Zaproszenie do królewskiego zamku (1)

Zanim ludzie zaczęli chadzać po Tatrach, najpierw na Wawelskim Wzgórzu powstał gród, który wkrótce stał się siedzibą królów, za panowania których dzikie Tatry przestały być ziemią niczyją, zaś osadnictwo dotarło na Podtatrze.

Ostatnio na Wzgórze Wawelskie przybyliśmy za świtą królewską, towarzysząc jej od bram średniowiecznego miasta aż na piękny arkadowy dziedziniec zamkowy na Wzgórzu Wawelskim. Wówczas to król, królowa i cała królewska rodzina udała się z tego miejsca do swoich prywatnych rezydencji, zaś towarzyszący im goście znikli w zamkowych apartamentach, my zaś pozostaliśmy na dziedzińcu oczarowani antyczną formą architektoniczną zabudowy wokół dziedzińca zamkowego. Otaczały nas wspaniałe krużganki podtrzymywane na kolumnach połączonych łukami, tworzące piękne arkady. Nieco inaczej prezentowały się krużganki na drugim piętrze, na którym kolumny są dwukrotnie wyższe i zakończone dzbankami podtrzymują bezpośrednio zadaszenie. Krużganki przylegające bezpośrednio do wewnętrznych ścian zamkowych stanowiły dogodną, a często najszybszą drogę komunikacyjną pomiędzy zamkowymi komnatami.

Wschodnie skrzydło Zamku Królewskiego na Wawelu.

Dzisiaj przed nami, zwykłymi śmiertelnikami, otwarły się królewskie progi. Korzystamy z niebywałego zaproszenia by zajrzeć do królewskich komnat, reprezentacyjnych apartamentów, a nawet królewskiego skarbca i zbrojowni. Ucieszyło nas to bardzo, bo mglisty i bardzo chłodny poranek nie zachęca do plenerowej wycieczki. Musimy tyko trzymać się określonych godzin wstępu, do których upoważnia nas glejt otrzymany zaraz za bramą zamkową w postaci biletu.

Arkadowy dziedziniec Zamku Królewskiego na Wawelu.

Na krużganku.

Zamkowe okna, podobnie jak drzwi ujęte są kamiennymi zdobieniami.

Wzgórze Wawelskie wznosi się na wysokość 228 m n.p.m. i około 25 m nad poziom płynącej u jego stóp Wisły. Przez wieki było ono siedzibą książąt i królów polskich. Pozostały po nich zabudowania zamku królewskiego, katedra, domy dostojników państwowych i kościelnych. Ich wnętrza kryją niezliczone eksponaty i pamiątki narodowe, perły architektury i sztuki.

Wawel Zaginiony

Rotunda Najświętszej Marii Panny (model).

Pierwsze ślady człowieka na Wzgórzu Wawelskim sięgają paleolitu, który 50-100 tysięcy lat temu zamieszkiwał znajdujące się w nim liczne jaskinie. Sprzed około 3 tysięcy lat pochodzą pozostałości po drewnianej zabudowie na wzgórzu, a około 700 lat p.n.e., w okresie kultury łużyckiej znajdowały się na nim pierwsze fortyfikacje niewielkiej osady. Prawdopodobnie od VII wieku n.e. wzgórze zamieszkiwali Słowianie, a na przełomie VIII i IX wieku  Wzgórze Wawelskie prawdopodobnie stało się ważnym ośrodkiem władzy plemienia Wiślan, głównym grodem ich państwa. W końcu pierwszego tysiąclecia pierwszy historyczny władca Polski Mieszko I z rodu Piastów, jak również jego następcy obrali Wawel na jedną ze swych siedzib. Zaczęły na nim powstawać pierwsze obiekty murowane, a wkrótce też wybudowano reprezentacyjne pomieszczenie palatium książęcego, zwane Salą o 24 słupach. Na początku nowego tysiąclecia Wawel stawał się też jednym z najważniejszych ośrodków chrześcijańskich. Na przełomie X i XI wieku pośród zabudowań książęcych powstał prawdopodobnie najstarszy kościół na Wzgórzu Wawelskim tzw. Rotunda Najświętszej Marii Panny, nosząca od XIV wieku także wezwanie św. Feliksa i Adaukta.

Pozostałości Rotundy Najświętszej Marii Panny.

Pierwsze obiekty siedziby władców Polski na Wzgórzu Wawelskim obecnie już nie istnieją. Pozostały po nich relikty, które oglądamy w przyziemiu budynku zamykającego dziedziniec zamku królewskiego od strony zachodniej, gdzie znajdowała się kiedyś kuchnia królewska i wozownia. Utworzono tam rezerwat archeologiczno-architektoniczny „Wawel Zaginiony”, a także stworzono program wirtualnej rekonstrukcji komputerowej Wzgórza Wawelskiego, pozwalający zaobserwować zmiany w jego zabudowie.

Wzgórze Wawelskie w XII wieku (rekonstrukcja).

Już w czasach pierwszych władców na Wzgórzu Wawelskim wiele się działo. Powstawały pierwsze przedromańskie i romańskie budowle sakralne, a wśród nich, po utworzeniu w roku 1000 biskupstwa krakowskiego, pierwsza kamienna katedra. Wawel stał się znaczącym ośrodkiem polityczno-administracyjnym państwa. Siedzibę polskich władców znacznie rozbudował w XIV wieku król Władysław Łokietek, a jego syn, ostatni z rodu Piastów - Kazimierz Wielki stworzył gotycką rezydencję, skupiającą kilka budynków wokół nieregularnego dziedzińca we wschodniej części wzgórza. Po nim w 1385 na tron wprowadzono Jadwigę z rodu węgierskich Andegawenów, której małżeństwo z księciem litewskim Władysławem Jagiełłą zapoczątkowało kolejny okres świetności Wawelu. Za panowania kolejnych władców na wzgórzu pojawiły się wysokie ceglane baszty: Złodziejska, Sandomierska i Senatorska. Później na Wawel wkroczył renesans, a było to za panowania króla Aleksandra, a później jego brata Zygmunta I Starego, którzy na miejscu gotyckiej rezydencji wznieśli nowy pałac, ukończony około 1540 roku, ten sam na którym dziś jesteśmy, imponujący rozległym dziedzińcem z kolumnowymi arkadami.

Stąd rozpoczynamy wizytować królewską rezydencję…

...przemieszczamy się do Reprezentacyjnych Komnat Królewskich...

Udostępnij: