MSP TW-04, etap 1: Mogielica

Góry są wyrazistym symbolem wędrówki ducha, powołanego, aby wznosić się z ziemi ku niebu, ku spotkaniu z Bogiem. Jan Paweł II, 20.06.1993 r.

TRASA:

Przełęcz Rydza-Śmigłego (696 m n.p.m.) Mogielica (1170 m n.p.m.) Zapowiednica (832 m n.p.m.) Przełęcz Słopnicka (758 m n.p.m.)

OPIS:

Nie jest to zupełne odludzie, ale ludzie żyją tu w spokoju i ciszy przerywanej jedynie odgłosami przyrody. Mało jest już takich miejsc, gdzie można zobaczyć jak przyroda wpływa na życie mieszkańców, ich codzienne zajęcia i obowiązki. Tutaj czas i pory roku wyznaczają rytm życia nie tylko przyrodzie, ale też człowiekowi. Każda pora roku mieni się swoimi barwami, zapachem przyrody, która tutaj jeszcze wpływa na codzienne życie mieszkańców. Okolica zmienia swój wystrój wraz ze zmieniającymi się porami roku, a ludzie dostosowują się do nich podczas prac polowych, jak też wokół swych domostw. Poczuć w niej można oddech tradycyjnej gospodarki wiejskiej - rolnictwa, sadownictwa, czy hodowli bydła.

Krajobraz tej okolicy wypełniony jest górzystymi wyspami. Najwyższa z nich zwie się Mogielicą. Wabi swą majestatyczną sylwetką godną królowej Beskidu Wyspowego, ale też malowniczością widoków ukazujących piękno krajobrazu. Ksiądz Wojtyła bywał tu w różnym czasie, jako turysta wędrował z grupami młodzieży, odwiedzał tą krainę jako duszpasterz, krainę Lachów Limanowskich. Nasz szlak przez tą krainę okrążać będziemy kotlinę, w której leży stolica regionu - Limanowa. Gdy nadejdzie ostatni dzień tej wędrówki wejdziemy do tego miasta, a potem zdobędziemy górę wznoszącą się ponad nim. Ta wędrówka, to dopiero początek niezwykłej eskapady w urocze zakątki Beskidu Wyspowego do krainy Lachów Limanowskich.

Tą wędrówkę rozpoczynamy na Przełęczy Rydza-Śmigłego, nazwanej tak w 1938 roku dla uczczenia marszałka Rydza-Śmigłego oraz na pamiątkę starcia Legionów Polskich ze zwiadowczym szwadronem rosyjskiej kawalerii w dniu 23 listopada 1914 roku. Wieczorem Legioniści otoczyli stacjonujący w okolicy rosyjski II Korpus Kawalerii gen. Dragomirowa. Polacy w wyniku zaskoczeniu nieprzyjaciela wzięli do niewoli wielu Rosjan przy minimalnych stratach własnych. Po II wojnie światowej, ze względów politycznych, zmieniono nazwę przełęczy na Chyszówki. Do poprzedniej wrócono w 1990 roku, ale w nomenklaturze turystycznej funkcjonują obie. Stoją na niej obecnie monumenty przy których corocznie odbywają się uroczystości patriotyczne. Są to kamienny obelisk ku czci marszałka Rydza-Śmigłego, drewniany krzyż ustawiony w 1928 roku dla upamiętnienia walk legionowych w 1914 roku oraz obelisk poświęcony żołnierzom AK wystawiony we wrześniu 1988 roku.

Monumenty na Przełęczy Rydza-Śmigłego.

Przełęcz Rydza-Śmigłego (700 m n.p.m.) leży między Łopieniem i Mogielicą. W kierunku wschodnim i zachodnim rozciągają się z niej panoramy. Na wschodzie widać Ćwilin i Śnieżnicę, zaś na zachodzie Świerczek, Cichoń, Ostrą, Przełęcz Słopnicką.

Przełęcz jest też miejscem spotkania Zagórzańskiego Szlaku Papieskiego i Limanowskiego. O godzinie 9.30 ruszamy stąd zielonym szlakiem na szczyt Mogielicy. Droga chwilkę wiedzie przez widokowe łąki pokrywające siodło przełęczy. Wierzchołek Mogielicy, najwyższej góry w Beskidzie Wyspowej szczelnie otula chmura, lecz okoliczne niższe wzniesienia stąd widoczne powoli odsłaniają się, nawet pobliski Łopień po drugiej stronie przełęczy wyjrzał do nas z rozwnej chmury.

Przełęcz Rydza-Śmigłego (696 m n.p.m.).

Wschodnia panorama z Przełęczy Rydza-Śmigłego.

Łopień z Przełęczy Rydza-Śmigłego (z lewej widać Śnieżnicę).

Kierujemy się w stronę Mogielicy. Na początku niezbyt stromo, wygodną dróżką, przechodzimy na widokowe przedpole właściwego, bezpośredniego podejścia Mogielicy. Leży tutaj osiedle Sarysz należące do wsi Chyszówki. Na zachodzie w dolinie widać centrum wsi Chyszówki, a dalej wieś Jurków. Za Jurkowem wznosi się Ćwilin, zaś na prawo od niego widoczna jest Śnieżnica. Mogielica przed nami wciąż jest schowana pod gęstą chmurą, z której spodziewać można się tylko jednego - deszczu.

Mijamy domostwo. Powyżej niego znajduje się nieduża Polana Mocurka. Wytworzona została przez pasterzy wołoskich w okresie XIV-XV wieku, poprzez odpowiednie wycięcie i wypalenie lasu (tzw. cyrhlenie). Przy grupce drzew stoi jeszcze na polanie drewniany szałas pasterski, jednak polana nie jest już użytkowana i stopniowo zarasta, pokrywając się roślinnością, poprzedzającą sukcesję lasu. Nazwa Mocurka pochodzi od podmokłości, które występują po wschodniej stronie, gdzie znajdują się źródła dopływów Czarnej Rzeki.

Osiedle Sarysz. Widok w kierunku wsi Chyszówki i Jurków.

Polana Mocurka.

Za Polaną Mocurka droga wchodzi do lasu i zaczyna ostrzej wspinać się po stoku Mogielicy. Podchodzimy stok powoli. Zdaje się, że kamienista dróżka wprowadzi nas w chmurę okrywającą szczyt, lecz chmura chyba unosi się wyżej i jaśnieje. Wkrótce wchodzimy w strefę przerzedzonego lasu, a niedługo potem o godzinie 10.45 wychodzimy na rozległą polanę Wyśnikówka.

Polana Wyśnikówka była niegdyś intensywnie wypasana. Jeszcze w latach 70-tych XX wieku stał na niej szałas pasterski. Polana jest jeszcze całkiem spora i stanowi charakterystyczny element Mogielicy, rozpoznawalny z dużych odległości, jednak od czasu zaprzestania gospodarki pasterskiej stopniowo zarasta. Stąd na szczyt mamy już niedaleko. Szlak prowadzi grzbietem na południe przez chwilę płasko przez polanę. Przed nami widoczny jest wierzchołek góry z wieżą widokową. Dochodzimy do lasu obrastającego wierzchołek. Tam znów zaczynamy pokonywać stromość, ale trwa to już niezbyt długo, nie więcej niż kwadrans. O godzinie 11.00 zdobywamy szczyt Mogielicy.

Podejście.

Polana Wyśnikówka.

Mogielica jest nazywana królową Beskidu Wyspowego, bo jest najwyższym wzniesieniem w tym paśmie górskim. Liczy sobie 1170 m n.p.m. wysokości. Wznosi się powyżej 700 metrów ponad otaczające doliny, w który usadowione są wsie trzech gmin: Dobra, Słopnice i Kamienica. Mogielica nie jest typową wyspą, bowiem jej wzniesienie posiada boczne grzbiety odchodzące na boki. Najdłuższy z nich odchodzi na południe, pokryty największą z polan na Mogielicy - Polaną Stumorgową, tak nazwaną bowiem kiedyś miała on 100 mórg powierzchni (1 morga to ok. 0,5 ha). Grzbiet ten opada na wyraźną przełęcz, za którą znów podnosi się kształtując wzniesienia Krzystonowa i Jasienia.

Na szczycie czuć już dym ogniska rozpalonego przez ekipę Ryśka. Górski piknik rozpoczęty. Pogoda o dziwo zmieniła się bardzo korzystnie. Szczyt otuliły teraz promienie słońca, których nadmiar pochłaniany jest przez przepływające obłoki. Mogielica jest kapitalnym punktem widokowym dzięki 20-metrowej wieży widokowej, dla której las przestaje być przeszkodą w ogarnięciu wzrokiem wszystkiego dookoła. Wejście na wieżę jest męczące, ale warte wysiłku. Zejście nieco uciążliwe, ze względu na stromość stopni, ale powolutku, najlepiej tyłem, jak po drabinie można spokojnie zejść.

Przy ognisku.

Wieża widokowa.

Strome stopnie.

Strome stopnie - robią wrażenie.

Widoki są imponujące, nawet gdy niebo pod chmurką.

Szczyt z wieży widokowej.

Panorama północno-wschodnia.
Widok na Słopnice i Limanową.

Panorama południowo-wschodnia w kierunku Pasma Radziejowej.
Z lewej widać Pasmo Lubania.

Panorama południowo-zachodnia.
Grzbiet z Polaną Stumorgową. Dalej mamy Jasień.

Czy ktoś jeszcze nie wierzy, że jesteśmy na wysokiej wieży?

Grupa na Mogielicy.

Ślady wędrówek Karola Wojtyły doprowadziły nas na szczyt Mogielicy. Ksiądz Karol Wojtyła był tutaj m.in. w czerwcu 1953 roku i w lutym 1954 roku. Dla upamiętnienia tych wędrówek w 2004 roku mieszkańcy gminy Słopnice ustawili na polance pod szczytem czterometrowy krzyż w kształcie papieskiego pastorału. Jest pod nim tablica wmurowana w kamień z jego słowami: „Wobec piękna gór czuję, że On jest... i wtedy zaczynam się modlić”.

Z polanki z krzyżem papieskim rozciąga się piękna panorama - klasyk wśród beskidzkich panoram. Obserwować można z niej Beskid Wyspowy, Beskid Sądecki. Gorce, dolinę Kamienicy i Tatry. Poniżej mamy przepaścisty stok, z którego ponoć kiedyś zrzucano samobójców. Było to w czasach, kiedy Kościół zabraniał ich chowania na poświęconym cmentarzu.

Krzyż papieski na Mogielicy.

Na Mogielicy przesiadujemy do godziny 12.40. Schodzimy maszerując dalej za zielonymi znakami, które kierują nas na Przełęcz Słopnicką. Niezbyt stromym zejściem idziemy wzdłuż granicy rezerwatu utworzonego w 2011 roku obejmującego północe stoki Mogielicy, a mającym za zadanie ochronę głuszca i jego biotopu oraz innych rzadkich gatunków ptaków, ich siedlisk przyrodniczych, a także form skalnych. Szlak prowadzi nas długim grzbietem bocznym odchodzącym od wierzchołka góry, który ciągnie się dalej za Przełęczą Słopnicką przez Cichoń i Ostrą.

Zejście ze szczytu.

Wygodną, przyjemną dróżką o godzinie 13.20 docieramy do miejsca pamięci partyzantów działających walczących tutaj w latach 1939-1945 o niepodległość Ojczyzny. Pośród kilku obelisków centralne miejsce zajmuje tzw. Krzyż Partyzancki. Krzyż w tym miejscu stoi już od wojny, w miejscu gdzie znajdował się ołtarz partyzanckich mszy. Przy ołtarzu tym ksiądz Jan Stelmach „Urban” odprawiał również msze z okazji Święta Niepodległości 11 listopada. Uczestnikami tych nabożeństw byli żołnierze I batalionu 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK. Gdy wojna się skończyła, krzyż stał dalej, z czasem jednak coraz bardziej zapomniany. Od 1984 roku przy Krzyżu Partyzanckim znów są odprawiane msze święte ku czci poległych żołnierzy i partyzantów, co rok 1 sierpnia w rocznicę wybuchu powstania warszawskiego.

Krzyż Partyzancki.

Obelisk Partyzancki.

Po krótkiej przerwie idziemy dalej utwardzoną drogą. Po kilku minutach marszu mijamy leśniczówkę, która w czasie niemieckiej okupacji stanowiła punkt kontaktowy dla żołnierzy ZWZ-AK. Latem, zaś jesienią 1944 roku stacjonowało w niej dowództwo I batalionu 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK. W listopadzie i grudniu 1944 roku teren leśniczówki był miejscem pobytu żołnierzy tzw. cichociemnych, czyli żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych desantowanych do okupowanej Polski podczas II wojny światowej w celu prowadzenia walki partyzanckiej z niemieckim okupantem oraz organizowania i szkolenia ruchu oporu w kraju.

Leśniczówka Andrzeja Florka.

Zaraz za leśniczówką wchodzimy na niezwykle malownicze pod względem widokowym Wyrębiska Zaleskie. Stoi tu kilka domostw w zieleni łąk. Pod lasem w zieleni tej złocą się łany mniszków lekarskich, potocznie zwanych mleczami lub dmuchawcami. Jest teraz tak powszechny, że nie zdajemy się go zauważać, a tymczasem jest to roślina o wszechstronnych właściwościach leczniczych – naturalny medykament na wiosenne oczyszczenie organizmu. Młodziutkie liście mniszka lekarskiego dobrze komponują się smakowo z rzeżuchą, szczypiorkiem, rzodkiewką, czy ugotowanym na twardo jajkiem lub parmezanem. Z kolei na kaszel, chrypkę, bóle gardła i stany zapalne jamy ustnej dobry jest syrop z mniszkowych kwiatów.

Przed sobą mamy Modyń. Nieco na prawo ciągną się pofałdowane Zbludzkie Wierchy. W głębi pomiędzy Modyniem i Zbludzkimi Wierchami widać Pasmo Radziejowej. Przemierzamy asfaltową dróżką osiedle, które rozlokowało się w tak pięknym położeniu. Jego domostwa są oddalone od siebie, nie skupione, postawione przy kępach drzew. Z niewielkiej, prostej kapliczki przygląda się nam rzeźbiony w drewnie Chrystusek Frasobliwy. Siedzi sobie pod drewnianym daszkiem przyglądając każdemu, który tędy przechodzi. Sielskie klimaty.

Wyrębiska Zaleskie.
W dali wznosi się Modyń. Bliżej z lewej ciągną się pofałdowane Zbludzkie Wierchy.

Wyrębiska Zaleskie.

Kapliczka z Chrystusem Frasobliwym.

Kolejna kapliczka na Wyrębiskach Zaleskich.

Droga schodzi na przełączkę, za którą wznosi się nieduże wzniesienie porośnięte lasem. Nazywa się ono Zapowiednica. Ma 823 m n.p.m. wysokości. Szlak wiedzie dalej grzbietem przechodząc przez Zapowiednicę. Dalej lasem schodzimy już na Przełęcz Słopnicką. Docieramy do niej o godzinie 14.30.

Przełęcz Słopnicką (759 m n.p.m.) przecina droga łącząca wsie Słopnice leżące na północy i Zalesie leżące na południu. Szlak wiedzie dalej za Przełęcz Słopnicką, za którą rozciąga się kolejne pasemko, idealne na przyjemną, sielską wędrówkę przez kolejne malownicze zakątki Beskidu Wyspowego, które będą celem następnej, zapewne już jesiennej wędrówki.

Przełęcz Słopnicka (758 m n.p.m.).

Kapliczka na Przełęczy Słopnickiej.

Opuszczamy Przełęcz Słopnicką i schodzimy szosą do Zalesia. Niebawem widzimy przed sobą piękną dolinę z zabudowaniami wsi. Wznosi się nad nimi Modyń, inne wzniesienie Beskidu Wyspowego z ciekawą historią i pociągającymi legendami na inną wędrówkę. W głębi doliny widoczna jest wąska, ale za to bardzo obfita ściana ulewy. Musimy przyspieszyć, bo zdaje się zbliża się ona do nas, a towarzyszą jej wyładowania atmosferyczne. Udało się. Odjeżdżamy.

Wieś Zalesie.
Z lewej widać stok Modyni, z prawej Zbludzkie Wierchy.

Dość wcześnie kończy się ta wycieczka - była to krótka trasa, ale za to cudowna sielanka. Tego nam właśnie trzeba było w majowy weekend, bo to nastraja wyśmienicie na popołudnie i wieczór. Krótka wycieczka zostawia jeszcze czas, aby tego samego dnia spędzić go wieczorem z rodziną i przyjaciółmi. Dzisiejszy wyjazd w góry można przyrównać do uroczego wypadu za miasto, czy też pikniku na łonie natury. Kolejny wyjazd ma być taki sam. Jego celem będzie Pasmo Cichonia i Ostrej, leżące jednak w tej samej sielankowej krainie o której pisaliśmy od samego początku, już na wstępie. Dzisiejsza wędrówka, to dopiero początek niezwykłej eskapady w urocze zakątki Beskidu Wyspowego do krainy Lachów Limanowskich. Ciąg dalszy nastąpi.

Kolekcjonerska Karta Etapu

Udostępnij: