W królestwie Pradziada

Na pograniczu Moraw i Śląska rozciąga się pasmo Wysokiego Jesionika - wyniosłe góry o stromych zboczach, ale o płaskich wierzchowinach. To drugie co do wysokości (po Karkonoszach) pasmo w Sudetach jest równie dostępne, jak i niedostępne. Pokrywa je gęsta sieć szlaków turystycznych, ale jednocześnie obfituje w miejsca trudno dostępne i dzikie. Panuje na nich bardzo zróżnicowany klimat, od łagodnego w dolinach do chłodnego i surowego w najwyższych partiach gór.

TRASA:

Červenohorské Sedlo (1013 m n.p.m.) Klínovec, rozc. (1120 m n.p.m.) Malý Jezerník (1208 m n.p.m.) Chata Švýcárna (1304 m n.p.m.) Praděd, rozc. Praděd (1491 m n.p.m.) Praděd, rozc. U Barborky, rozc. Chata Barborka (1325 m n.p.m.) Nad vodopády Bílé Opavy, rozc. Karlova Studánka (820 m n.p.m.)

OPIS:

Krętą drogą krajową o godzinie 9.30 wjeżdżamy na przełęcz Červenohorské Sedlo położoną na wysokości 1013 m n.p.m. Zimą droga ta bywa nieprzejezdną. Wysiadamy pod Hotelem Červenohorské Sedlo. Jest chłodniej niż wczoraj, ale widać postępujące rozpogodzenie. Na przełęczy jeszcze chwilę temu mżyło, a teraz robi się co raz jaśniej i cieplej. Aż się nie chce wierzyć, że o poranku podawali temperaturę na Pradziadzie tylko 1˚C.

Červenohorské sedlo (niem. Roter Berg Sattel; 1013 m n.p.m.) - obiekty turystyczne.

Ruszamy na najwyższy szczyt Wysokiego Jesionika (czes. Hrubý Jeseník). Wpierw przecinamy drogę krajową nr 44, którą tutaj podjechaliśmy. Czerwony szlak kieruje nas na stoki góry Velký Klínovec, prowadząc utwardzoną drogą najpierw na południe, ale po chwili zataczamy szeroki łuku na północny wschód przecinając trasy narciarskie, by znów łukiem zakręcić na południe. W ten sposób łagodnie pokonujemy górskie zbocze. Wkrótce schodzimy na prawo z drogi na dróżkę niknącą pośród drzew, by po około 200 metrach osiągnąć rozstaj Klínovec (1120 m n.p.m.).

Widok na dolinę rzeki Belá, która na terytorium Polski znana jest pod nazwą Biała Głuchołaska.

Miasto Jesionik (czes. Jeseník, niem. Freiwaldau) w dolinie rzeki Belá.

Červenohorské sedlo (niem. Roter Berg Sattel; 1013 m n.p.m.).

Rozstaj Klínovec (1120 m n.p.m.) osiągamy o godzinie 10.05. Na prawo mamy Velký Klínovec (1164 m n.p.m.) z którego schodzą narciarskie trasy. Czerwony szlak kieruje na lewo, gdzie doskonale widoczny jest szczyt Pradziad z pikującą w niebo wieżą RTV. Wędrujemy wierzchowiną pokrytą wysokogórskimi trawami, borówczyskami i luźno rosnącymi młodymi świerkami. Wkrótce przechodzimy tuż pod szczytem Výrovka (1167 m n.p.m.). Na niektórych odcinkach szlak prowadzi po drewnianych pomostach, podobnych do tych z których korzystaliśmy w Karkonoszach pokonując wiszące torfowiska. Z Výrovki schodzimy bardzo stromo na przełęcz pod Malým Jezerníkem.

Pradziad widoczny z rozstaju Klínovec (1120 m n.p.m.).

Výrovka.

Strome zejście na przełęcz pod Malým Jezerníkem.

Z przełęczy spokojnie wspinamy się na Malý Jezerník (1208 m n.p.m.). Kolejnym wzniesieniem jest Malý Děd (1368 m n.p.m.), czyli Mały Dziad po spolszczeniu. Nieopodal jego wierzchołka przebiega niebieski szlak. Nasz czerwony, biegnie w większym oddaleniu od szczytu Małego Dziada i o godzinie 11.35 doprowadza nas do schroniska Švýcárna (niem. Schweizerei). Jest to najstarsze czeskie schronisko turystyczne w Jesionikach położone na wysokości 1304 m n.p.m. Na przełomie XVIII i XIX wieku znajdowała się tutaj drewniana chata, służąca pasterzom. Potem powstał tu większy szałas wykorzystywany również przez służbę leśną oraz myśliwych. Już w XIX wieku zaglądali do niej również turyści chroniąc się przed złą pogodą. Mogli tu liczyć na posiłek, a czasem także na nocleg. W ten sposób w Jesionikach narodził się obiekt, które można było uznać za schronisko. Później było ono przebudowywane. Zaś w roku 2006 roku w pobliżu chaty postawiono drewnianą dzwonnicę, poświęconą ludziom gór, którzy zginęli podczas wypraw.

