Najwyższym szczytem Łysogór i zarazem całych Gór Świętokrzyskich jest Łysica, wznosząca się po zachodniej stronie pasma na wysokość 608 m n.p.m. Zaś po drugiej, wschodniej stronie Łysogór wznosi się Łysiec - nieco niższy bo sięgający 594 m n.p.m., drugi co do wysokości szczyt Gór Świętokrzyskich. Zwany był też później Łysą Górą. Dwa tysiące lat temu wokół tej góry rozkwitało hutnictwo żelaza. Góra znana była z nocnych sabatów czarownic, które rzekomo spotykały się na jej szczycie przy pełni księżyca. Szczyt Łysej Góry był też miejscem słowiańskiego kultu. Zachowane wokół szczytu fragmenty kamiennego wału są przypuszczalnie pozostałością świętego gaju, w którym czczono bóstwa. Jan Długosz w swojej kronice podaje:
Na jej szczycie znajdować się miała bożnica w bałwochwalstwie żyjących Słowian, gdzie bożkom Lelum i Polelum ofiary czyniono i podług innych czczono tu bożyszcza: Świst, Poświst, Pogoda...
Dziś Świst, Poświst i Pogoda są łaskawi, co cieszy, bo chcemy wejść na Łysą Górę. Nie jest to już miejsce pogańskiego kultu. Stoi tam teraz klasztorny kościół założony w pierwszej połowie XII wieku, najpierw pod wezwaniem Trójcy Świętej „aby gdzie na potrójnego czarta: Świst, Poświst, Pogoda bluźniono, tam wieczyście Bóg w Trójcy Świętej jedyny Ojciec, Syn i Duch Święty chwałę bezustanną odbierał” - jak głosi napis na tablicy erekcyjnej. Potem, od XV wieku jest to świątynia pod wezwaniem Świętego Krzyża.