Tam gdzie legendy złotem się mienią

Udajemy się dzisiaj w góry poprzecinane licznymi sztolniami i podziemnymi przejściami, góry owiane tajemnicą i legendami wiążącymi się z górnictwem złota. Już dawno temu słyszeliśmy o nich różne opowieści. Jedne mówiły o chciwych właścicielach szybów, a inne o zasypanych górnikach, których nigdy nie odkopano - wciąż podobno można usłyszeć spod ziemi ich stukanie i nawoływania. Mówi się tu też o zaginionym mieście Rosenau, o którym krąży mrożąca krew w żyłach legenda.

Owe miasto zamieszkiwało ponoć germańskie plemię, które przybyło w średniowieczu z zachodu, uciekając przed szerzącym się chrześcijaństwem. Za dnia jego członkowie trudnili się handlem, zaś nocami na otaczających gród wzgórzach odprawiali obrzędy ku czci pogańskich bóstw. Podczas tych obrzędów składano krwawe ofiary ze schwytanych chrześcijańskich kupców i pielgrzymów, którzy zapuścili się w te rejony. Nabijano ich na pale, aby umierali w mękach. Któregoś dnia jednak Bóg stracił cierpliwość i wśród grzmotów i błyskawic przeklęte miasto Rosenau zapadło się pod ziemię. Nie pozostał po nim żaden ślad i dziś nikt już nie pamięta, gdzie dokładnie się znajdowało. A może nam uda się odnaleźć zaginione miasto Rosnau i jego skarby?

TRASA:

Sanktuarium MB Wspomożenia Wiernych „Maria Hilf” (730 m n.p.m.) Hřeben, rozc. (954 m n.p.m.) Příčný vrch (975 m n.p.m.) Hřeben, rozc. (954 m n.p.m.) Sanktuarium MB Wspomożenia Wiernych „Maria Hilf” (730 m n.p.m.)

Sanktuarium MB Wspomożenia Wiernych „Maria Hilf” Skansen „Zlatorudné mlýny”

OPIS:

Wtajemniczeni zapewne wiedzą już gdzie się obecnie znajdujemy. Zamierzamy wejść na najwyższy szczyt Zlatohorskiej vrchoviny o nazwie Příčný vrch (975 m n.p.m.), co w naszym ojczystym języku znaczy Góra Poprzeczna. Góra ta już od średniowiecza była miejscem wydobycia złota oraz innych metali, takich jak ołów, miedź czy piryt. Funkcjonujące tutaj kopalnie zostały zamknięte w grudniu 1993 roku, a szyby i chodniki o łącznej długości 120 km zostały w większości zasypane ze względu na bezpieczeństwo.

Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych - Maria Hilf

Příčný vrch będziemy podchodzić od wschodniej strony góry, gdzie w ciszy i wśród pięknej górskiej przyrody stoi sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych - Maria Hilf. Świątynia ta wybudowana została w 1995 roku na kamieniu węgielnym poświęconym przez Jana Pawła II, w miejscu wcześniejszej, która została zniszczona w okresie komunizmu. Historia tego miejsca rozpoczęła się wiele lat temu, gdy pewna kobieta chroniąc się tutaj przed wojskami szwedzkimi urodziła syna, Marcina. W 1718 roku córka urodzonego w tych niezwykłych okolicznościach mężczyzny, spełniając wolę swojego ojca zamawia u malarza Šimona Schwarzera obraz „Madonna z dzieciątkiem”. Zawiesza go w leśnej ciszy, na starej jodle, pod którą narodził się tato. Wkrótce obraz przyciąga licznych pielgrzymów - czcicieli Matki Bożej. Odnotowane zostają też pierwsze uzdrowienia. Dziesięć lat po powieszeniu obrazu wybudowana zostaje tutaj drewniana kaplica, którą później zastępuje murowany kościół. Pozostałością po tamtej świątyni jest kapliczka nad źródłem wody, której przypisywane są właściwości lecznicze i uzdrawiające.

Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych - Maria Hilf.

Ołtarz we wnętrzu świątyni.

Krucyfiks zawierający pozostałości krzyży zniszczonych w latach 1956-1973.

Kapliczka ze źródełkiem - pozostałość po wcześniejszej świątyni.

Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych - Maria Hilf.

Příčný vrch

Po zwiedzeniu świątyni o godzinie 10.00 ruszamy w górę kierując się czerwoną ścieżką dydaktyczną. Po 10 minutach osiągamy grzbiet z rozstajem Výr (795 m n.p.m.). Z prawej strony w odległości około 50 metrów widoczna jest duża wychodnia skalna wieńcząca wypiętrzenie o wysokości 798 m n.p.m. Z naprzeciwka pojawia się niebieski szlak z miasta Zlaté Hory przechodzący obok ruin zamku Edelštejn, który niegdyś chronił kopalnie kryjące bogate pokłady złotego kruszcu. Szlak ten biegnie wraz z naszą ścieżką dydaktyczną na południowy zachód, gdzie też się kierujemy.

Początek podejścia.

Rozstaj Výr (795 m n.p.m.), w głębi widać wychodnię skalną wieńcząca wypiętrzenie 798 m n.p.m.