Wzniesienie poprzedzające Małego Dziada.

Rozstaj Slatě (1299 m n.p.m.) - do Chaty Švýcárna zostało 500 metrów.

Chata Švýcárna (niem. Schweizerei; 1304 m n.p.m.).

O godzinie 12.15 opuszczamy schronisko. Od Chaty Švýcárna idziemy asfaltowaną dróżką w kierunku szczytu Pradziada (czes. Praděd). Stojąca na nim charakterystyczna wieża RTV, przypominająca rakietę kosmiczną jest widoczna przed nami niemal czas przed sobą. Przed kopułą wierzchołkową czerwony szlak odchodzi na południowy zachód, jakby chciał ominąć szczyt Pradziada. Tak też faktycznie jest, bowiem na szczyt prowadzi inny szlak rozpoczynający się na rozstaju przez który przechodzi czerwony szlak. Odchodzący stąd niebieski szlak prowadzi asfaltową szosą na sam szczyt Pradziada.

Na hali pod Chatą Švýcárna...

...pasą się krowy (szkocka krowa rasy wyżynnej).

Już na stokach Pradziada.

Maszerując na szczyt Pradziada z lewej mijamy w odległości około 150 metrów Tabulové skály. Nasza droga zanim osiągnie kulminację wierzchołka zawija wokół niego niemal pełny krąg. W ten sposób zdobywamy najwyższy szczyt w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (czes. Hrubý Jeseník). wznoszący się na wysokość 1491 m n.p.m. Jednak wysokość ta nie jest maksymalnym pułapem jaki można uzyskać na Pradziadzie. Otóż stoi na nim imponujący, betonowa wieża RTV. Pod nią mieści się hotel wraz z restauracją oraz stacja meteorologiczna. Natomiast na wysokości 1563 m n.p.m. znajduje się oszklony taras widokowy, na który można wyjechać windą.

W odległości około 200 m na północ od wieży Pradziada znajduje się ponad metrowy kamień graniczny z 1721 roku, z białego kwarcytu. Wyznaczał on miejsce styku: Księstwa Nyskiego biskupów wrocławskich, Zakonu krzyżackiego z Bruntálu i Państwa velkolosińskiego. Na trzech ścianach tego kamienia znajdują się herby tych państw.

Szosa z niebieskim szlakiem na Pradziadzie.

Wieża RTV na Pradziadzie. Z lewej widać kamień graniczny z 1721 roku.

Kamień graniczny z 1721 roku z białego kwarcytu.

Na szczyt już niedaleko.

Widok na północny wschód z Pradziada.

Szczyt Pradziada znajduje się w obrębie łąk górskich z karłowatą jarzębiną oraz jałowcem niskim (Juniperus communis subsp. alpina). Są one pozostałością po gospodarce pasterskiej, którą prowadzono wokół szczytu do XIX wieku. Sam wierzchołek znany jest z surowych warunków klimatycznych. Notowana na nim średnia temperatura nie przekracza 1 °C. Wieją tu też bardzo silne wiatry, głównie z kierunku północno-zachodniego. Dzisiaj jest jednak dużo cieplej i przyjemniej, ale od południowego zachodu nadciągają ciemne chmury. Na ostatnich metrach przyspieszamy - po co mamy zmoknąć, skoro schronienie jest już blisko przed nami. I faktycznie. Chwilę potem iglica wieży RTV niknie ogarnięta chmurą. Jest godzina 13.45. Zaczyna padać, my już jesteśmy w środku.

Pradziad (czes. Praděd, niem. Altvater; 1491 m n.p.m.).

Zostajemy tu w ramach przerwy. Niespodziewanie spotykamy znajomych wędrowców z grup turystycznych uczestniczących w Centralnym Rajdzie Hutników, którego jesteśmy organizatorami, a zarazem tak jak oni - uczestnikami. Na Pradziada przybywają sympatyczni wędrowcy z grupy Ryśka Wawiórki, a także grupy zdzieszowickiej. Miło jest spotkać się na szlaku i choćby tylko zamienić parę życzliwych słów.

Nie bardzo chce nam się opuszczać restaurację na Pradziadzie, bo na zewnętrz pada. Jednak ubieramy peleryny i o godzinie 14.05 wychodzimy na zewnątrz. Ze szczytu Pradziada do rozstaju schodzimy tą samą drogą, którą na niego wyszliśmy i wracamy na czerwony szlak. Niebieskie znaki towarzyszą nam jeszcze przez około 350 metrów, po czym odbijają w prawo do doliny potoku Desná (pol. Desna). Wkrótce jednak docieramy do rozstaju U Barborky, na którym opuszczamy czerwony szlak schodząc w lewo na boczną drogę, z niebieskim szlakiem. O godzinie 14.25, po 200 metrach marszu drogą z niebieskim szlakiem docieramy pod schronisko Barborka (1025 m n.p.m.), gdzie wstępujemy na kolejną przerwę. W między czasie wyraźnie przejaśnia się. Czekamy jeszcze chwilkę, aż przestanie zupełnie padać. O godzinie 15.00 wychodzimy ze schroniska.

Z powrotem na czerwonym szlaku - schodzimy z Pradziada.

Chata Barborka (1025 m n.p.m.).

Na zboczach w okolicy schroniska rodzi się potok Biała Opawa, który w miejscowości Vrbno pod Pradědem łączy się z Czarną i Środkową Opawą tworząc rzekę Opawę (czes. Opava). Dalsza nasza droga wiedzie na wschód przez głęboko wciętą, skalistą dolinę Białej Opawy. Spod schroniska Barborka w dalszym ciągu kierujemy się niebieskimi znakami. Po pokonaniu jednego kilometra na rozstaju Pod Ovčárnou dołącza do nas żółty szlak ze schroniska Ovčárna. Po kolejnym kilometrze mamy rozstaj Nad vodopády Bílé Opavy. Tutaj niebieski i żółty szlak rozchodzą się. Od teraz kierujemy się żółtymi znakami.

Początkowy odcinek zejścia do doliny Białej Opawy.

Wygodna ścieżka przed Pierwsze rozstajem Nad vodopády Bílé Opavy.

Po drewnianych stopniach schodzimy na dno doliny, potem mostkiem przechodzimy na drugi brzeg potoku. Dalej wspinamy się wyżej po stromym, skalistym zboczu. Przez najbardziej urwiste fragmenty przechodzimy po przymocowanych do skał i drzew drewnianych chodnikach. Oddalamy się od potoku, który niknie w dole za zielenią flory. Za niedługo jednak szlak sprowadza nas w dół. Powolutku i ostrożnie obniżamy się, uważając by nie poślizgnąć się na mokrych skałach. Na końcu mamy drewnianą drabinkę i już jesteśmy nad brzegiem rwącego potoku. Dalej idziemy dnem doliny Białej Opawy, w bezpośrednim sąsiedztwie ślicznych wodospadów. Co jakiś czas przechodzimy mostkami ponad wartko płynącymi wodami Białej Opawy. Oprócz mostków cudowną wędrówkę przez kanion ułatwiają liczne kładki i drabinki. W niektórych miejscach bystry nurt Białej Opawy szturmuje głazy, a w innych tworzy piękne kaskady. Gdzieniegdzie musimy pokonać powalone drzewo lub poradzić sobie z innymi utrudnieniami na szlaku, bo natura chcąc zachować tu swoją dzikość walczy z tym co człowiek tu zbudował.

Pierwsze ułatwienia pod rozstajem Nad vodopády Bílé Opavy.

W końcu dolina Białej Opawy rozszerza się nieco. Potok robi się spokojniejszy, ale mostki i drabinki wciąż nas nie opuszczają - bez nich wędrówkę byłaby znacznie trudniejsza. Podążamy w dół doliny, tam gdzie Biała Opawa złagodzi swoją naturę. O godzinie 16.35 osiągamy rozstaj Na paloučku (972 m n.p.m.) i opuszczamy obszar rezerwatu „Vodopády Bílé Opavy”. Na granicy rezerwatu stoją wsparte o siebie dwie niewysokie drabinki, by ci co mają odwagę iść w górę doliny mogli wcześniej sprawdzić się, czy sobie poradzą z tym wyzwaniem, nim wejdą w otchłań cudownego kanionu.

Biała Opawa (czes. Bílá Opava).

Na rozstaj Na paloučku przychodzą niebieskie znaki, z którymi rozstaliśmy się w górnej części doliny na rozstaju Nad vodopády Bílé Opavy. Szlak ten stanowi łatwiejszą alternatywę, prowadzącą wygodną leśną ścieżką powyżej kanionu Białej Opawy. Żółte i niebieskie szlaki łączą się i wspólnie wiodą teraz wygodną dróżką do szosy. Skręcamy na niej w prawo i idąc dalej jej poboczem wchodzimy do niezwykłej miejscowości - Karlovej Studánki położonej w dolinie Białej Opawy, która płynie tędy już ze stoickim spokojem.

Karlova Studánka.

Karlova Studánka - pijalnia wód mineralnych.

Karlova Studánka to miejscowość o przepięknej architekturze uzdrowiskowej, ukryta wśród gór i lasów. Słynie z czystego powietrza (najczystszego w Republice Czeskiej i środkowej Europie), znakomitego mikroklimatu i przede wszystkim źródeł z leczniczą wodą. Jako uzdrowisko Karlova Studánka rozpoczęła działalność w XVIII wieku, ale z leczniczych walorów wód korzystano od wieków. Nazwę swoją otrzymała w 1803 od najbardziej znanego habsburskiego hetmana Karola, który kilka lat później jako pierwszy europejski dowódca pokonał Napoleona pod Aspern. Karlova Studánka jest przepięknym finałem dzisiejszej wędrówki.

Udostępnij: