Dziennik wypraw i przystań przed kolejną wędrówką.

Nowe wyzwania w Kysel

Emocjom nie mówimy dosyć. Przed nami numer jeden wpisany w program tegorocznego wyjazdu na Słowacki Raj. Można powiedzieć, że Kyseľ wpisał się do programu prawie rok temu, dnia 20 sierpnia 2016 roku, kiedy zatrzymaliśmy się u jego wylotu na odpoczynek przed dalszą drogą na najwyższe drabiny Słowackiego Raju. Zatrzymaliśmy się i zobaczyliśmy stojącą pośród drzew tablicę informacyjną - Kyseľ po 40 latach znów jest otwarty. Zamknięto go po wielkim pożarze, który hulał w nim 16 i 17 lipca 1976 roku trawiąc las rosnący na stokach góry Pirť. Spaleniu uległo 30 ha lasu. Wąwóz stał się bardzo niebezpieczny ze względu na spadające skały i opalone konary. Wcześniej prowadził przez niego szlak z drabinkami na progach wodospadów. Obecnie nie ma tutaj drabin, ale coś bardziej ekscytującego – via ferrata.

TRASA:
Čingov, parkovisko (520 m n.p.m.) [żółty szlak] Čingov, centrum (495 m n.p.m.) [niebieski szlak] Lesnica, ústie (495 m n.p.m.) [niebieski szlak] Biely potok, ústie (520 m n.p.m.) [zielony szlak] Kyseľ, ústie (565 m n.p.m.) Obrovský vdp., mostík (721 m n.p.m.) V Kyseli (750 m n.p.m.) Kyseľ, rázc. (745 m n.p.m.) [niebieski szlak] Nad Kyseľom (770 m n.p.m.) [niebieski szlak] Kláštorisko, chata (775 m n.p.m.) [niebieski szlak] Kláštorisko, lúka (800 m n.p.m.) [niebieski szlak] Biely potok, ústie (520 m n.p.m.) [niebieski szlak] Lesnica, ústie (495 m n.p.m.) [niebieski szlak] Čingov, centrum (495 m n.p.m.) [żółty szlak] Čingov, parkovisko (520 m n.p.m.)

OPIS:
Minęło od tamtego czasu 322 dni. Wydaje się zleciało bardzo szybko, jakbyśmy byli tu zaledwie kilka dni temu. Ekscytacja towarzyszy nam od początku. Już w Čingov, gdzie zakładamy sprzęt asekuracyjny - kask i uprząż z lonżą do ferraty. Można go tutaj wypożyczyć za 10 euro. Niezbędny instruktaż, sprawdzenie poprawności założenia sprzętu i o godzinie 8.45 ruszamy w górę biegu Hornadu, najpierw do miejsca gdzie uchodzi do niego Biely potok.

Po półgodzinie przechodzimy skraj polanki, z której widać miejsce na którym byliśmy wczoraj. Znajduje się wysoko nad nami po drugiej stronie rzeki. Dopiero z tej perspektywy widać, jak silnie podcięty jest skalny taras Tomaszowskiego Widoku (słow. Tomášovský výhľad). Zaraz dalej mamy ujście Białego Potoku, który płynie malowniczym wąwozem Tomaszowskiej Beli (słow. Tomášovská Belá). Znaki niebieskiego szlaku tam właśnie prowadzą nas , w górę płynącego Białego Potoku (słow. Biely potok). Pokonujemy fragment Tomaszowskiej Beli, jednego z najdłuższych wąwozów Słowackiego Raju. O godzinie 10.10 docieramy pod intrygujący kanion Kyseľ. Robimy przerwę.

Na początku via ferraty Kyseľ.
Na początku via ferraty Kyseľ.

Pierwsza próba przejścia kanionu Kyseľ miała miejsce w czerwcu 1900 roku. Nie udało się. Udało się dopiero 27 sierpnia 1907 roku, gdy Kyseľ, a następnie Malý Kyseľ, zostały pokonane przez grupę prowadzoną przez Kazimierza Kozlovskiego. Pierwsze drabinki i kładki w wąwozie Kyseľ zamontowano w roku 1925. Po wielkim pożarze zostały zdemontowane. Dla ruchu turystycznego pozostawiono jedynie krótki górny odcinek wąwozu, znajdujący się ponad Olbrzymim Wodospadem (słow. Obrovský vodopád).

Náučný chodník ferrata HZS KyseľDzisiaj czujemy się jak pionierzy, którzy stawiają stopy na dziewiczym terenie (wszak tak długo wąwóz pozostawiony został przyrodzie, a człowiek dopiero niedawno pojawił się w nim). Ruszamy o godzinie 10.30. Prowadzą nas niebieskie znaki ścieżki dydaktycznej pn. Náučný chodník ferrata HZS Kyseľ. Na początku ścieżka ferraty prowadzi chwilkę powyżej potoku Kyseľ, lecz niebawem schodzi stromo do jego nurtu. Chwilkę maszerujemy brodem. Poziom wody nie jest wysoki i można przejść bez problemów suchą stopą. Pierwsza stalowa linka ferraty rozciągnięta jest ponad klamrami przytwierdzonymi do niewysokiej skały. Pierwsze odcinki żelaznych dróg poprowadzone są na niedużych wysokościach. To dobre na rozgrzewkę. Można na nich opanować technikę korzystania ze sprzętu do via ferraty. Delikatne przewieszenia skał pozwalają też po raz pierwszy sprawdzić się w balansie środkiem ciężkości ciała. Niby po raz pierwszy człowiek opanowuje to około pierwszego roku życia, kiedy stawia pierwsze samodzielne kroki. Wówczas uświadamiamy sobie, że środek ciężkości winien znajdować się ponad naszymi stopami, aby utrzymać równowagę i nie przewracać się. Na via ferracie będziemy sobie przypomnieć jak to było podczas nauki chodzenia, bo inaczej będziemy musieli często używać rąk do utrzymania się na żelaznej drodze.

Zejście do wąwozu.
Zejście do wąwozu.

Pierwsza stalowa lina.
Pierwsza stalowa lina.

Delikatne przewieszenie skały.
Delikatne przewieszenie skały.

Na żelaznej drodze.
Na żelaznej drodze.

Po pierwszej stalowej linie przekraczamy bród potoku. Idziemy chwilkę brzegiem, a potem przechodzimy przez kolejne ułatwienia, nisko rozciągnięte nad potokiem. Potem mamy jeszcze jeden podobny ciąg liny stalowej, który generalnie przy niskim poziomie wód można pominąć przechodząc po kamieniach tworzących dno płytkiego potoku.

Idziemy teraz trochę dłużej dnem wąwozu usłanym powalonymi konarami, które opowiadają historię sprzed czterdziestu lat. Stoki po obu stronach są gęsto zarośnięte roślinnością. Ogarnia nas dzikość ciasnego wąwozu. Woda potoku jest bardzo klarowna od samego początku. Lśni w blasku słońca, którego promienie wpadają gdzieniegdzie do głębokiego wąwozu. Około godziny jedenastej dochodzimy do kolejnej stalowej liny. To pierwszy punkt ścieżki dydaktycznej nazwany „Kyseľ, riečisko”. Przejście przy niej jest proste,  ułatwia przejście zatoru jaki utworzyły na potoku powalone konary.

Przyjemnie zamoczyć dłonie w chłodnym potoku.
Przyjemnie zamoczyć dłonie w chłodnym potoku.

Kyseľ.
Stoki porośnięte są gęstą roślinnością.

Czasami ścieżka wiedzie obok potoku.

Miejscami odchodzi nieco w bok omijając głębsze miejsca potoku.

Kolejna treningowa stalowa lina.
Kolejna treningowa stalowa lina.

Kyseľ.
Przechodzimy przez płytkim brodem potoku

Kyseľ.
Roślinność zacienia wąwóz.

Kyseľ.
Próg wodny z konara powalonego drzewa.

Kyseľ.
Powalone konary.

Kyseľ, riečisko.
Kyseľ, riečisko.

Kyseľ, riečisko.
Kyseľ, riečisko.

Woda potoku.
Klarowna woda potoku.

Na dalszym fragmencie do wąwozu wpada mnóstwo słońca. Otaczają nas wapienie i bujna zielona roślinność. Na kamieniach przysiadła Górówka medea, preferująca nasłonecznione łąki i zarośla, skraje lasów i polany. Kolejny zator na potoku ze sterty gałęzi i konarów obchodzimy bokiem. Dochodzi 11.15 gdy wchodzimy w przewężenie między wysokie skały wąwozu. Po chwili wspinamy się przez zwał drzew. Wyżej mamy krótkie przejście po klamrach ponad głębszym fragmentem stojących wód potoku. Z tego miejsca` powrót, mimo jednokierunkowej ścieżki przez Kyseľ byłby możliwy bez kolizji dla ruchu turystycznego. Dotąd wymijanki na szlaku nie stwarzałby z tego tytułu zagrożeń dla bezpieczeństwa. Dotychczasowe odcinki żelaznych dróg prowadziły krótko i nisko.

Kyseľ.
Bujna zieleń i mnóstwo słońca.

Górówka medea.
Górówka medea.

Kyseľ.
Zator na potoku.

Kyseľ.
I znów mnóstwo zieleni, a potok jakby zanikł.

Kilkanaście metrów dalej mamy dalszy ciąg  klamer żelaznej drogi, pierwszy fragment via ferraty Kyseľ, który wzbudza większe emocje związane z wysokością. Początkowo stalowa lina z klamrami prowadzą płasko, potem ostro i wysoko w górę wynosząc nad pierwszy na szlaku wodospad. Miejsce to nazywa się Pred Barikádou, czyli przed barykadą. Pred Barikádou czekamy parę minut, bo przed wejściem na ferratę ustawiła się kolejka. Przejście po niej przebiega wolniej, a wielbiciele nowych wyzwań muszą tak naprawdę tutaj po raz pierwszy zmagać się z ewentualnymi lękami wysokości. O godzinie 11.30 wchodzimy na ciąg ferraty Pred Barikádou. Dziesięć minut później jesteśmy już za wodospadem.

Przed pierwszym wodospadem.
Przed pierwszym wodospadem (Pred Barikádou).

Pred Barikádou.
Pred Barikádou.
Pred Barikádou.

Pred Barikádou.
Wodospad.

Pred Barikádou.
Musimy teraz przejść kilka metrów w górę.

Pred Barikádou.
Jestestmy już przepięci do pionowej linki.

Pred Barikádou.
Jeszcze trochę do góry.

Pred Barikádou.
Zaraz będziemy nad wodospadem.

Pred Barikádou.
Na progiem wodospadu.

Podążamy dalej zacienionym korytem potoku, omijając większe zwały drew. Osaczają nas praktycznie już tylko wysokie skały porośnięte głównie trawami i nielicznymi drzewami. Pokonujemy krótkie i nie wysoki przejście z prawej. Z lewej po skałach sączy się drobny ciek zwilżający ich powierzchnię. Z prawej ze szczeliny wypływa niewielki Kaplnkový vodopád.

Po krótkiej przerwie wpinamy się w stalowa linę i po klamrach wtopionych w ściankę z prawej strony wodospadu wchodzimy na jego próg. Wąwóz powyżej wodospadu jest nieco bardziej nasłoneczniony, choć wciąż jest wąski i głęboki. Słońce jednak jest ustawione w tym momencie odpowiednio, by zaglądać do nas i oświetlać najgłębsze miejsca wąwozu. Teraz pojawia się stalowa lina z lewej. Wchodzimy troszkę wyżej, potem delikatnie w górę przez przewężenie. Pod nami w korycie leży mnóstwo powalonych konarów. Przejście po nich nie byłoby bezpieczne, bo są bardzo śliskie. Trochę dalej nie ma drzew, ale wody potoku płynące wąską szczeliną są dość głębokie.

Podążamy dalej zacienionym korytem potoku.
Podążamy dalej zacienionym korytem potoku.

Zwały drew, a dalej widać Kaplnkový vodopád.
Zwały drew, a dalej widać Kaplnkový vodopád.

Boczny ciek.
Boczny ciek.

Kaplnkový vodopád.
Kaplnkový vodopád.

Poruszamy się wkrótce szczeliną, do której słońce raczej nie zagląda nigdy. Wąska szczelina nad którą korona drzew jest jak parasol. Ferrata wije się w powykręcanym i w coraz bardziej mrocznym korytarzu o nazwie Temnica. Stalowa lina sprowadza nas przez moment na dno szczeliny i zmusza do brodzenia korytem. W chłodzie szczeliny można ochłonąć z emocji i odpocząć przed dalszym ekscytującym fragmentem via ferraty. Jest kilka minut po dwunastej, gdy zaczynamy wspinać się po klamrach w najwęższe fragmenty wąwozu Kyseľ. Żelazna droga prowadzi nas najpierw lewą ścianką - wynosi wysoko nad kaskadę dudniącego o ściany potoku. U góry robimy krok na przeciwległą ścianę, po której prowadzi dalej ferrata. Ten krok nie jest zbyt ważny dla ludzkości, ale z pewnością wzbudza emocje u człowieka, który musi go zrobić.

Kyseľ
Początek szczeliny.

Kyseľ.
Kyseľ.

Ponad zwałami.
Ponad zwałami.

Kyseľ.
Głębsze miejsce potoku, ale jakże klarowna jest jego woda.

Kyseľ.
Co widać nad naszymi głowami?

W miejscu zwanym Temnica.
W miejscu zwanym Temnica.

Kyseľ. Temnica.
Przed nami wąska szczelina.

Kyseľ. Temnica.
- Czekam na ciebie kochana...

Kyseľ. Temnica.
- Już idę za tobą do tej ciemnicy.

Kyseľ. Temnica.
Ten krok...

Kyseľ. Temnica.
Ten krok może nie jest bardzo ważny dla ludzkości, ale... trzeba go zrobić.

Kyseľ. Temnica.
I dalej posuwamy się już po przeciwległej ściance.

Kyseľ. Temnica.
Za mną szczelina rozszerza się nieco.

Kyseľ. Temnica.
Przechodzimy krótkim gzymsikiem na klamry.

Przepinamy się do linki idące pionowo w górę.

Ze szczeliny Temnica wychodzimy po klamrach ułożonych niczym stopnie. W naszej duszy kotłują się emocje i radość z bycia tutaj. Wąwóz nieco rozszerza się. Pionowe skały ustępują, a na stromych stokach pojawiają się drzewa. Wkrótce jednak skały znów napierają, zbliżają się do siebie zostawiając nam i płynącemu potokowi wąski korytarz Nad Temnicou. Wypełniają go kolejne zwały drzew nie do pokonania, gdyby nie stalowa lina i klamry w skalnej ścianie po lewej. Wpinamy się uprzężą i przechodzimy przy pionowej ściance, podciętej  na pewnym odcinku głęboką pieczarą. Na końcu korytarza widać kaskadę wody i ostre światło naturalne.

Kyseľ. Temnica.
Tak oto wydostajemy się z ciemnicy.

Kyseľ.
Po wyjściu z mrocznego korytarza.

Kyseľ.
Pionowe skały ustępują, a na stromych stokach pojawiają się drzewa.

Kyseľ.
Dalej skały po obu stronach znów zaczynają zbliżać się do siebie.
Przed nami korytarz Nad Temnicou.

Kyseľ.
Wejście do korytarza Nad Temnicou.

Kyseľ.
Ściana na początku korytarza Nad Temnicou.

Kyseľ.
Nad grotą.

Kyseľ.
Nad Temnicou.


Kyseľ.
Tutaj nad złomiskami konarów.

Zbliżamy się do światłości. Gdy jesteśmy już blisko wiemy, że tam gdzie ona panuje ściany korytarza rozszerzają się. Nie widać jednak przedłużenia korytarza, którym powoli posuwamy się do przodu. Wszystko staje się jasne o godzinie 12.40, gdy wychodzimy z wąskiego skalnego korytarza. Z prawej mamy wysoki wodospad. Nad jego progiem widzimy stalowy mostek. Poznajemy go. Znamy go z wcześniejszych wędrówek, a więc jesteśmy pod Wodospadem Olbrzymim (słow. Obrovský vodopád). Gdy dwa lata temu staliśmy na tym mostku, nie przypuszczaliśmy, że dwa lata później zobaczymy Obrovský vodopád w pełnej okazałości z dołu. Stojąc na mostku ponad jego progiem czuło się wysokość, lecz widzieliśmy z jego perspektywy tylko fragmentaryczne strugi drugiego co do wysokości wodospadu w Słowackim Raju. Obrovský vodopád liczy sobie 60 m wysokości. Jak pokonać taką wysokość?

Kyseľ.
Przed nami widać jakąś światłość i kolejkę ludzi.

Kyseľ. Obrovský vodopád.
Obrovský vodopád.

Potężny stopień po którym opada Obrovský vodopád pokonujemy z lewej strony (patrząc z dołu). Obok asekuracyjnej pionowej liny stalowej na ścianie stopnia znajdują się klamry, które układają się jak wysoka drabinka, tak wysoka jak największe w Słowackim Raju, czyli w sąsiedniej Sokoliej Dolnie. W połowie drogi jest taki moment, w którym wydaje się, że ściana skalna po której wchodzimy odchyla się nad kocioł wodospadu. Jesteśmy tuż pod mostkiem nad wodospadem, kiedy za stalową liną przechodzimy poziomo w prawo prawie na skraj progu wodospadu. Powyżej jest jeszcze jedna krótka struga wodospadu wciśnięta głębiej w skały, która z dołu nie była widoczna. Żelazną drogą wspinamy się również obok niego na lewą stronę mostku. W skałach odnajdujemy stare elementy, będące pozostałością po szlaku sprzed czterdziestu lat, który po wielkim pożarze został zamknięty.

Kyseľ. Obrovský vodopád. Via ferrata.
- No to wspinamy się.

Kyseľ. Obrovský vodopád. Via ferrata.
Jak po drabinie, 60 metrów w górę.

Kyseľ. Obrovský vodopád.
Dolna struga wodospadu.

Kyseľ. Obrovský vodopád. Via ferrata.
Obrovský vodopád.

Kyseľ. Obrovský vodopád. Via ferrata.
Przepięcie do wyższego przęsła stalowej linki.

Kyseľ. Obrovský vodopád. Via ferrata.
I zaraz wejdziemy na krótki poziomy fragment ferraty - zbliżymy się do strug wodospadu.

Kyseľ. Pozostałości starego szlaku sprzed czterdziestu lat.
Pozostałości starego szlaku sprzed czterdziestu lat.

Kyseľ. Obrovský vodopád. Via ferrata.
Pod mostkiem i na skraju wodospadu.

Kyseľ. Obrovský vodopád. Via ferrata.
Jeszcze do góry. Mostek coraz bliżej.

Piękno otoczenia, surowość i dzikość, i ogromne emocje, pobudzają entuzjazm. Z żalem widzimy coraz bliższy koniec fascynującej wędrówki. Wchodzimy na znany na mostek przeprowadzający ponad progiem wodospadu. Zanim otwarto tutaj via ferratę szlak robił pętlę - przychodził korytarzem, przechodził przez mostek i odchodził po drabinie na skarpę. Obecnie nie ma już tej drabinki, bo została zdemontowana. Z mostka prowadzi obecnie jeden szlak w górę potoku. Wprowadza na stupaczki w krętym i wąskim korytarzu wydrążonym w skałach przez nurt potoku.

Spoglądamy z mostka w dół. Porównujemy dzisiejsze obrazy z tym sprzed dwóch lat, kiedy to co było na dole w kotle było dla nas tajemnicą. Dzisiaj Kyseľ zdradził nam tą i pozostałe tajemnicę. Otworzył swe dziewicze (dla wielu) progi. Szlak prowadzi nas dalej po stupaczkach. Przytrzymujemy się łańcucha wmontowanego w skały. Potok płynie pod nami zaskakująco leniwie. Krętym, jak w labiryncie korytarzem wychodzimy na szerszy fragment wąwozu, płaski i porośnięty wokół lasem.

Kyseľ. Obrovský vodopád. Via ferrata.
Obrovský vodopád z mostka nad progiem wodospadu.

Kyseľ.
Na stupaczkach.

Kyseľ.
Wychodzimy na szerszy i płaski fragment wąwozu.

Kyseľ.

Szlak odchodzi na prawo i prowadzi w górę stoku nabierając wysokości. Oddalamy się od koryta potoku. O godzinie 13.15 osiągamy rozstaj V Kyseli (725 m n.p.m.). Można stąd iść żółtym szlakiem w kierunku schroniska na polanie Kláštorisko. Szlak ten pojawił się na mostku na Olbrzymim wodospadem. Náučný chodník ferrata HZS Kyseľ odchodzi jednak w inną stronę i zaczyna na powrót sprowadzać do wąwozu Kyseľ.

O godzinie 13.35 znów jesteśmy nad potokiem, a przed sobą widzimy, że ferrata jeszcze się nie skończyła, choć niektórzy myśleli, że to już koniec. Kaski wspinaczkowe wracają na głowy, chwytamy w dłoń lonże gotowe do wpięcia w stalową line. Zaczynamy pokonywać stopień wodospadu Karolínyho o wysokości 22 m. Żelazna droga rozciągnięta jest prawą stroną po skałach. Przechodzimy po klamrach ponad złomiskami drzew, a potem co raz wyżej. W szczelinie metalową kładką przechodzimy na przeciwległą ściankę skał. Dalej ostro w górę do szczeliny z której wytryskuje struga wodospadu, jakby pod zwiększonym ciśnieniem.

Przed nami Karolínycho vodopád.
Przed nami Karolínycho vodopád.

Karolínycho vodopád.
Strugi potoku przepływają pod zwalonymi konarami.

Przed nami Karolínycho vodopád.
Zbliżamy się do metalowej kładki.

Karolínycho vodopád.
Metalowa kładka.

Karolínycho vodopád.
Karolínycho vodopád.

Karolínycho vodopád.
Wychodzimy na próg wodospadu.

Na progu wodospadu napotykamy nasłonecznione rozlewisko potoku. Widzimy starą użebrowaną kłodę. Pamiętamy, że kiedyś pozwalała na przejście potoku, gdy nie było jeszcze tutaj via ferraty. To właśnie do tego miejsca schodził po drabince stary szlak, który omijał vodopád Karolínyho przechodząc stokami ponad nim. Przechodząc dzisiaj wprost w sąsiedztwie strug wodospadu mogliśmy się przekonać, ile atrakcji omijało się kiedyś.

Na słonecznej polance mamy rozstaj, gdzie wąwóz i szlaki rozchodzą się na dwie odnogi: Malý Kyseľ i Veľký Kyseľ. I to tutaj na rozstaju Kyseľ (745 m n.p.m.) jest zakończenie zachwycającej via ferraty Kyseľ. Za niebieskimi znakami szlaku ruszamy stąd do schroniska na polanie Kláštorisko. W drodze zatrzymujemy się na krawędzi płaskowyżu, skąd możemy spojrzeć raz jeszcze na wąwóz, który dzisiaj przemierzaliśmy. Po drugiej stronie wąwozu wznosi się wapienna góra Pirť, na której w dniach 16 i 17 lipca 1976 w pożarze spalił się las, co w konsekwencji skutkowało zamknięciem szlaku przez Kyseľ na 40 lat.

Kyseľ, rázc. (745 m n.p.m.).
Kyseľ, rázc. (745 m n.p.m.).

Góra Pirť,
Wąwóz Kyseľ i góra Pirť,

Panuje śliczna pogoda, choć znad Tater coś burzowo pomrukuje. Tatry skryte są w ciemnych chmurzyskach. Widać to z polany Kláštorisko (744 m n.p.m.), na którą wchodzimy o godzinie 14.00. Najpierw kierujemy się w stronę ruin starego klasztoru. Nazwa tej polany wywodzi się właśnie od tego klasztoru. Został zbudowany przez kartuzów w XIII wieku. Kartuzi to zakon katolicki o bardzo surowej regule, w której od wieków obowiązują te same zasady zachowywania milczenia, modlitwy, postu, pracy i przebywania w samotności przez większą część dnia. Tutaj w górach pociętych niedostępnymi kanionami mieli idealne miejsce do takiego żywota. Klasztor położony z dala od ludzkich osad sprzyjał życiu zakonnemu, jednocześnie narażał na niebezpieczeństwa ze strony opryszków i rabusi. Gdy kartuzi budowali swój klasztor miejsce i jego okolicę nazywano Lapis Refugii, czyli „Skałą schronienia”, bo w czasie najazd tatarskiego w 1241 roku schronienie znajdowali tutaj mieszkańcy okolicznych wiosek. Potem jednak, gdy powstał tutaj klasztor miejsce to narażone było na napady rabunkowe. W związku z tymi napadami władze biskupie ze Spiskiej Kapituły podjęły w lipcu 1543 roku decyzję o przeniesieniu zakonników do Czerwonego Klasztoru. Klasztor zaś zniszczono, aby nie stał się siedliskiem zła.

Na polanie Kláštorisko odpoczniemy przed drogą powrotną. Dobrze jest poleżeć na trawie. Przelotny deszcz z zagubionej znad Tater chmury spędza nas do schroniska. Nie na długo jednak, ledwie zdążamy zjeść polévkę, a już na polanie rozpromienia się słońce. Tatry cudownie się odsłoniły. Fantastyczny widok, jakiego dotąd z płaskowyżów Słowackiego Raju nigdy nie mieliśmy. Natura synchronizuje się z nami idealnie, jak zwykle kiedy tutaj przyjeżdżamy. O godzinie 15.05 opuszczamy sąsiedztwo schroniska i zmierzamy za niebieskimi znakami ku najwyższemu punktowi na polanie Kláštorisko (839 m n.p.m.) zwieńczony masztem telekomunikacyjnym. Stamtąd rozciąga się jeszcze wspanialszy widok na Spisz i Tatry. Na niebie odsłoniło się mnóstwo błękitu, ale nad samymi Tatrami kłębią się chmury, choć już nie ciemne, ale piękne białe obłoki. Zdaje się jesteśmy naprawdę w raju. Tak się zdaje i każdy chciałby tu zostać.

Na polanie Kláštorisko.
Na polanie Kláštorisko.

Kláštorisko.

Ruiny klasztoru kartuzów.
Ruiny klasztoru kartuzów.

Kláštorisko.
Kláštorisko.

Kláštorisko, lúka (800 m n.p.m.).
Kláštorisko, lúka (800 m n.p.m.).

Tatry z polany Kláštorisko.
Tatry z polany Kláštorisko.

Malowniczy Spisz z mało znanymi Górami Lewockimi (słow. Levočské vrchy) prezentuje się w krasie. Góry Lewockie do 2007 roku były zamknięte dla ruchu turystycznego. Pokryte drogami poligonowymi stanowiły teren wojskowy. Wciąż jest na nich uboga sieć szlaków turystycznych. Wchodzimy do lasu. Idziemy grzbietową ścieżką w kierunku kulminacji Čertova sihoť. Z prawej stoki ostro opadają do doliny Białego Potoku. Skalne urwiska są świetnymi punktami widokowymi. Z jednego z nich widać nie tylko wzniesienia Gór Straceńskich, czyli Słowackiego Raju, ale również Królewską Halę (słow. Kráľova hoľa; 1946 m n.p.m.), skrajny szczyt Tatr Niżnych. W panoramie Słowackiego Raju wyróżnić można wąwozy: Tomášovská Belá, Kyseľ, Sokolia dolina.

Spisz z polany Kláštorisko.
Spisz i Góry Lewockie z polany Kláštorisko.

Tomaszowska Bela i jej otoczenie.
Tomaszowska Bela i jej otoczenie.
Tomaszowska Bela i jej otoczenie.

W dali widać Królewską Halę (słow. Kráľova hoľa; 1946 m n.p.m.).
W dali widać Królewską Halę (słow. Kráľova hoľa; 1946 m n.p.m.).

Zanim zaczniemy schodzić z grzbietu napotykamy przy szlaku rzadką piękność. Wabi nas ciemno-różowymi kwiatami lilia złotogłów (Lilium martagon L.), ciekawa i rzadka roślina. Jej piękne, duże i barwne kwiaty mają jednak wabić przede wszystkim owady. Zresztą nie tylko kwiaty, ale również zapach wabi, który szczególnie intensywny jest wieczorem i nocą. Dostęp do nektaru tej rośliny mają bowiem tylko owady długotrąbkowe, a więc takie, które mają odpowiednio długie trąbki, czyli języczki zwane trąbką ssącą (proboscis), a takie posiadają motyle, nie tylko dzienne (które lilie złotogłowy wabią barwą), ale też motyle nocne, które wabione są przez roślinę zapachem, gdyż nocą jej wdzięki są nie widoczne.

Lilia złotogłów (Lilium martagon L.).
Lilia złotogłów (Lilium martagon L.).
Lilia złotogłów (Lilium martagon L.).

Wkrótce grzbiet zaczyna kończyć się. Szlak ostro schodzi w dół. Pod koniec zejścia jest bardzo stromo, a przy szlaku pojawia się poręczówka w postaci łańcucha. Przydaje się na wilgotnych i śliskich skałkach. Niebawem pośród korony drzew pokazuje się nam Tomášovský výhľad, w dołem rzeka Hornad. W końcówce zejścia szlak odchodzi wprawo na mostek nad Białym Potokiem, który uchodzi tutaj do Hornadu. Przez mostek przechodzimy o godzinie 16.40.

Dalej wygodną drogą, tą samą co o poranku, tylko w przeciwnym kierunku zmierzamy do Čingov, mijając polankę pod Tomaszowskim Widokiem, i dalej idąc prawym brzegiem wzdłuż Hornadu mijamy ujście potoku Lesnicado, a potem przechodzimy mostem na drugi brzeg do Čingov. Kilka minut po siedemnastej jesteśmy na miejscu. Odjeżdżamy do bazy w Nowej Wsi Spiskiej.

Čertova sihoť.
Čertova sihoť.
Čertova sihoť i ostre zejście.

Hornad.
Hornad.

Pod Tomášovským výhľadom.
Pod Tomášovským výhľadom.
Pod Tomášovským výhľadom.



W głowach długo jeszcze pulsują przeżycia z dzisiejszej trasy. Był to zupełnie inny spacer, niepodobny do żadnego innego po Słowackim Raju, jaki mieliśmy przyjemność odbyć. Na długo zapadnie w pamięci, poszerzając doznania o nowy smak przygody. Skosztowaliśmy czegoś nowego, wyjątkowego i bardzo smakowitego. Zmagamy się teraz z pragnieniem powtórki i chęcią poszukiwaniami nowych żelaznych dróg.



Udostępnij:

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz


Życie jest zbyt krótkie, aby je przegapić.

Liczba wyświetleń

Popularne posty (ostatnie 30 dni)

Etykiety

Archiwum bloga

Z nimi w górach bezpieczniej

Zapamiętaj !
NUMER RATUNKOWY
W GÓRACH
601 100 300

Mapę miej zawsze ze sobą

Stali bywalcy

Odbiorcy


Wyrusz z nami na

Główny Szlak Beskidu Wyspowego


ETAP DATA, ODCINEK
1
19.11.2016
[RELACJA]
Szczawa - Jasień - Ostra - Ogorzała - Mszana Dolna
2
7.01.2017
[RELACJA]
Mszana Dolna - Potaczkowa - Rabka-Zdrój
3
18.02.2017
[RELACJA]
Rabka-Zdrój - Luboń Wielki - Przełęcz Glisne
4
18.03.2017
[RELACJA]
Przełęcz Glisne - Szczebel - Kasinka Mała
5
27.05.2017
[RELACJA]
Kasinka Mała - Lubogoszcz - Mszana Dolna
6
4.11.2017
[RELACJA]
Mszana Dolna - Ćwilin - Jurków
7
9.12.2017
[RELACJA]
Jurków - Mogielica - Przełęcz Rydza-Śmigłego
8
20.01.2018
[RELACJA]
Przełęcz Rydza-Śmigłego - Łopień - Dobra
9
10.02.2018
[RELACJA]
Dobra - Śnieżnica - Kasina Wielka - Skrzydlna
10
17.03.2018
[RELACJA]
Skrzydlna - Ciecień - Szczyrzyc
11
10.11.2018
[RELACJA]
Szczyrzyc - Kostrza - Tymbark
12
24.03.2019
[RELACJA]
Tymbark - Kamionna - Żegocina
13
14.07.2019
[RELACJA]
Żegocina - Łopusze - Laskowa
14
22.09.2019
[RELACJA]
Laskowa - Sałasz - Męcina
15
17.11.2019
[RELACJA]
Męcina - Jaworz - Limanowa
16
26.09.2020
[RELACJA]
Limanowa - Łyżka - Pępówka - Łukowica
17
5.12.2020
[RELACJA]
Łukowica - Ostra - Ostra Skrzyż.
18
6.03.2021
[RELACJA]
Ostra Skrzyż. - Modyń - Szczawa

Smaki Karpat

Wołoskimi śladami

Główny Szlak Beskidzki

21-23.10.2016 - wyprawa 1
Zaczynamy gdzie Biesy i Czady,
czyli w legendarnych Bieszczadach

BAZA: Ustrzyki Górne ODCINEK: Wołosate - Brzegi Górne
Relacje:
13-15.01.2017 - Bieszczadzki suplement do GSB
Biała Triada z Biesami i Czadami
BAZA: Ustrzyki Górne
Relacje:
29.04.-2.05.2017 - wyprawa 2
Wielka Majówka w Bieszczadach
BAZA: Rzepedź ODCINEK: Brzegi Górne - Komańcza
Relacje:
16-18.06.2017 - wyprawa 3
Najdziksze ostępy Beskidu Niskiego
BAZA: Rzepedź ODCINEK: Komańcza - Iwonicz-Zdrój
Relacje:
20-22.10.2017 - wyprawa 4
Złota jesień w Beskidzie Niskim
BAZA: Iwonicz ODCINEK: Iwonicz-Zdrój - Kąty
Relacje:
1-5.05.2018 - wyprawa 5
Magurskie opowieści
i pieśń o Łemkowyni

BAZA: Zdynia ODCINEK: Kąty - Mochnaczka Niżna
Relacje:
20-22.07.2018 - wyprawa 6
Ziemia Sądecka
BAZA: Krynica-Zdrój ODCINEK: Mochnaczka Niżna - Krościenko nad Dunajcem
Relacje:
7-9.09.2018 - wyprawa 7
Naprzeciw Tatr
BAZA: Studzionki, Turbacz ODCINEK: Krościenko nad Dunajcem - Rabka-Zdrój
Relacje:
18-20.01.2019 - wyprawa 8
Zimowe drogi do Babiogórskiego Królestwa
BAZA: Jordanów ODCINEK: Rabka-Zdrój - Krowiarki
Relacje:
17-19.05.2019 - wyprawa 9
Wyprawa po wschody i zachody słońca
przez najwyższe partie Beskidów

BAZA: Markowe Szczawiny, Hala Miziowa ODCINEK: Krowiarki - Węgierska Górka
Relacje:
22-24.11.2019 - wyprawa 10
Na śląskiej ziemi kończy się nasza przygoda
BAZA: Równica ODCINEK: Węgierska Górka - Ustroń
Relacje:

GŁÓWNY SZLAK WSCHODNIOBESKIDZKI

termin 1. wyprawy: 6-15 wrzesień 2019
odcinek: Bieszczady Wschodnie czyli...
od Przełęczy Użockiej do Przełęczy Wyszkowskiej


termin 2. wyprawy: wrzesień 2023
odcinek: Gorgany czyli...
od Przełęczy Wyszkowskiej do Przełęczy Tatarskiej


termin 3. wyprawy: wrzesień 2024
odcinek: Czarnohora czyli...
od Przełęczy Tatarskiej do Gór Czywczyńskich

Koszulka Beskidzka

Niepowtarzalna, z nadrukowanym Twoim imieniem na sercu - koszulka „Wyprawa na Główny Szlak Beskidzki”.
Wykonana z poliestrowej tkaniny o wysokim stopniu oddychalności. Nie chłonie wody, ale odprowadza ją na zewnątrz dając wysokie odczucie suchości. Nawet gdy pocisz się ubranie nie klei się do ciała. Wilgoć łatwo odparowuje z niej zachowując jednocześnie komfort cieplny.

Fascynujący świat krasu

25-27 lipca 2014 roku
Trzy dni w Raju... Słowackim Raju
Góry piękne są!
...można je przemierzać w wielkiej ciszy i samotności,
ale jakże piękniejsze stają się, gdy robimy to w tak wspaniałym towarzystwie – dziękujemy Wam
za trzy niezwykłe dni w Słowackim Raju,
pełne serdeczności, ciekawych pogawędek na szlaku
i za tyleż uśmiechu.
24-26 lipca 2015 roku
Powrót do Słowackiego Raju
Powróciliśmy tam, gdzie byliśmy roku zeszłego,
gdzie natura stworzyła coś niebywałego;
gdzie płaskowyże pocięły rokliny,
gdzie Spisza i Gemeru łączą się krainy;
by znów wędrować wąwozami dzikich potoków,
by poczuć na twarzy roszące krople wodospadów!
To czego jeszcze nie widzieliśmy – zobaczyliśmy,
gdy znów w otchłań Słowackiego Raju wkroczyliśmy!


19-21 sierpnia 2016 roku
Słowacki Raj 3
Tam gdzie dotąd nie byliśmy!
Przed nami kolejne trzy dni w raju… Słowackim Raju
W nieznane nam dotąd kaniony ruszymy do boju
Od wschodu i zachodu podążymy do źródeł potoków
rzeźbiących w wapieniach fantazję od wieków.
Na koniec pożegnalny wąwóz zostanie na południu,
Ostatnia droga do przebycia w ostatnim dniu.

           I na całe to krasowe eldorado
spojrzymy ze szczytu Havraniej Skały,
           A może też wtedy zobaczymy
to czego dotąd nasze oczy widziały:
           inne słowackie krasy,
próbujące klasą dorównać pięknu tejże krainy?
           Niech one na razie cierpliwie
czekają na nasze odwiedziny.

7-9 lipca 2017 roku
Słowacki Raj 4
bo przecież trzy razy to za mało!
Ostatniego lata miała to być wyprawa ostatnia,
lecz Raj to kraina pociągająca i w atrakcje dostatnia;
Piękna i unikatowa, w krasowe formy bogata,
a na dodatek zeszłego roku pojawiła się w niej ferrata -
przez dziki Kysel co po czterdziestu latach został otwarty
i nigdy dotąd przez nas jeszcze nie przebyty.
Wspomnień czar ożywi też bez większego trudu
fascynujący i zawsze urzekający kanion Hornadu.
Zaglądnąć też warto do miasta mistrza Pawła, uroczej Lewoczy,
gdzie w starej świątyni świętego Jakuba każdy zobaczy
najwyższy na świecie ołtarz, wyjątkowy, misternie rzeźbiony,
bo majster Paweł jak Wit Stwosz był bardzo uzdolniony.
Na koniec zaś tej wyprawy - wejdziemy na górę Velka Knola
Drogą niedługą, lecz widokową, co z góry zobaczyć Raj pozwala.
Słowacki Raj od ponad stu lat urodą zniewala człowieka
od czasu odkrycia jej przez taternika Martina Rótha urzeka.
Grupa od tygodni w komplecie jest już zwarta i gotowa,
Kaniony, dzikie potoki czekają - kolejna rajska wyprawa.


Cudowna wyprawa z cudownymi ludźmi!
Dziękujemy cudownym ludziom,
z którymi pokonywaliśmy dzikie i ekscytujące szlaki
Słowackiego Raju.
Byliście wspaniałymi kompanami.

Miało być naprawdę po raz ostatni...
Lecz mówicie: jakże to w czas letni
nie jechać znów do Słowackiego Raju -
pozwolić na zlekceważenie obyczaju.
Nawet gdy niemal wszystko już zwiedzone
te dzikie kaniony wciąż są dla nas atrakcyjne.
Powiadacie też, że trzy dni w raju to za krótko!
skoro tak, to czy na cztery nie będzie zbyt malutko?
No cóż, podoba nam się ten kras,
a więc znów do niego ruszać czas.
A co wrzucimy do programu wyjazdu kolejnego?
Może z każdego roku coś jednego?
Niech piąty epizod w swej rozciągłości
stanie się powrotem do przeszłości,
ruszajmy na stare ścieżki, niech emocje na nowo ożyją
gdy znów pojawimy się w Raju z kolejną misją!

15-18 sierpnia 2018 roku
Słowacki Raj 5
Retrospekcja
Suchá Belá - Veľký Sokol -
- Sokolia dolina - Kyseľ (via ferrata)

Koszulka wodniacka

Tatrzańska rodzinka

Wspomnienie


519 km i 18 dni nieustannej wędrówki
przez najwyższe i najpiękniejsze partie polskich Beskidów
– od kropki do kropki –
najdłuższym górskim szlakiem turystycznym w Polsce


Dorota i Marek Szala
Główny Szlak Beskidzki
- od kropki do kropki -

WYRÓŻNIENIE
prezentacji tego pasjonującego przedsięwzięcia na



za dostrzeżenie piękna wokół nas.

Dziękujemy i cieszymy się bardzo,
że nasza wędrówka Głównym Szlakiem Beskidzkim
nie skończyła się na czerwonej kropce w Ustroniu,
ale tak naprawdę doprowadziła nas aż na
Navigator Festival 2013.

Napisz do nas