Dziennik wypraw i przystań przed kolejną wędrówką.

Rilski Monastyr

Góry Riła skrywają w sobie nie tylko piękno krajobrazowe i przyrodnicze, ale też najwspanialsze perły bułgarskiej kultury. Kultura ta o mało nie zanikła podczas blisko pięciowiecznej niewoli tureckiej w latach 1396-1877. Wypierana przez ludność turecką zasiedlającą podbite tereny przetrwała w odosobnionych klasztorach, dzięki zapobiegliwości mnichów, którzy skrupulatnie utrwalali bułgarskie dzieje i przekazywali je z pokolenia na pokolenie, aż do bułgarskiego odrodzenia narodowego.

W południowo-zachodniej części gór Riła, stoi ukryty głęboko w dolinie Riłskiej rzeki (bułg. Рилска река) najstarszy i najwspanialszy bułgarski klasztor - Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир). Leży pośród gór na wysokości około 1150 m n.p.m. Jest symbolem narodowej tożsamości Bułgarów, świętym miejscem przyciągającym rzesze turystów i pielgrzymów z całego świata. Został założony w 927 roku przez eremitę Iwana Rilskiego. Ówczesny jego pierwszy skromny klasztor - pustelnia powstał 3 kilometry dalej w głębi doliny. Początki obecnego klasztoru sięgają roku 1355, gdy pierwszy budynek zniszczyła lawina. Do budowy nowego klasztoru i cerkwi przyczynił się bogaty bojar Dragowoł Chrelio, który osiedlił się tutaj jako niezależny władca.

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир)
Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).

Cerkiew i kompleks klasztorny wielokrotnie trawione były pożarami, przeżywały grabieże, ale za każdym razem mnisi i lud bułgarski przywracali im świetność, nawet w trudnych latach panowania tureckiego. Mnisi cały czas byli strażnikami bułgarskiej kultury i tradycji. Skrywali stare księgi, pisali nowe, pilnowali by Bułgarzy nie zapomnieli swojej mowy.

Brama południowo-wschodnia - Dupnicka.
Brama południowo-wschodnia - Dupnicka.

Elewacja zewnętrzna klasztoru.
Elewacja zewnętrzna klasztoru.

Wieża Chreli.

Wieża Chreli.
Wieża Chreli.
W 1833 roku przyszedł jednakł wielki pożar, który dokonał ogromnych zniszczeń. Ze starej zabudowy zachowała się jedynie wieża zwana wieżą Chreli. Natomiast ze starej cerkwi zachowały się drzwi ołtarzowe, tron Chrelia oraz dwie średniowieczne ikony: patrona klasztoru św. Iwana Rilskiego i św. Arseniusza. Zniszczoną cerkiew zburzono w 1834 roku. Naród bułgarski zjednoczył się składając dary na odbudowę ich największego centrum duchowego.

Sklepik pamiątkarski pod wieżą Chreli.
Sklepik pamiątkarski pod wieżą Chreli.

W latach 1834-37 wzniesiono nową, bogato zdobioną świątynię, którą dzisiaj możemy podziwiać. Nad jej budową pracowali najsłynniejsi mistrzowie bułgarskiej architektury, malarstwa i rzeźby w drewnie. Cały kompleks zajmuje obecnie 32 tys. m2. Otoczono go murem o grubości 2 m i wysokim na 24 m. Te wysokie kamienne ściany z małymi oknami kojarzą się bardziej z twierdzą niż klasztorem. Stoi w ciszy doliny otoczony gęstymi lasami liściastymi.

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).
W otoczeniu gęstego lasu wzniesiono nową świątynię.

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).
Nad jej budową pracowali najsłynniejsi mistrzowie bułgarskiej architektury.

Wieża Chreli.
Ze starej zabudowy zachowała się jedynie wieża zwana wieżą Chreli.

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).

Freski na sklepieniach podcieni wokół Monastyru.

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).
Freski na zewnętrznych elewacjach.

Do wnętrza kompleksu klasztornego wchodzimy wprost z parkingu przez bramę południowo-wschodnią tzw. Dupnicką. Wychodzimy na czworokątny dziedziniec otoczony trójkondygnacyjną zabudową z drewnianymi krużgankami. Olśnienie wywołuje stojący na środku dziedzińca Monastyr Rilski. Misternie zdobiony, kolorowy jak z baśni, budynek świątyni zwieńczony trzema kopułami nie pozwala oderwać od siebie oczu. Lśni blaskiem piękna jakiego do tej pory nie widzieliśmy.

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).
Na klasztornym dziedzińcu.

Grobowiec Neofita Rilskiego.
Grobowiec Neofita Rilskiego.

Obchodzimy cały dziedziniec wzdłuż imponujących krużganków łączących ponad 300 pokoi, cel mieszkalnych i innych pomieszczeń takich jak cztery kaplice, kuchnia, czy biblioteka przechowująca 250 rękopisów i 9000 starych druków. Są tu też pomieszczenia dla turystów i pielgrzymów, w których można przenocować rozkoszując się klasztorną ciszą i spokojem, zapadającym nad klasztorem zmierzchem a następnego dnia wstać i zobaczyć Monastyr Rilski w blasku wstającego słońca, a potem wyruszyć w dalszą drogę w góry.

Krużganki.
Krużganki.
Krużganki.

Strój dawnej straży klasztornej.
Strój dawnej straży klasztornej.
Są tu też dwa muzea klasztorne, które wnikliwie zwiedzamy. W jednym prezentowane są dawne pomieszczenia gospodarcze i sprzęt codziennego użytku mnichów m.in. oryginalna kuchnia klasztorna z 1817 roku, gdzie w olbrzymich kotłach przygotowywano posiłki nierzadko dla tysięcy pielgrzymów jednocześnie. Wychodzi z niej 22-metrowy komin przechodzący wszystkie kondygnacje klasztoru.

Wejście do kuchni klasztornej.
Wejście do kuchni klasztornej.

Piece w dawnej kuchni klasztornej.
Piece w dawnej kuchni klasztornej.

Sprzęt kuchenny.
Sprzęt kuchenny.

Młyn zbożowy.
Młyn zbożowy.

W drugim muzeum (Muzeum Etnograficzne) prezentowane są zbiory z najcenniejszymi pamiątkami bogatej historii Monastyru Rilskiego. Są tu rękopisy i starodruki, akty darowizn na rzecz klasztoru wydane przez carów bułgarskich i sułtanów tureckich, uzbrojenie dawnej straży klasztornej, ikony, szkatuły i krzyże, szaty i naczynia liturgiczne. W kolekcji muzealne zobaczyć tutaj można m.in. oryginał statutu klasztoru z 1378 roku, z podpisem i pieczęcią Iwana Sziszmana.

Tron Chrelia.
Tron Chrelia.

Ekspozycja klasztornego muzeum.

Ekspozycja klasztornego muzeum.

Ekspozycja klasztornego muzeum.

Ekspozycja klasztornego muzeum.

Ekspozycja klasztornego muzeum.
Ekspozycja klasztornego muzeum.

Jednym z fascynujących eksponatów jest drewniany krzyż wykonany przez mnicha Rafaiła, z jednego kawałka drewna (81 cm × 43 cm), a przedstawiający 104 miniaturowe sceny biblijne z 650 postaciami ludzkimi mającymi wielkość ziarnka ryżu. Rafaił rzeźbił go misternie przez 12 lat, a gdy 1802 roku ukończył swe dzieło oślepł zupełnie.

Krzyż Rafaiła [fotografia pocztówkowa PD].
Krzyż Rafaiła [fotografia pocztówkowa PD].

Miniaturowa scena biblijna na Krzyżu Rafaiła. Miniaturowa scena biblijna na Krzyżu Rafaiła.
Miniaturowe sceny biblijne na Krzyżu Rafaiła.

Na koniec udajemy się do centralnego punktu Monastyru Rilskiego, do wnętrza cerkwi Świętej Bogurodzicy (bułg. храм „Рождество Богородично"). Stanowi ona połączenie dawnej trójnawowej świątyni z kopułowym kościołem na planie krzyża z góry Athos i włoskim kościołem zwieńczonym kopułą. Jej wnętrze wypełniają wspaniałe freski - dzieło wielu mistrzów m.in. sławnych braci Zahari Zograf i Dimitar Zograf. Łącznie znajduje się w nim 1200 malowideł ściennych, przedstawiających postacie donatorów, starotestamentowych władców, apostołów, anioły, demony i męczenników. Zdobione są one bogatymi motywami roślinnymi i ptasimi. Do najcenniejszych należy złocony ikonostas na ścianie ołtarzowej z 36 postaciami, wykonany przez artystów z Samokowa i Banska. Przy okazji większych świąt przed tym ikonostasem wystawiane są relikwie założyciela klasztoru Świętego Iwana Rilskiego. W głównej cerkwi znajduje się również grób cara Borysa III, ostatniego bułgarskiego monarchy.

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).
Wnętrze Rilskiego Monastyru.

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).
Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).
Wnętrze Rilskiego Monastyru [fotografia pocztówkowa PD].

W 1961 roku Monastyr Rilski został uznany za pomnik kultury, a w 1983 roku wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.

Na zakończenie wycieczki wychodzimy północno-zachodnią bramą zwaną Samokowską poza klasztorne mury, gdzie korzystamy z usług działających placówek gastronomicznych, a także punktów pamiątkarskich w których można zostawić majątek. Pochodzilibyśmy jeszcze po klasztornych zakamarkach, udalibyśmy się na spacer w górę doliny, ale czas udać się dalej. Coś czeka na nas w słonecznej dziś Bułgarii.

Brama północno-zachodnia - Samokowska.
Brama północno-zachodnia - Samokowska.

Zabudowa gastronomiczno-pamiątkarska.

Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).
Rilski Monastyr (bułg. Рилски манастир).
Udostępnij:

3 komentarze:

  1. Coś pięknego. Pamiętam w latach 80-tych koleżanka wróciła z obozu w górach Riła i pokazywała na slaydach ten klasztor. Już wtedy mnie zachwycił. Wasza piękna relacja przywołała te wspomnienia. Świetnie go pokazaliście na zdjęciach, a widząc freski wprost oniemiałem.
    Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  2. Przepiękne budowle. Muszę przyznać, że właśnie ta kultura najbardziej mnie ciągnie w bułgarskie góry - na studiach miałam okazję uczyć się bułgarskiego i to, co zostało, to zaciekawienie tym krajem. Czekam na kolejne relacje z Waszej wycieczki :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Kiedyś zobaczyłam w gazecie Rilski Monastyr i wciągnęłam go na moją podróżniczą listę. Dzięki Waszym zdjęciom nadal plasuje się na niej wysoko :) Przepiękny obiekt. Nigdy nie byłam w Bułgarii, więc chłonę wszystko co o niej piszecie. Pozdrawiam Was serdecznie :)

    OdpowiedzUsuń


Życie jest zbyt krótkie, aby je przegapić.

Liczba wyświetleń

Popularne posty (ostatnie 30 dni)

Etykiety

Archiwum bloga

Z nimi w górach bezpieczniej

Zapamiętaj !
NUMER RATUNKOWY
W GÓRACH
601 100 300

Mapę miej zawsze ze sobą

Stali bywalcy

Odbiorcy


Wyrusz z nami na

Główny Szlak Beskidu Wyspowego


ETAP DATA, ODCINEK
1
19.11.2016
[RELACJA]
Szczawa - Jasień - Ostra - Ogorzała - Mszana Dolna
2
7.01.2017
[RELACJA]
Mszana Dolna - Potaczkowa - Rabka-Zdrój
3
18.02.2017
[RELACJA]
Rabka-Zdrój - Luboń Wielki - Przełęcz Glisne
4
18.03.2017
[RELACJA]
Przełęcz Glisne - Szczebel - Kasinka Mała
5
27.05.2017
[RELACJA]
Kasinka Mała - Lubogoszcz - Mszana Dolna
6
4.11.2017
[RELACJA]
Mszana Dolna - Ćwilin - Jurków
7
9.12.2017
[RELACJA]
Jurków - Mogielica - Przełęcz Rydza-Śmigłego
8
20.01.2018
[RELACJA]
Przełęcz Rydza-Śmigłego - Łopień - Dobra
9
10.02.2018
[RELACJA]
Dobra - Śnieżnica - Kasina Wielka - Skrzydlna
10
17.03.2018
[RELACJA]
Skrzydlna - Ciecień - Szczyrzyc
11
10.11.2018
[RELACJA]
Szczyrzyc - Kostrza - Tymbark
12
24.03.2019
[RELACJA]
Tymbark - Kamionna - Żegocina
13
14.07.2019
[RELACJA]
Żegocina - Łopusze - Laskowa
14
22.09.2019
[RELACJA]
Laskowa - Sałasz - Męcina
15
17.11.2019
[RELACJA]
Męcina - Jaworz - Limanowa
16
26.09.2020
[RELACJA]
Limanowa - Łyżka - Pępówka - Łukowica
17
5.12.2020
[RELACJA]
Łukowica - Ostra - Ostra Skrzyż.
18
6.03.2021
[RELACJA]
Ostra Skrzyż. - Modyń - Szczawa

Smaki Karpat

Wołoskimi śladami

Główny Szlak Beskidzki

21-23.10.2016 - wyprawa 1
Zaczynamy gdzie Biesy i Czady,
czyli w legendarnych Bieszczadach

BAZA: Ustrzyki Górne ODCINEK: Wołosate - Brzegi Górne
Relacje:
13-15.01.2017 - Bieszczadzki suplement do GSB
Biała Triada z Biesami i Czadami
BAZA: Ustrzyki Górne
Relacje:
29.04.-2.05.2017 - wyprawa 2
Wielka Majówka w Bieszczadach
BAZA: Rzepedź ODCINEK: Brzegi Górne - Komańcza
Relacje:
16-18.06.2017 - wyprawa 3
Najdziksze ostępy Beskidu Niskiego
BAZA: Rzepedź ODCINEK: Komańcza - Iwonicz-Zdrój
Relacje:
20-22.10.2017 - wyprawa 4
Złota jesień w Beskidzie Niskim
BAZA: Iwonicz ODCINEK: Iwonicz-Zdrój - Kąty
Relacje:
1-5.05.2018 - wyprawa 5
Magurskie opowieści
i pieśń o Łemkowyni

BAZA: Zdynia ODCINEK: Kąty - Mochnaczka Niżna
Relacje:
20-22.07.2018 - wyprawa 6
Ziemia Sądecka
BAZA: Krynica-Zdrój ODCINEK: Mochnaczka Niżna - Krościenko nad Dunajcem
Relacje:
7-9.09.2018 - wyprawa 7
Naprzeciw Tatr
BAZA: Studzionki, Turbacz ODCINEK: Krościenko nad Dunajcem - Rabka-Zdrój
Relacje:
18-20.01.2019 - wyprawa 8
Zimowe drogi do Babiogórskiego Królestwa
BAZA: Jordanów ODCINEK: Rabka-Zdrój - Krowiarki
Relacje:
17-19.05.2019 - wyprawa 9
Wyprawa po wschody i zachody słońca
przez najwyższe partie Beskidów

BAZA: Markowe Szczawiny, Hala Miziowa ODCINEK: Krowiarki - Węgierska Górka
Relacje:
22-24.11.2019 - wyprawa 10
Na śląskiej ziemi kończy się nasza przygoda
BAZA: Równica ODCINEK: Węgierska Górka - Ustroń
Relacje:

GŁÓWNY SZLAK WSCHODNIOBESKIDZKI

termin 1. wyprawy: 6-15 wrzesień 2019
odcinek: Bieszczady Wschodnie czyli...
od Przełęczy Użockiej do Przełęczy Wyszkowskiej


termin 2. wyprawy: wrzesień 2023
odcinek: Gorgany czyli...
od Przełęczy Wyszkowskiej do Przełęczy Tatarskiej


termin 3. wyprawy: wrzesień 2024
odcinek: Czarnohora czyli...
od Przełęczy Tatarskiej do Gór Czywczyńskich

Koszulka Beskidzka

Niepowtarzalna, z nadrukowanym Twoim imieniem na sercu - koszulka „Wyprawa na Główny Szlak Beskidzki”.
Wykonana z poliestrowej tkaniny o wysokim stopniu oddychalności. Nie chłonie wody, ale odprowadza ją na zewnątrz dając wysokie odczucie suchości. Nawet gdy pocisz się ubranie nie klei się do ciała. Wilgoć łatwo odparowuje z niej zachowując jednocześnie komfort cieplny.

Fascynujący świat krasu

25-27 lipca 2014 roku
Trzy dni w Raju... Słowackim Raju
Góry piękne są!
...można je przemierzać w wielkiej ciszy i samotności,
ale jakże piękniejsze stają się, gdy robimy to w tak wspaniałym towarzystwie – dziękujemy Wam
za trzy niezwykłe dni w Słowackim Raju,
pełne serdeczności, ciekawych pogawędek na szlaku
i za tyleż uśmiechu.
24-26 lipca 2015 roku
Powrót do Słowackiego Raju
Powróciliśmy tam, gdzie byliśmy roku zeszłego,
gdzie natura stworzyła coś niebywałego;
gdzie płaskowyże pocięły rokliny,
gdzie Spisza i Gemeru łączą się krainy;
by znów wędrować wąwozami dzikich potoków,
by poczuć na twarzy roszące krople wodospadów!
To czego jeszcze nie widzieliśmy – zobaczyliśmy,
gdy znów w otchłań Słowackiego Raju wkroczyliśmy!


19-21 sierpnia 2016 roku
Słowacki Raj 3
Tam gdzie dotąd nie byliśmy!
Przed nami kolejne trzy dni w raju… Słowackim Raju
W nieznane nam dotąd kaniony ruszymy do boju
Od wschodu i zachodu podążymy do źródeł potoków
rzeźbiących w wapieniach fantazję od wieków.
Na koniec pożegnalny wąwóz zostanie na południu,
Ostatnia droga do przebycia w ostatnim dniu.

           I na całe to krasowe eldorado
spojrzymy ze szczytu Havraniej Skały,
           A może też wtedy zobaczymy
to czego dotąd nasze oczy widziały:
           inne słowackie krasy,
próbujące klasą dorównać pięknu tejże krainy?
           Niech one na razie cierpliwie
czekają na nasze odwiedziny.

7-9 lipca 2017 roku
Słowacki Raj 4
bo przecież trzy razy to za mało!
Ostatniego lata miała to być wyprawa ostatnia,
lecz Raj to kraina pociągająca i w atrakcje dostatnia;
Piękna i unikatowa, w krasowe formy bogata,
a na dodatek zeszłego roku pojawiła się w niej ferrata -
przez dziki Kysel co po czterdziestu latach został otwarty
i nigdy dotąd przez nas jeszcze nie przebyty.
Wspomnień czar ożywi też bez większego trudu
fascynujący i zawsze urzekający kanion Hornadu.
Zaglądnąć też warto do miasta mistrza Pawła, uroczej Lewoczy,
gdzie w starej świątyni świętego Jakuba każdy zobaczy
najwyższy na świecie ołtarz, wyjątkowy, misternie rzeźbiony,
bo majster Paweł jak Wit Stwosz był bardzo uzdolniony.
Na koniec zaś tej wyprawy - wejdziemy na górę Velka Knola
Drogą niedługą, lecz widokową, co z góry zobaczyć Raj pozwala.
Słowacki Raj od ponad stu lat urodą zniewala człowieka
od czasu odkrycia jej przez taternika Martina Rótha urzeka.
Grupa od tygodni w komplecie jest już zwarta i gotowa,
Kaniony, dzikie potoki czekają - kolejna rajska wyprawa.


Cudowna wyprawa z cudownymi ludźmi!
Dziękujemy cudownym ludziom,
z którymi pokonywaliśmy dzikie i ekscytujące szlaki
Słowackiego Raju.
Byliście wspaniałymi kompanami.

Miało być naprawdę po raz ostatni...
Lecz mówicie: jakże to w czas letni
nie jechać znów do Słowackiego Raju -
pozwolić na zlekceważenie obyczaju.
Nawet gdy niemal wszystko już zwiedzone
te dzikie kaniony wciąż są dla nas atrakcyjne.
Powiadacie też, że trzy dni w raju to za krótko!
skoro tak, to czy na cztery nie będzie zbyt malutko?
No cóż, podoba nam się ten kras,
a więc znów do niego ruszać czas.
A co wrzucimy do programu wyjazdu kolejnego?
Może z każdego roku coś jednego?
Niech piąty epizod w swej rozciągłości
stanie się powrotem do przeszłości,
ruszajmy na stare ścieżki, niech emocje na nowo ożyją
gdy znów pojawimy się w Raju z kolejną misją!

15-18 sierpnia 2018 roku
Słowacki Raj 5
Retrospekcja
Suchá Belá - Veľký Sokol -
- Sokolia dolina - Kyseľ (via ferrata)

Koszulka wodniacka

Tatrzańska rodzinka

Wspomnienie


519 km i 18 dni nieustannej wędrówki
przez najwyższe i najpiękniejsze partie polskich Beskidów
– od kropki do kropki –
najdłuższym górskim szlakiem turystycznym w Polsce


Dorota i Marek Szala
Główny Szlak Beskidzki
- od kropki do kropki -

WYRÓŻNIENIE
prezentacji tego pasjonującego przedsięwzięcia na



za dostrzeżenie piękna wokół nas.

Dziękujemy i cieszymy się bardzo,
że nasza wędrówka Głównym Szlakiem Beskidzkim
nie skończyła się na czerwonej kropce w Ustroniu,
ale tak naprawdę doprowadziła nas aż na
Navigator Festival 2013.

Napisz do nas