Szeroką leśną dróżką spokojnie maszerujemy. Niebawem droga rozwidla się. Znaki prowadzą na prawo na wybrzuszenie z widokową wychodnią (830 m n.p.m.). Lewa nieznakowana droga stanowi alternatywę, gdyż za wybrzuszeniem wracają na nią niebieskie znaki szlaku i czerwone ścieżki dydaktycznej. Warto jednak nie omijać stromego zbocza, gdyż z niego rozpościera się wspaniały widok na Przedgórze Paczkowskie. Widać też stąd Górę Parkową, która wygląda stąd jakby w ogóle nie była górą tylko niewielkim zalesionym wyniesieniem. Przed Górą Parkową mamy wioskę Podlesie (niem. Schönwalde) ze strzelistą wieżą kościoła św. Jerzego. Po drugiej stronie Góry Parkowej widać Głuchołazy.

Wybrzuszenie z widokową wychodnią (830 m n.p.m.).

Przedgórze Paczkowskie.

Widokowa wychodnia (830 m n.p.m.).

Ładna panorama pojawia się jeszcze trochę dalej, po powrocie na drogę gruntową, zanim ta zagłębi się w lesie. Pojawia się widok na fragment miasteczka Zlaté Hory położonego u stóp naszej góry. Maszerujemy dalej wygodną leśną dróżką, przez większość część czasu dość łagodnie nabierając wysokości. Na rozstaju Hřeben rozstajemy się z czerwoną ścieżką dydaktyczną i wchodzimy na turystyczny szlak koloru czerwonego, który wchodzi na górę po północno-zachodnich zboczach. Wchodząc na ten szlak gwałtownie zmieniamy kierunek marszu na południowo-wschodni. Po kolejnych kilku minutach, o godzinie 10.50 zdobywamy zalesiony szczyt Příčný vrch (975 m n.p.m.).

Fragment szlaku z widokiem na Przedgórze Paczkowskie.

Widok na Biskupią Kopę.

Zlaté Hory.

Przed rozstajem Hřeben.

Na szczycie odpoczywamy, posilamy się i oglądamy dawną sztolnię złota, ogrodzoną drewnianymi barierkami. W drogę powrotną wyruszamy o godzinie 11.05 schodząc tymi samymi szlakami i do tego samego miejsca, gdzie czeka na nas autokar. Przemieszczamy się w inny rejon Zlatohorskiej vrchoviny, gdzie zobaczymy jak dawniej pozyskiwano złoto ze złotonośnego kruszcu.

Příčný vrch (975 m n.p.m.).

Příčný vrch - pozostałości po dawnych wyrobiskach i sztolniach.

Zlatorudné mlýny

Złoto w okolicznych górach odkryto w XIII wieku. W ciągu kilkusetletniej eksploatacji złóż wydobyto tutaj łącznie około 3 tony złota. Příčný vrch posiadał bogate złoża złotonośne, wydajniejsze niż te, które znajdowały się w Złotym Stoku. Złoto wydobywano tu jeszcze do 1989 roku, a zaprzestano jego wydobycie ze względu na wysokie koszty wydobycia. Złoto w dalszym ciągu znajduje się w tamtejszych rudach.

Zlatorudné mlýny.

W skansenie „Zlatorudné mlýny” można zobaczyć funkcjonalny młyn złotonośnych rud o napędzie wodnym, które niegdyś były tutaj powszechnie spotykane. Są pomniejszoną repliką tych z przeszłości. Odtwarzając je zachowano oryginalną technologię połączeń elementów drewnianych (za pomocą piór, wpustów i klinów). Mechanizmy młynów napędzane są siłą strumienia w systemie nadsiębiernym, w którym strumień wody kierowany jest na górną część koła za pomocą specjalnej rynny. Dawniej częściej spotykane były młyny o napędzie podsiębiernym, gdyż było to technologicznie prostsze ze względu na to, iż koła młyńskie były wówczas o wiele większe (miały po kilkanaście metrów średnicy, a więc łatwiej było puścić strumień wody pod takim kołem).

Wejście do sztolni.

Zwiedzanie skansenu odbywa się w towarzystwie przewodnika, który oprowadza po budynkach i opowiada o tym jak to się robiło, by ze skały wydobyć złoto. W pierwszym z budynków prezentuje kruszarkę młotkową do rozdrobnienia skały (rudy). To pierwsza faza przetwarzania urobku. Odpowiedni mechanizm porusza drewnianymi stemplami, które miarowo uderzają w surowy urobek, rozdrabniając go na żwir. Rozdrobniona ruda przenoszona jest do młyna, który mielił ją, aż do uzyskania tzw. mączki. Mączkę tą poddawano następnie procesowi płukania na specjalnie przygotowanych misach. W wyniku umiejętnego płukania złoto, które jest cięższe od innych minerałów i związków odseparowywało się od nich opadając na dno misy. Tak kończyła się obróbka złotej rudy dla uzyskania drogocennego kruszcu. I w tenże sposób nasza wycieczka nabyła walorów poznawczo-edukacyjnych.

Kruszarka młotkowa do rozdrobnienia złotonośnej rudy.

Kruszarka młotkowa do rozdrobnienia złotonośnej rudy - na misie widać rozdrobnioną rudę.

Młyn do mielenia rozdrobnionej rudy.

Gorączka złota.

Żegnamy się z miasteczkiem Zlaté Hory o jakże bogatych tradycjach górniczych. Będąc tu można jeszcze wrócić do jego złotych lat, zaglądając tam gdzie nam się udało, albo poddać się gorączce złota uczestnicząc organizowanych tutaj mistrzostwach w płukaniu złota.

Udostępnij: