne wioski na naszym szlaku to Revolta i Labruja. Ta druga nazywa się tak samo jak rzeka, która towarzyszyła nam wcześniej. Zbliżając się do centrum wsi Labruja przechodzimy obok Kaplicy Matki Boskiej Śnieżnej (Capela de Nossa Senhora das Neves), za którą mamy nieduży odcinek leśny naszej drogi.

Historycznie osada Labruja wyrosła w IX wieku, kiedy powstał w niej kościół i klasztor benedyktynów. W 1258 roku kościół ten został objęty porozumieniem Royal Padroado, zawartym pomiędzy Stolicą Apostolską a Królestwem Portugalii. W jej efekcie świątynia przemieniona została na Sanktuarium Matki Bożej Pomocy (Santuário do Senhor do Socorro), stając się jednocześnie centrum pielgrzymek religijnych w XIII wieku. Przebudowano ją w 1773 roku, a w kolejnych latach przeprowadzono kolejne renowacje. Droga Świętego Jakuba przechodzi w pewnym oddaleniu od tej świątyni.

W dalszym ciągu idziemy przez wieś Labruja, w której po krótkim podejściu schodzimy ku niedużej dolince, gdzie tryska źródło Fonte das 3 Bicas. To dobre miejsce, aby napełnić wodą butelki. Krystaliczna woda wypływa stąd trzema kamiennymi kanałami. We wsi Labruja mieliśmy również ostatni bar przed podejściem na Alto de Portela Grande. Przed nami 3 kilometry intensywnego podejścia najwyższego wzniesienia na Camino Português Central.

Stromy odcinek drogi na Alto de Portela Grande jest bardzo kamienisty. Co pewien czas przecinamy inne drogi, ale Camino jest tu dobrze oznakowane i wiadomo, którą drogą dalej iść. Dla wielu pielgrzymów to najtrudniejszy odcinek. Kamienny krzyż przy szlaku oznacza, że podejście zaraz się zakończy. Krzyż ten nosi nazwę Cruz dos Franceses, ale znany jest też pod nazwą Cruz dos Mortos. Stoi 350 metrów od punktu szczytowego wzgórza. Zgodnie z dawnym zwyczajem, pielgrzymi zostawiają pod nim kamienie, które przynoszą ze sobą, zabierając spod rodzinnego domu. Dla jednych pozostawiane tu kamienie są symbolem poniesionego trudu na drodze do Composteli, a dla innych symbolem grzechów. Przez podobieństwo praktykowanego zwyczaju krzyż Cruz dos Franceses bywa czasem przyrównywany do Cruz de Ferro na drodze francuskiej. Jednakże prawdziwa historia krzyża Cruz dos Franceses nie jest tak naprawdę związana z Camino de Compostela, lecz sięga roku 1809, kiedy mieszkańcy Labruji urządzili w tym miejscu zasadzkę na oddział wojsk napoleońskich. Miejscowa ludność stawiając ten krzyż chciała nim upamiętnić tamto wydarzenie.

Kończymy podejście na Alto da Portela Grande. Na szczycie góry, tuż za samotnym domem znajduje się fontanna z bardzo dobrą wodą. To idealne miejsce na zasłużony odpoczynek. Góra obdarza nas ładnymi widokami.

Droga zejścia z Alto da Portela Grande jest wygodniejsza, niż ta, którą podchodziliśmy górę z przeciwległej strony. W krajobrazie przenikającym przez las pokazują się nam odległe góry. Docieramy do wsi Rubiães, skrywającej się w otoczeniu lasów. Tu Camino ponownie łączy się z rzymską drogą Via Romana XIX, oznaczoną wizerunkiem rydwanu i jeźdźca. W Rubiães stoi urokliwy XII-wieczny romański kościół São Pedro de Rubiães. Na nadprożu wejściowym widnieje data 1295 i przyjmuje się, że jest to data ukończenia budowy tego kościoła. Został rozbudowany w XVI i XVII wieku (wtedy też wzniesiono dzwonnicę), dzięki czemu mógł stać się kościołem parafialnym Rubiães. Jego wnętrze oświetlają wąskie szczelinowe okna w ścianach prezbiterium (dwa boczne i jedno środkowe okno). Pod ścianą prezbiterium umieszczono granitowy ołtarz. W kościółku zachowały się XVI-wieczne freski. W 1913 roku obiekt ten został sklasyfikowany jako pomnik narodowy. Przed kościołem stoi kamień milowy z rzymskiej drogi. Z jednej strony został wydrążony, przypuszczalnie pod sarkofag.

Po wyjściu z Rubiães idziemy chwilę wzdłuż szosy, potem przecinamy ją i schodzimy do doliny rzeki Coura, gdzie rzymskim mostem przechodzimy na drugą stronę rzeki i podchodzimy kolejne wzniesienie. Przecinamy ponownie szosę, za którą dalej podążamy w górę zbocza, aż do pięknie ulokowanej świątyni São Bento da Porta Aberta. Naprzeciwko niej można chwilkę odpocząć przy pysznej kawie w Café Castro. Ta mała, skromna kawiarnia z tarasem jest miejscem spotkań, odpoczynku oraz orzeźwienia dla wielu pielgrzymów.

Przed nami zejście do doliny rzeki Minho (hiszp. i gal. Miño). Rzeka ta wyznacza granicę pomiędzy Portugalią i Hiszpanią. Zbliżamy się do niej asfaltowymi i kamiennymi dróżkami, lecz dzisiaj jeszcze do niej nie dotrzemy. W wędrówce zatrzymujemy się we wsi Fontoura, która swoimi korzeniami sięga odległych czasów, być może nawet przedrzymskich. Ponoć nazwa Fontoura pochodzi od źródła znajdującego się w pobliżu Casa Alta, którego wody zawierały cząsteczki złota. Źródło to nazywano Złotą Fontanną, czyli Fonte d'Ouro. Współcześnie nazwa ta kojarzy się oczywiście ze słynnym portugalskim winem Fonte d'Ouro, wielokroć wyróżnianym przez smakoszy. Wróćmy jednak do zamierzchłych czasów. Przy owym źródle rozwinęła się z czasem osada, która odziedziczyła nazwę z nazwy źródła. Takie są podobno początki wsi Fontoura. Mówi się, że nocowała w niej (w miejscu zwanym Reguengo) królowa Santa Isabel, czyli Elżbieta Portugalska, podczas powrotu z pielgrzymki do Santiago de Compostela.

Fontoura znajduje się już blisko półmetka naszej drogi do Santiago de Compostela. Niewiele dzieli nas też od granicy portugalsko-hiszpańskiej - tylko 10 km. Chyba można to uczcić. Co powiecie na lampkę Fonte d'Ouro?

		do celu pozostało
		130,1  km

FOTORELACJA

Ponte de Lima, Memórias do Campo (Pomnik Rolników).

Ponte de Lima, Passeio 25 de Abril 16.

Ponte de Lima, Chafariz do Largo de Camões.

Ponte de Lima, Chafariz do Largo de Camões.

Ponte de Lima, Ponte Romano-Gótica.

Ponte de Lima, Ponte Romano-Gótica.

Ponte de Lima, Ponte Romano-Gótica.

Ponte de Lima, Igreja de Santo António da Torre Velha.

Ponte de Lima, Rio Lima, Soldados Romanos.

Ponte de Lima, Rio Lima, Estátua do General Décio Júnio Bruto.

Ponte de Lima, Parque Temático do Arnado.

Ponte de Lima, Parque Temático do Arnado.

Ponte de Lima, Largo da Alegria.

Ponte de Lima, Restauro à Sexta.

Ponte de Lima, Restauro à Sexta.

Ponte de Lima, Parque Temático do Arnado.

Ponte de Lima, Parque Temático do Arnado.

Ponte de Lima, Parque Temático do Arnado.

Ponte de Lima, Rua das Tojeiras.

Ponte de Lima, Rua das Tojeiras i Rio Labruja.

Ponte de Lima, Rua das Tojeiras i Rio Labruja.

Ponte de Lima, Rua das Tojeiras.

Ponte de Lima, Rua das Tojeiras.

Arcozelo, Rua das Cancelinhas.

Arcozelo, Rua das Cancelinhas.

Arcozelo, Avenida de Santa Marinha.

Arcozelo, Avenida de Santa Marinha.

Arcozelo, Igreja de Santa Marinha.

Arcozelo, Rùa do Albocovoos 416.

Cepões, Rùa dos Borralhos.

Cepões, Rùa dos Borralhos 441, Pescaria - Oasis do Caminho.

Autostrada A3 (E01).

Cepões, Rùa da Foz.

Cepões, Rùa da Foz.

Cepões, Rùa da Foz.

Labruja, Rùa da Foz, Rio Labruja.

Labruja, Rùa da Foz.

Labruja, Rùa da Foz 150.

Labruja, Rùa do Santuário do Sr. do Socorro 374.

Labruja, Capela de Nossa Senhora das Neves.

Labruja, Capela de Nossa Senhora das Neves.

Labruja, Capela de Nossa Senhora das Neves.

Labruja.

Labruja, Igreja Paroquial de São Cristóvão.

Labruja, Fonte das 3 Bicas.

Labruja, Rùa da Fonte das 3 Bicas.

Labruja, Santuário do Senhor do Socorro.

Cruz dos Franceses (Cruz dos Mortos).

Cruz dos Franceses (Cruz dos Mortos).

Cruz dos Franceses (Cruz dos Mortos).

Cruz dos Franceses (Cruz dos Mortos).

Cruz dos Franceses (Cruz dos Mortos).

Cruz dos Franceses (Cruz dos Mortos).

Alto da Portela Grande.

Alto da Portela Grande.

Alto da Portela Grande.

Cossourado e Linhares, Ponte de Rubiães.

Rio Coura.

Rio Coura.

Cossourado 674.

Cossourado 660.

Cossourado e Linhares, Casa da Capela, Capela de Nossa Senhora do Alívio.

Cossourado e Linhares, Igreja San Bento da Porta Aberta

Fontoura.

Fontoura 1161, PilgerPause Albergue.

Parque Pequeno De Fontoura.

Igreja Paroqial de Fontoura.

		do celu pozostało
		130,1  km

Udostępnij: